DE BEZIGE DEBIE

De Brusselse cameraman Benoît Debie is zo goed dat Gaspar Noé, Mel Gibson en zelfs Ryan Gosling grote bewonderaars zijn. En Harmony Korine, voor wie Debie de borsten, billen en beats van Spring Breakers in beeld bracht. ‘Amerikanen zijn vergeten om creatief te zijn.’

De minutenlange verkrachting van Monica Bellucci in Gaspar Noés Irréversible (2002), de pinguïndans uit Fabrice Du Welz’ groteske gruwelfestijn Calvaire (2004), de Apocalypse Now-achtige junglescènes uit Vinyan (2008) van Du Welz. Of de hallucinogene trip door het hoofd van een stervende drugsdealer uit Noés Enter the Void: duiken de beelden ook in uw nachtmerries op? Benoît Debie is de man die we een proces moeten aandoen. De Belgische DoPdirector of photography dus – instigeert met kleine budgetten grote beeldenstormen. De recentste in die rij – en zeker niet de minste – ontketende hij voor Harmony Korines Spring Breakers: fluorescerende trashcinema met Disney-diva en Justin Bieber-ex Selena Gomez, maar vooral met meer dansende borsten, lillende billen, drugs, drank en beats dan de doorgewinterde Carré-bezoeker aankan.

Spring Breakers is een fraai staaltje subversieve popart. De hamvraag: beseften Disney-sterren Selena Gomez en Vanessa Hudgens waar ze aan meewerkten?

BENOÎT DEBIE: Dat denk ik wel. Selena Gomez was héél blij dat ze eens in een totaal andere film speelde. Uiteraard willen die meisjes uit die Disney-cocon breken. Op je achttiende, twintigste wil je carrière maken en dat lukt niet met alleen maar Disney-films en -series. Aanvankelijk was er in Spring Breakers meer hardcore voorzien, moesten de meisjes vaker naakt zijn, maar in de aanloop naar de opnames krabbelden ze een beetje terug. Ze kregen schrik dat de film hun imago zou vernietigen. Wellicht hebben hun agenten en raadgevers op de rem geduwd. Even stonden zelfs de bikini’s ter discussie. Niet dat je ze nog nooit in bikini gezien hebt, maar een uur lang in bikini op een groot scherm, dat is niet evident. Harmony vroeg mijn mening. Ik vond de hele tijd bikini’s geniaal: mooie meisjes trekken de aandacht en het past bij de vertelling. Hij heeft aangedrongen en gelukkig zijn slag thuisgehaald.

De visuele bravoure, het spel met de kleuren, de vele feestscènes: Spring Breakers moet een fortuin gekost hebben.

DEBIE:Mais non. Vier miljoen dollar is een klein budget voor een Amerikaanse film met sterren. James Franco en Selena Gomez werken niet gratis. De opnames duurden amper vijf weken. Omdat er weinig geld én weinig tijd was, moesten we een radicale manier van filmen verzinnen. We konden het ons niet veroorloven om tijd te verliezen met een locatie uit te lichten. De actrices mochten doen wat ze wilden. Ik volgde hen met de camera op de schouder. Verder kozen we voor locaties die van nature al baden in licht met karakter. Neon en zo. We hebben bijna niets extra belicht. Harmony wilde gloed en fluorescerende kleuren, zijn film moest flashy, fris en pop zijn.

Conform je reputatie: als de belichting een probleem is, bel Debie.

DEBIE: Dat is inderdaad een handelsmerk geworden. Mijn ogen zijn opengegaan toen Gaspar Noé me voor Irréversible verbood om filmspots te gebruiken. We hebben voor die film geen extra licht gebruikt, alleen bestaande lampen die we wat aanpasten. Met het aanwezige licht filmen is niet altijd gemakkelijk, maar het kan wel. Sinds Irréversible maak ik altijd eerst een analyse – welk licht hebben we al? – voor er spots aan te pas komen. Gebrek aan geld dwingt je creatief te zijn. Dat zijn de Amerikanen wat kwijtgeraakt. Zij belichten een scène automatisch, zonder zich af te vragen of het niet anders kan.

Ik moet uitgedaagd worden. Als het beeld te gemakkelijk is, te eenvoudig om te draaien, dan haak ik af. Ik raak veel te snel verveeld. Het moet vooruitgaan. Ik wil bijleren en experimenteren, niet mezelf herhalen.

Waar put je inspiratie uit?

