Na de bestseller en de busreizen: de film. ‘The Da Vinci Code’, met ruim 25 miljoen verkochte exemplaren het populairste boek van de laatste decennia, maakt over enkele maanden zijn overstap naar de bioscoop. Wij gingen nu al eens kijken achter de schermen van het grootste filmproject van 2006. Een verhaal van presidentiële inmenging, nonnenprotest en bloed in het Louvre. ‘Schilderijen van de muur halen was uitgesloten. En gecodeerde boodschappen op de Mona Lisa schrijven werd ons ook afgeraden.’

Met een film draaien in het Louvre is het als met zoveel verboden lekkers in het leven: het gaat een stuk makkelijker als je de juiste mensen kent. In 2004 probeerden regisseur Ron Howard en producer Brian Grazer drie maanden lang om via de geijkte kanalen een doorbraak te forceren. Ze vulden formulieren in. Ze schudden handjes. Ze raapten de 350.000 euro huur voor veertien nachten samen. Ze zweerden plechtig dat ze de Franse nationale trots even netjes zouden achterlaten als ze hem gevonden hadden. Het zag er goed uit, maar de schrik zat er stevig in. Met Westminster Abbey in Londen – een andere cruciale locatie in De Da Vinci Code – had het er óók goed uitgezien, tot ze in de laatste rechte lijn de deur werden gewezen. Westminster verliezen deed pijn. Het Louvre verliezen zou een catastrofe zijn.

De maagkrampen duurden tot begin december. Howard en Grazer hielden in Parijs audities voor de vrouwelijke hoofdrol. Toen ging de telefoon. Het kabinet van president Jacques Chirac hing aan de lijn, met de vraag of de twee eens wilden binnenspringen om bonjour te zeggen. ‘We dachten dat het vijf minuten zou duren’, aldus Grazer. Maar Chirac deed zijn best om het zijn gasten naar hun zin te maken. Er werd koffie gedronken. Bijna een uur lang. ‘Laat het meteen weten als jullie tegenwind ondervinden om in het Louvre te filmen’, bezwoer de president. En oh ja, hij had ook nog wat… kleine tips. Waarom zouden ze voor de hoofdrol niet werken met de beste vriendin van zijn dochter, een actrice met enige verdienste. Echt geknipt voor de rol van Sophie Neveu, de elegante cryptografe die een centrale rol speelt in het boek. (Volgens The Times doelde Chirac op Sophie Marcea; nvdr. ) En en passant vroeg hij zich semi-serieus af of de gage van acteur Jean Reno, die al aangezocht was voor de rol van de detective Bezu Fache, niet wat kon worden opgetrokken. ‘Gelukkig was het contract al getekend’, zegt Howard.

Als u niet behoort tot de 25 miljoen mensen die The Da Vinci Code hebben gelezen, dan hebt u nog tot 17 mei de tijd om daar iets aan te doen: op die dag komt de filmadaptatie immers in de zalen. Het kost u een dag of twee, maximaal. Browns verslavende roman over Robert Langdon, een professor religieuze symboliek aan Harvard University die meegesleurd wordt in een moordmysterie van Bijbelse proporties, is een combinatie van een thriller, een religieus manifest en een les kunstgeschiedenis. Sinds het boek in 2003 verscheen, is er een wereldwijde industrie ontstaan die gaat van kritische documentaires over het boek tot beate busreizen naar de locaties van het verhaal. De roman is veroordeeld door de katholieke Kerk omdat hij valse informatie zou verspreiden en werd verketterd door literatuurcritici wegens de amechtige schrijfstijl. En toch zal de cultus van The Da Vinci Code met de release van de film ongekende hoogten bereiken. Kosten noch moeite werden gespaard, met een budget van 125 miljoen dollar, Tom Hanks in de rol van Langdon en een internationale cast met Reno, Ian McKellen ( Lord of the Rings), Paul Bettany ( A Beautiful Mind) en Alfred Molina ( Spider-Man 2) in de belangrijkste rollen. De rol van Sophie ging uiteindelijk naar Audrey Tautou ( Le Fabuleux Destin d’Amélie Poulin), die het haalde van dertig andere Franse kandidates – inclusief de vriendin van Chiracs dochter.

