Woensdag 24/4 21.35 – Canvas
Nee, De coulissen zijn niet De keien van de Wetstraat, het interviewprogramma dat Ivan De Vadder enkele jaren geleden met Kathleen Cools presenteerde. Ditmaal duikt De Vadder achter de schermen van het Belgische politieke leven. De komende drie weken reconstrueert hij met zijn team drie nog vrij recente gebeurtenissen uit de Wetstraat: de koningsstrijd tussen Guy Verhofstadt en Karel De Gucht bij Open VLD, het overhaaste aftreden van Johan Vande Lanotte als SP.A-voorzitter en die tien dagen dat Jean-Marie Dedecker met een N-VA-lidkaart op zak liep. ‘We zijn in het recente verleden gebleven, vanwege het beeldarchief van de VRT’, zo klinkt het een beetje paradoxaal bij De Vadder. ‘Stel dat je een documentaire zou willen maken over hoe Leo Tindemans in 1978, ten tijde van het Egmontpact, zijn regering liet vallen met de woorden: ‘De grondwet is geen vodje papier.’ Wel, behalve van die toespraak op de tribune van het parlement zijn er nauwelijks beelden van die periode overgebleven, dus je kunt moeilijk de verschillende facetten van die gebeurtenis laten zien. Maar sinds de digitalisering van het beeldarchief, zo’n tien jaar geleden, wordt alles bijgehouden. Nu beschikken we bijvoorbeeld over de integrale opnames van persconferenties, zelfs vanuit verschillende camerastandpunten.’
Alle drie de afleveringen van De coulissen gaan niet bepaald over the finest hour van de protagonisten. Waren bijvoorbeeld De Gucht en Verhofstadt bereid om te praten over hun ruzie over migrantenstemrecht, een epsiode waardoor Open VLD tot op vandaag met een geloofwaardigheidsprobleem kampt?
IVAN DE VADDER: Verhofstadt heeft bedankt voor onze uitnodiging, en dan komt het eropaan voldoende andere getuigen te vinden om de feiten te reconstrueren. Zo komt het verhaal echt tot leven. Het gaat inderdaad over wat mensen niet als hun finest hour hebben beleefd, je plaatst ze als het ware in een biechtstoel. Iemand als De Gucht geeft bepaalde fouten wel toe, om er meteen aan toe te voegen dat hij toch gelijk had. Op zo’n moment komt het er vaak op aan uit de mond van verschillende getuigen ook andere conclusies te vernemen.
In aflevering twee gaan jullie dieper in op Vande Lanottes machtsoverdracht na zijn verkiezingsnederlaag in 2007. Cruciaal uiteraard, maar zitten de problemen van zijn partij niet dieper dan dat ene menselijke verhaal?
DE VADDER: Zeer zeker, en dat gold ook voor de Open VLD. Die splijtzwam van het migrantenstemrecht droeg die partij al mee van bij de verkiezingen in 2003, waar de socialistische en liberale families even groot werden en de machtsverhoudingen in het paarse regeringshuwelijk onder druk kwamen te staan. Maar als we dat stap voor stap willen uitleggen, zouden we een avondvullende uitzending moeten maken. Na verloop van tijd besloten we dat we, in het voordeel van het verhaal, de tijdsspanne van de feiten zo kort mogelijk zouden houden. Bij Vande Lanotte typeert het de man ook dat hij de beslissing van die machtsoverdracht zo overhaast en zonder omzien heeft genomen, met verstrekkende gevolgen.
En hoe zat dat met Jean-Marie Dedecker en de N-VA?
DE VADDER: Zelf zegt Dedecker met veel aplomb dat hem binnenhalen én daarna weer buitensmijten het begin van Bart De Wevers succes was. Dat die als N-VA-voorzitter publiekelijk door het stof kroop, heeft hem een aura van eerlijkheid bezorgd. In het boek Burgers: een kroniek van de Franse Revolutie stelt historicus Simon Schama dat je geen benul kunt hebben van het verloop van die revolutie zonder de psychologie van de betrokkenen te begrijpen. Net zo kun je de problemen van SP.A en Open VLD en de opkomst van de N-VA niet loskoppelen van de betrokkenen en hoe zij gehandeld hebben, door hoe zij in elkaar zitten.
Kom jij zelf vaak in beeld? Bij de Panorama-docu Plan B, over de splitsing van België, struikelden critici haast unaniem over jouw prominente aanwezigheid als gids door ons institutioneel kluwen.
DE VADDER: Dat was de vorm waarvoor we geopteerd hadden bij die reportage. Ik vind dat je bij elk verhaal de juiste vorm moet zoeken. De coulissen van de Wetstraat vertelt andere verhalen, dus zul je mij veel minder in beeld zien. En die kritiek op Plan B? So be it. Wat ik mij van die reportage vooral herinner, zijn uitspraken zoals die van Paul De Grauwe. Hij wees erop dat we voor een splitsing van het land én van de staatsschuld wel eens een hoge prijs aan geloofwaardigheid zouden kunnen betalen. Dat verkondigde hij nog voor de eurocrisis helemaal losbarstte. Het lijkt me interessant om die hele reportage eens opnieuw uit te zenden.
Op het promobeeld van De coulissen van de Wetstraat steken jij en je crew in heuse Abbey Road-ganzenpas het zebrapad van de Wetstraat over. Vanwaar die knipoog?
DE VADDER: Ik wilde extra benadrukken dat De coulissen van de Wetstraat het resultaat is van teamwerk. Onze cameraman Jo Vermaercke heeft bijvoorbeeld zijn strepen verdiend bij Loft. En een niet te onderschatten schakel is regisseur Mark De Visscher, een man met een geweldig oog voor detail. Het hele plaatje moet kloppen. Zo zijn we met Bart De Wever voor zijn getuigenis over Jean-Marie Dedecker teruggekeerd naar het kantoor in de Brusselse Liefdadigheidsstraat, waar de N-VA in die periode was gehuisvest. Zo’n locatie roept meteen herinneringen op bij de getuige. We hebben er in dat kantoor zelfs op gelet dat een bepaalde lelijke brandladder langs het raam ook nu weer in beeld kwam. Je kunt discussiëren over de noodzaak van dergelijke details, maar wat ons betreft dragen ze onmiskenbaar bij tot het geheel.
HANS VAN GOETHEM
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