DEBIE: Ik word minder door films geïnspireerd dan door de beelden die het dagelijks leven aanreikt. Ik reis heel graag en zo landde ik ooit ’s nachts in een Afrikaans land. Alle straten waren verlicht met petroleumlantaarns, de wegen waren niet verhard en het bruine stof waaide hoog op. Het leek wel een spookstad. Ongelofelijk straf was dat beeld. Zoiets geeft me meer ideeën dan honderd films.

‘At times cinematographer Benoît Debie’s camerawork brings Terrence Malick to mind.’ ‘Thanks to DoP Benoît Debie, the film looks legitimately fantastic.’ Veel recensies van Spring Breakers zijn erg vleiend voor jou. Hier en daar suggereert men zelfs dat het meer jouw film is dan die van de regisseur. Dat is niet de eerste keer – zie Enter the Void of Vinyan. Is dat niet vervelend?

DEBIE: Het soort films waar ik aan meewerk lokt dat uit: arty, onafhankelijke films waarbij het visuele op het voorplan komt en het scenario wat meer op de achtergrond. Ik heb de vraag nog al gekregen: ‘Stoort het je niet dat het beeld de overhand krijgt?’ Natuurlijk stoort me dat niet. Neem nu Spring Breakers. Harmony heeft me letterlijk gezegd: ‘Benoît, het beeld moet een van de sterren van de film zijn.’ Hij stond op een visueel sterke film. Daarom kreeg ik veel ruimte.

Enter the Void heeft een complex en cerebraal verhaal, maar is in se bijna volledig visueel. Het zou toch al te gek zijn om met opzet minder sterke beelden te draaien ‘om het scenario niet op te peuzelen’. Wat hou je dan over? Alsof beelden het verhaal niet kunnen vertellen.

Selecteer je projecten op basis van de speelruimte die je krijgt?

DEBIE: Laten we eerlijk zijn: voor veel films heeft de DoP weinig of geen belang. Men vraagt je niet om iets te creëren, maar om iets in te blikken. Ik kies projecten die bij me passen. Ik werk graag met intense regis-seurs. Kleine budgetten of moeilijke omstandigheden neem ik er desnoods bij. Mij moet je niet vragen voor een Franse komedie. Dat gaat een ander beter kunnen. Verwijten is veel gezegd, maar ik betreur dat de Franse cinema zo weinig plaats laat aan het visuele. De beelden vertellen niets, de decors zijn lelijk, de acteurs dragen eender welke kleren.

Je filmde Mel Gibson How I Spent my Summer Vacation. Zeg eens eerlijk: is hij een onhandelbare antisemiet die zichzelf niet altijd onder controle heeft?

DEBIE: Ik ken zijn reputatie. Ik kan je alleen maar vertellen dat Mel Gibson misschien wel gecompliceerd is, maar ook zeer intelligent. Hij weet véél van film. Meer dan ik. Hij heeft ervaring als acteur, als regisseur en als producent van grote Amerikaanse successen. Hij weet heel goed hoe een film in elkaar steekt en wat er werkt of niet werkt. Ik werk graag met hem samen.

Acteurs kunnen vreselijk treuzelen. Mel haastte zich toen ik op een dag aandrong op een opname omdat het laatste zonlicht van de dag fantastisch mooi was. Hij deed dat niet om mij een plezier te doen, maar omdat hij wist dat ik gelijk had. Een andere keer moest ik ’s ochtends het vervolg filmen op de autocrash die we de dag tevoren bij zonsondergang gefilmd hadden. Qua licht zou dat vreselijk vloeken, dus ik vraag regisseur Adrian Grunberg om uitstel. Kon niet. Los van die discussie zoekt Mel me op en hij vraagt me hoe ik het beeld van gisterenavond met dat van die ochtend wil laten overeenstemmen. Ik leg uit dat dat niet kan, maar dat ik moet draaien. ‘Ach zo’, zegt hij en hij keert zonder overleg terug naar zijn trailer. Hij is er pas uit gekomen in de late namiddag. Toen het licht wel ideaal was.

Waar duik je morgen op?

DEBIE: Volgende maand vertrek ik naar Detroit. Ryan Gosling heeft me gevraagd als DoP voor zijn debuut als filmregisseur, How to Catch a Monster, waarin hij niet zelf gaat meespelen. Het ziet er een interessant, onafhankelijk, aantrekkelijk project uit.

Hoe kwam Ryan Gosling bij jou uit?

DEBIE: Gosling is zot van Enter the Void. Volgens hem is dat een van de films van het decennium. Enter the Void is destijds niet geweldig ontvangen en de publieksopkomst was niet fameus. Maar vandaag heeft die film een grote reputatie. De cineasten hebben hem wel gezien. Grappig, hé?

Wist je dat ik een van de DoP’s was die voor Drive(met Gosling in de hoofdrol, nvdr.) in aanmerking kwamen? Die film zou visueel wel bij me gepast hebben, maar ik had er net zes maanden Mexico op zitten voor de Mel Gibsonfilm en zag het niet zitten om meteen aan de volgende te beginnen. Ik heb kinderen. Het is zo al moeilijk genoeg. Ik ben soms vier, vijf maanden weg. De zomermaanden probeer ik zo veel mogelijk voor hen vrij te houden. Het probleem is dat je jezelf in dit beroep altijd opnieuw moet bewijzen. Je mag niet slabakken.

Hoe komt het dat je je eerste jaren voor de commerciële televisieomroep RTL werkte?

DEBIE: In de Belgische filmwereld begin je onder aan de ladder en moet je je opwerken. Daarin DoP worden, ging me vijf, tien, vijftien jaar kosten. Als het me al gelukt zou zijn. Ik heb vrienden die nog altijd assistent zijn. Ik heb op twee films als assistent gewerkt en hield daar niet van. Ik wilde met het licht bezig zijn en met de camera werken, niet het hulpje spelen. Ik was 23, net afgestudeerd aan het IAD en hoorde dat RTL volk zocht. Tien jaar heb ik voor RTL gewerkt. Dat atypische parcours is goed voor me geweest. RTL is geen al te groot bedrijf. We moesten het vaak zien te rooien met weinig middelen en nog minder tijd. Toch probeerde ik er telkens iets moois van te maken. Die ervaring komt van pas.

Naar welke DoP’s kijk je zelf op?

DEBIE: Roger Deakins uiteraard (bekend voor zijn werk voor de Coenbroers en Sam Mendes, nvdr.), Rodriego Prieto (onder meer met Iñarritu), Emmanuel Lubezki (werkt veel met Alfonso Cuarón): DoP’s wier stijl je makkelijk herkent, die hun handtekening zetten en die bovenal uitstekende observatoren zijn. Vooral in Lubezki’s ideeën over belichting kan ik me vinden. Zijn Children of Men is een meesterwerk. Naar Skyfall ben ik alleen maar gaan kijken om te weten wat Deakins met Bond aanvangt. Visueel magnifieke film, alleen jammer dat hij voor hd is bezweken.

Geen fan van digitaal?

DEBIE: Hard beeld, details die verloren gaan in fel licht: na het eerste beeld wist ik al dat Skyfall in hd gedraaid was. Ik draaide onlangs een reclamespot in hd en stelde vast dat hd niet in staat is om de verschillende nuances van blauw weer te geven. Elk soort blauw zag er hetzelfde uit. Hd kan niet weergeven wat je met het blote oog waarneemt. Film blijft superieur op artistiek, organisch en kwalitatief vlak. Hd moet nog groeien. Binnen een jaar of tien zal alles wel in orde zijn, maar ondertussen is de omslag al gebeurd. Hd is namelijk goedkoper. We zijn te snel overstag gegaan. Dat stemt me droef.

Ik ben er zeker van dat Spring Breakers in hd nooit zo in de smaak gevallen zou zijn. De neon zou te wit geweest zijn. Het hele organische zou verloren gegaan zijn. Ik weet ook wel dat het straks helemaal over en uit is voor film en ik zal met mijn tijd meegaan. Maar zolang ik met pellicule kan werken, zal ik het doen. En op een nieuwe hd-camera kan ik altijd nog oude lenzen uit de jaren zestig plaatsen om het te precieze, te nieuwe, te trendy karakter van hd te breken. Ik streef naar een look die mij bevalt, niet naar een die trendy is.

SPRING BREAKERS

Vanaf 20/3 in de bioscoop.

DOOR NIELS RUËLL

BENOÎT DEBIE ‘IK MOET TOCH NIET MET OPZET MINDER STERKE BEELDEN DRAAIEN? EN HARMONY KORINE WILDE DAT HET BEELD EEN VAN DE STERREN VAN SPRING BREAKERS ZOU ZIJN.’

BENOÎT DEBIE ‘VOLGENDE MAAND VERTREK IK NAAR DETROIT. RYAN GOSLING HEEFT ME GEVRAAGD ALS CAMERAMAN VOOR ZIJN REGIEDEBUUT.’

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content