Om inspiratie op te doen, diepte regisseur Ron Howard nog eens enkele klassieke thrillers met een spirituele fond op, zoals The Exorcist en Rosemary’s Baby, en films waarin de dialogen de actie voortstuwen, zoals All the President’s Men. Zijn doel is even duidelijk als moeilijk: de ervaring van het lezen evenaren. Geen kattenpis, als je weet dat Browns verhaal zich in real time afspeelt in twintig uren, en dat de film hooguit drie uur duurt. Schrappen is dus de boodschap, al zweert Howard dat niets kostbaars op de vloer van de montagekamer blijft liggen. Bovendien heeft hij de zegen van Brown. ‘De romanschrijver is altijd het meest sceptische publiek van een filmadaptatie’, schreef Brown – immer mediaschuw – in een reactie aan Newsweek. ‘En toch ben ik ervan overtuigd dat de bezoekers van de film uit de zaal zullen komen met het gevoel dat ze net de roman hebben gezien.’

Goed nieuws voor de liefhebbers, maar koren op de molen van de uitgesproken tegenstanders, die hoopten dat de film zich zou distantiëren van het boek. En dan vooral van de manier waarop de katholieke Kerk en het leven van Jezus Christus worden afgeschilderd. Browns pageturner teert op een broeierige, goed uitgewerkte samenzweringstheorie: dat Christus getrouwd was met Maria Magdalena en een dochter had wier bloedlijn tot op vandaag stand houdt in Europa. En hoe kan het ook anders: de Kerk zou de ‘waarheid’ al 2000 jaar verborgen houden. Brown is een romanschrijver, geen historicus of theoloog. Toch opent zijn boek met een ambigu voorwoord waarin hij claimt dat alle beschrijvingen van kunst, architectuur, documenten en geheime rituelen accuraat zijn. Aan de lezer om uit te maken waar zijn feiten eindigen en zijn verbeelding begint. Howard is echter van plan om volle bioscoopzalen binnen te rennen en keihard ‘FICTIE!’ te schreeuwen. ‘Laten we zeggen dat ik de film niet laat beginnen met dat voorwoord’, aldus de Oscarwinnaar. ‘We maken deze film omdat we het boek boeiend vinden.’

Zes maanden na het koffiekransje op het Elysée sloegen Howard, Grazer en de rest van de Da Vinci-ploeg hun tenten op in het Louvre voor een week van nachtopnames. In juli zit Parijs maximaal zeven uur in het donker, van rond tien uur ’s avonds tot halfvijf ’s ochtends. Veel tijd om zich aan de kunstschatten te vergapen was er dus niet, al laste iedereen wel een paar momenten in. ‘Af en toe hield ik eens halt bij het afgehakte hoofd van Johannes de Doper, om maar één voorbeeld te geven, en een paar seconden lang liet ik tot me doordringen op welke plek ik aan het werk was. Mooie momenten.’ De trailer van Tom Hanks stond geparkeerd in een zijstraat van het museum, waardoor hij elke avond door lange, verlaten zalen moest wandelen om bij de set te raken. Hanks: ‘Dat was het beste woon-werkverkeer dat ik ooit heb meegemaakt.’ Hoe indrukwekkend ook, de omstandigheden waren verre van ideaal voor een bigbudgetfilm. ‘Er was zoveel dat niet kon of mocht’, zucht Howard. ‘Bloed op de vloer, bijvoorbeeld. Staat in het script, maar dat bleek een groot probleem. Schilderijen van de muur halen was ook uitgesloten, euh, wat misschien niet onbegrijpelijk was. Oh, en gecodeerde boodschappen op de Mona Lisa schrijven werd ons ook afgeraden.’ Meer nog, omdat de crew geen rechtstreeks licht op La Gioconda – die een sleutelrol speelt in de openingsscène – mocht richten, werd een replica gebruikt.

Nadat de rommel in het Louvre netjes was opgeruimd, verhuisde de productie naar enkele religieuze monumenten, waaronder Temple Church in Londen en Rosslyn Chapel in Schotland. Iedereen maakte zich op voor betogers, piketten met brandende olievaten en gebral door megafoons. Het bleef stil. De enige opflakkering van protest was er in Lincolnshire, waar de crew volgens de Britse pers werd verwelkomd door 200 betogers. Klopt niet, benadrukt Howard. ‘Er was één vrouw verkleed als non, en een kerel die haar chauffeur speelde. Tot zover de betoging. De andere 198 kampeerden voor Toms hotel om hun boeken te laten signeren.’ Sony Pictures ligt niet wakker van de tegenwind. De studio wil liever de fans van het boek tevredenstellen dan de critici sussen. Toen vorig jaar bekend werd dat de rol van Langdon naar Hanks zou gaan, hadden nogal wat liefhebbers het gevoel dat ze voor de vijfde avond op rij naar hun favoriete restaurant werden gebracht. Het zou lekker zijn, daar niet van, maar ze wisten al hoe het zou smaken. Toch vinden de makers Hanks de perfecte keuze. ‘Tom is waanzinnig intelligent’, zegt scenarist Akiva Goldsman. ‘Intelligentie kun je niet faken. Een goeie acteur kan alles uitbeelden, behalve dat hij diep nadenkt terwijl hij dat eigenlijk niet doet.’

De invloed van Hanks zal ook niet min zijn aan de kassa – alsof de titel van de film nog niet magnetisch genoeg zal werken – maar het artistieke succes rust op de frêle schouders van Audrey Tautou (27). Het personage Sophie Neveu is méér dan het emotionele centrum van het verhaal; naarmate de plot vordert, lijken alle cruciale stukken van de puzzel naar haar te leiden. ‘Sophie is heel ernstig, als een plichtsbewust soldaatje’, zegt Tautou. ‘Eigenlijk wil ze haar ogen gesloten houden voor haar verleden. Tijdens de film gaan die heel traag open.’ Toen Howard in Parijs was voor de casting van de rol, had hij Tautou aanvankelijk niet opgeroepen. Hij kende haar alleen van het curieuze Amélie Poulain en vond haar te soft om Sophie te vertolken. ‘Precies, dat vond ik ook!’, kraait Tautou. Ze nipt van haar rode wijn en rolt met haar ogen. ‘Ik vond mezelf te jong, te fruitig.’

Volgens Grazer haalden liefst drie Oscarwinnaressen alles uit de kast in hun lobbywerk om de rol van Sophie binnen te halen – nee, geen namen, dat zou smakeloos zijn – maar Howard besliste al snel om de cast te selecteren op basis van de nationaliteit van het personage. De casting director bezorgde hem een tape van Tautou waarop ze werd geïnterviewd naar aanleiding van haar rol in A Very Long Engagement. ‘Ze was heel zakelijk, waardoor ik haar heel anders ging bekijken’, aldus Howard. Hij liet haar naar Los Angeles overvliegen om haar samen met Tom Hanks de dialogen te laten doorlezen, en het klikte tussen de twee. ‘Ik vind het geweldig dat Ron iemand heeft gekozen die niet beroemd is in de VS’, zegt Tautou. ‘Iemand die geen cashkoe is, die niet op elke cover staat.’ Al zou dat snel kunnen veranderen. Tautou beseft dat ze recht op een mediastorm afstevent, maar bang is ze niet. ‘Hé, ik zal lekker in Parijs zitten!’, gnuift ze. ‘Ik blijf ver uit de buurt!’ Iemand zou haar toch moeten vertellen dat sommige mensen weten waar Frankrijk ligt.

© Newsweek – Vertaling en bewerking: Bart Cornand

‘THE DA VINCI CODE’

VANAF 17/5 IN DE BIOSCOOP

Devin Gordon

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content