Tot voor kort kon je alleen op uitnodiging binnen bij Joost, de nieuwste internetsensatie die de manier waarop we tv bekijken helemaal moet omgooien. Maar nu is de website ‘open for business’. Wij gingen al eens testen.
Marketingjongens die een nieuwe technologie moeten aanprijzen, zitten zelden om een boude uitspraak verlegen. Maar als de bedenkers van Joost zeggen dat ze ‘de wereld zullen veranderen’, is het moeilijk om dat als grootheidswaanzin af te doen: ze hebben het immers al twee keer eerder gedaan. Joost is het geesteskind van de Deen Janus Friis en de Zweed Niklas Zennström, het duo achter KazaA en Skype. KazaA was een van de eerste peer-to-peer-systemen, een netwerk waarbij je via het internet zonder een centrale server bestanden kunt uitwisselen. Muziekliefhebbers aller landen onthaalden het systeem als een godgeschenk om songs en albums heen en weer te sturen, tot het ten onder ging aan een reeks processen vanwege de platenmaatschappijen.
Friis en Zennström moesten uiteindelijk een schadevergoeding van 100 miljoen dollar betalen, maar gelukkig hadden ze toen de rekening in de bus viel al een aardig spaarpotje verdiend met Skype, het programma waarmee je via het internet gratis naar de andere kant van de wereld kunt telefoneren. Toen Skype een succes was geworden, kregen de Scandinaviërs de bazen van eBay aan de deur, die ruim 2 miljard dollar op tafel legden om het bedrijfje over te nemen. Friis en Zennström bleven in dienst, al vermoeden we dat ze niet meteen een prikklok aan hun bureau hebben hangen. Als werknemers van Skype bedachten ze immers een nieuw project, Joost, waarmee je via het internet naar tv kunt kijken, waar en wanneer je dat wilt.
Friss en Zennström noemen Joost (spreek uit: ‘djoest’) zelf ‘de anti-YouTube’. Terwijl het gros van de filmpjes op die website door amateurs gemaakt zijn, zijn de programma’s op Joost het werk van professionelen. Alles wat op Joost staat, is dus legaal, want afgestaan door de tv-zenders zelf. Het beste voorbeeld is Viacom. Die tv-gigant heeft een rechtszaak ingespannen tegen YouTube en eist één miljard dollar vanwege inbreuken op het copyright, maar op Joost kun je zenders als MTV en Comedy Central, die eigendom zijn van Viacom, wél zonder problemen bekijken. De reden voor die goede samenwerking is eenvoudig. Ten eerste is Joost veilig voor piraterij, dus hoeven de zenders niet bang te zijn dat hun programma’s plotseling overal op het internet zullen opduiken. Ten tweede haalt Joost zijn inkomsten uit adverteerders die tussen de programma’s door reclame tonen, en dat geld deelt het bedrijf met de tv-maatschappijen.
Joost ging begin dit jaar van start, maar was toen alleen toegankelijk voor mensen die een uitnodiging hadden. En die kon je enkel krijgen via iemand die al lid was van de club. Dat was een eenvoudig trucje om een exclusief tintje te geven aan de website en wat ‘buzz’ te creëren, net zoals Google een paar jaar geleden bij de lancering van Gmail ook heeft gedaan. Sinds begin oktober is Joost vrij toegankelijk, en kan iedereen die dat wil ervan proeven, gratis. Het enige wat je moet doen, is het programma installeren op je computer (weliswaar op een exemplaar dat beschikt over voldoende intern geheugen, een snelle processor én een breedbandverbinding) en je bent vertrokken. Zodra je Joost opstart, verandert je scherm in een televisie. De beeldkwaliteit is een flinke stap vooruit in vergelijking met de ansichtkaarten van YouTube, maar toch nog niet te vergelijken met die van een gewoon toestel, laat staan met de scherpte die je krijgt als je een dvd op je computer afspeelt.
Op de startpagina zijn alle verschillende kanalen verzameld, en dat zijn er nogal wat. Ongeveer 250 om precies te zijn, gaande van Aardman Animations, met minder bekende filmpjes uit de Wallace & Gromit-studio, over nieuwszender Reuters, tot Witness, een kanaal dat ‘met behulp van video’s een licht wil laten schijnen op schendingen van mensenrechten over de hele wereld’. Het gros van het aanbod bestaat uit lichtere kost, met natuurlijk een overdaad aan muziekzenders in alle mogelijke maten en gewichten: naast enkele MTV’s en zijn vele afgeleiden kan een melomaan kiezen voor ‘de allerbeste indierock uit Azië’ (I-Am TV), opzwepende ritmes uit Zuid-Amerika (Brazilian Music Channel), statige klassieke muziek (Classics 24 TV), rockconcerten (FabChannel) of hiphop en r&b. De liefhebbers van cultfilms kunnen ook hun hart ophalen, want het lijkt alsof Jan Verheyen himself zijn kelder heeft leeggemaakt ten behoeve van Joost en zenders als The Horror Cult Film Channel, Alliance Atlantis SF-Films of The Cult Comedy Channel. Onze persoonlijke favoriet: The Really Terrible Film Channel, gevuld met films die volledig ten onrechte tussen de plooien van de geschiedenis zijn gevallen, zoals het beklijvende Santa Claus Conquers The Martians of de gewaagde mix tussen western en horror genaamd Jesse James Meets Frankensteins Daughter – ideaal om te bekijken als je thuiskomt van The Assassination of Jesse James by The Coward Robert Ford.
Erotiek is opmerkelijk afwezig op Joost, hoewel een groot deel van de zenders wel duidelijk op mannen gericht is: zij zijn immers altijd de eersten om nieuwe technologische speeltjes uit te testen. En dus worden ze binnengehaald met zenders als Sports Illustrated on Demand, waar je de fotosessies kunt volgen van de befaamde Swimsuit Edition van het Amerikaanse magazine Sports Illustrated, of met Dude TV, waarvan de weinig tot de verbeelding overlatende slogan luidt: ‘All you could want in one place: bikers, babes and a whole lot of bruises’. Sport is een tweede belangrijk lokmiddel, van boksen en ‘extreme fighting’ over wielrennen tot voetbal. Heel veel voetbal. Geïnteresseerd in de competities van de VS, Paraguay of Nicaragua? Dit is uw stek. Als we ons ooit nog eens kwalificeren voor een WK, dan weet René Vandereycken bij deze waar hij de tegenstanders kan scouten.
Joost is echter niet alleen ‘a man’s world’. Het deel dat voor een vrouwelijk publiek bestemd is, groeit ook gestaag aan, met zenders als Fashion Television of Lime (slogan: ‘Healthy Living with a Twist!’), waar je shows over gezondheid, persoonlijke groei en stressmanagement kunt bekijken. Vrouwen vormen immers een zeer interessante doelgroep voor adverteerders, en die houden Joost net staande. Voor de gebruiker zijn de programma’s volledig gratis, alleen moet je er de reclame bij nemen. Een vloedgolf is dat allerminst: in een uur tijd krijg je in totaal drie minuten reclamefilmpjes te zien, terwijl er tijdens een uitzending ook af en toe een soort pop-up in je beeld komt waarop je kunt klikken. Bij het inloggen moet je je leeftijd en geslacht vermelden en je kijkgewoontes worden scrupuleus bijgehouden. Daardoor kunnen adverteerders precies uitkiezen wie ze willen bereiken, en voor die informatie moeten ze extra betalen. Nu goed: momenteel zijn enkel de hele grote merken zoals Nike, Coca-Cola of Ford klant bij Joost, zodat de persoonlijke aanpak nog niet echt uit de verf komt. Toen ik zat te kijken naar het zeer intrigerende Floating Worlds, een zender waarop wolken begeleid door een esoterisch muziekje voorbijglijden op je scherm, kreeg ik bijvoorbeeld plotseling reclame voor Nike te zien – iets wat de transcendentale ervaring toch danig verstoorde.
Meer dan 250 zenders, allemaal gratis en met een minimum aan reclame: is Joost dan inderdaad voor de tv-junkie een droom die werkelijkheid wordt? Nou, er zijn toch ook een paar nadelen aan. Televisie kijken op een computer voelt nog altijd even onnatuurlijk aan als een boek lezen op een scherm, zeker als het gaat om langere series of films. Volgens de bedenkers zijn jonge mensen het echter al zodanig gewoon om met een laptop op schoot te zitten, dat dat het succes niet in de weg kan staan. Al zijn ze wel zo voorzichtig geweest om ervoor te zorgen dat ze de technologie ook gemakkelijk in een settopbox kunnen gieten, die je dan op je tv zou plaatsen. Die stek wordt natuurlijk wel meer en meer ingenomen door een box voor digitale televisie, waarvan de voordelen – méér zenders, méér vrijheid – gelijklopen met die van Joost. Oké, Joost heeft nóg meer zenders, maar de meeste daarvan zijn vergelijkbaar met de kanalen die je erbij krijgt als je je op digitale televisie abonneert . Je weet wel, die die je nog nooit bekeken hebt.
Normaal gezien zouden er in de toekomst wel steeds meer én betere programma’s op de website moeten komen. En inderdaad: in de VS hebben sommige grote studio’s al hun eigen stek op Joost. Warner Brothers zendt er klassieke sf-series als V of Babylon 5 uit, terwijl CBS recente afleveringen van Shark, CSI of The Unit brengt. Alleen zijn die uitzendingen wegens copyrightproblemen niet in Europa te bekijken. De kans bestaat dat Amerikaanse tv-maatschappijen in de toekomst wel bereid zullen zijn om hun programma’s via het internet in Europa te verspreiden, als legaal en gebruiksvriendelijk alternatief voor de piratenversies. Wellicht zullen die dan niet alleen op Joost komen, maar ook op de Europese versie van iTunes, dat al lang de toelating probeert te krijgen om net zoals in Amerika films en tv-series te verkopen.
Daar ligt ook het grootste probleem van Joost: de website zal onze kijkgewoontes niet drastisch veranderen, net omdat ze in de afgelopen jaren al veranderd zijn. Digitale televisie en harddiskrecorders hebben ervoor gezorgd dat meer en meer mensen tv kijken wanneer ze dat zelf willen – vandaar dat de CIM onlangs besliste om opgenomen programma’s in de kijkcijfers mee te tellen – en onder invloed van YouTube zijn steeds meer grote tv-spelers op het internet gegaan. Het Amerikaanse NBC lanceerde onlangs NBC Direct, een service die je toelaat om programma’s gratis (maar mét reclame) te downloaden en daarna zeven dagen lang af te spelen op je computer. De BBC startte in juni met de iPlayer, waarmee je gratis (en aangezien het een publieke omroep betreft, zónder reclame) alle uitzendingen kunt herbekijken. Dichter bij ons zette VTM een paar weken geleden de internetversie van iWatch op poten, die programma’s aanbiedt tegen betaling en zonder reclame. In plaats van de revolutie te leiden, lijken Friss en Zennström er ditmaal dus gewoon deel van uit te maken.
Door Stefaan Werbrouck
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier