Dansen tot aan het delirium
Over een tekort aan Damon Albarn heeft de jongste tijd geen kat geklaagd. Maar een levensteken van Gorillaz, dat was toch al meer dan zes jaar geleden. Nieuwe plaat Humanz klinkt navenant: gretig en wat overladen, met een vage spirituele bijrol voor – wie anders – Donald T.
Twee releases met Rocket Juice & The Moon, eentje met het los-vaste collectief Africa Express, componeerwerk voor een opera en een musical, een soloplaat én een studiohereniging met zijn vroegere groep Blur. Tot daar de belangwekkendste tijdsbestedingen van Damon Albarn sinds hij en visueel kunstenaar Jamie Hewlett in 2010 Plastic Beach én The Fall uitbrachten, respectievelijk de derde volwaardige plaat van hun virtuele groep, en de scheetsgewijs op tournee bijeengeklutste nagedachte daarbij. Met andere woorden: het werd verdikke tijd dat Gorillaz zélf nog eens aan de beurt kwam.
Eerst moesten Albarn en Hewlett wel nog een drie jaar lang gekoesterde ruzie bijleggen, maar zoals in de beste huwelijken lukte dat vrij vlot. Dat het daarna in de creatieve sfeer nog vlotter ging, is niet meer dan normaal. Want voor Albarn staat Gorillaz – meer nog dan andere speelterreinen zoals Mali Music of The Good, the Bad & the Queen – zowat gelijk met de tuin van Eden. Als enige vaste muzikale pion heeft hij aan het figuurlijke vijgenblad genoeg om zich daarin vrij en ongegeneerd te bewegen. Daarom klinkt Gorillaz driekwart van de tijd zo stoeierig en onbekommerd: omdat Albarn zich niet suf hoeft te ergeren tot de bassist nuchter is, de gitarist de bedoeling snapt of de drummer klaar is met zijn lief te bellen om dingen gedaan te krijgen. Nee, met de ene hand kookt hij iets gaar op synth, keyboards of drumcomputer, met de andere gaat hij door zijn uitgebreide contactenlijst. En hup: voor Humanz had de Londenaar in een ommezien vijftig, zestig nummers klaar.
Die omschrijving is niet miskennend bedoeld. Want het valt niet weg te wuiven dat Gorillaz de popartiest Albarn jong van geest, bij depinken en geprikkeld houdt. Dat effect valt alleszins te horen op zijn hierboven opgesomde output. En uiteraard ook op Gorillaz’ vijfde ei Humanz, een weelderig werkstuk met ontelbare samenwerkingen waarop house, hiphop, soul en funk over elkaar heen buitelen.
Er kleeft zelfs een conceptje aan. Stel, zo bedacht Albarn bijna een jaar vóór de Amerikaanse verkiezingsnacht, dat die Donald Trump het wel degelijk tot president schopt. Met die schelmse, lichtjes paranoïde hypothese besmette hij een groter aantal artiesten dan ooit op een Gorillazplaat heeft samengetroept. Tekenen present op Humanz: veteranen Grace Jones, Carly Simon (!), De La Soul, Mavis Staples en – kijk nu – eertijdse britpoprivaal Noel Gallagher; jonge rappers zoals Vince Staples, Danny Brown en Pusha T; en voorts nog werknemers uit de reggae (deejay Popcaan), r&b (zangeres Kelela), neosoul (zanger Anthony Hamilton) of house (producer Jamie Principle). Onder anderen.
Wie dan nog weet dat Humanz zijn beslag heeft gekregen in Parijs, New York, Londen, Chicago en Jamaica, weet al hoe laat het is. Deze elpee lijkt namelijk in niets op de bedaarde, van begin tot eind ononderbroken flow van Plastic Beach. Dat hoefde ook niet. Elke nieuwe stap die Gorillaz zet, begint nu eenmaal met een maagdelijk canvas, dat is voor Albarn net het punt. Maar toch komt het spervuur aan bonte beats en raps, gepaard aan de dichtbegroeide productie, in eerste instantie bruut en onsamenhangend over. Inderdaad: hélemaal Trump. Maar toch is Humanz allerminst een persoonsgebonden plaat. Als Albarn een ondertitel had moeten opdissen, dan was het deze geweest: ‘A party record about the world going fucking nuts.’
In Sex Murder Party – een van de onnozeler songtitels van het jaar – verbindt zangeres Zebra Katz het zotte-wereld-uitgangspunt veeleer aan het brexitgejoel dan aan Trumps inauguratie. Een gebeurtenis waarover Albarn en Nina Simone-epigoon Benjamin Clementine overigens al maanden op voorhand fantaseerden, met de wat slappe eerste single Hallelujah Money tot gevolg. Hoe dan ook: op tekstueel vlak blijft Humanz vrij abstract, dus daar hoeft u niet veel aanknopingspunten te zoeken. De thematiek is ondergeschikt aan de onrustige vibe, waarin de interludes het desoriënterende gevoel nog vergroten.
Muzikaal zijn de zaken een stuk duidelijker. Dansen tot aan het delirium lijkt het motto, al mag dat geregeld op ietwat grimmige, gedempte ondertonen. Maar zelfs dan stapt Albarn af en toe buiten het kader. Het door hem alleen gezongen, nagenoeg ritmeloze Busted and Blue is een gewichtsloze spacefunkballade, en diep in het bonusgedeelte van de deluxeversie heeft het ijle Ticker Tape (met Carly Simon) meer weg van de eenzame strompeltocht naar huis dan van een bestorming van de dansvloer.
Die ingebouwde contrasten maken van Humanz een onderhoudende maar niet overal even bezielde mozaïekplaat. Het geheel ademt vervreemding en escapisme uit, maar fixeert toch minstens één lodderoog op de realiteit daarbuiten. In die context is het alvast makkelijker om ogenschijnlijk puur ritmisch vulsel zoals Out of Body of Halfway to the Halfway House monkelend te tolereren.
Het beste nieuws is dat Damon Albarn in flink wat songs wél zijn doel bereikt: uitdragen dat bij samenwerkingen een plus een drie is. Uitstekend is bijvoorbeeld Charger, met Grace Jones in – toepasselijk – benevelde maar demonische doen. De rol die wijlen Bobby Womack op de zes jaar oude knalsingle Stylo speelde, komt nu housezanger Peven Everett toe: in de catchy discosouldeun Strobelite mag hij de volle gloed van zijn stembanden ontplooien. En Vince Staples gaat tekeer tegen racisme in Ascension.
Die andere politieke oprisping aan het eind van de reguliere plaat (de deluxeverie gooit er nog vijf extra tracks, waaronder eentje met Rag’n’Bone Man, tegenaan) is dan weer een twijfelgeval. Maar geassembleerd rond een uitgeholde slogan of niet, We Got the Power verenigt toch maar mooi Jehnny Beth van Savages, Noel Gallagher én Jean-Michel Jarre.
Helemaal Gorillaz.
HUMANZ
Op 28/4 uit bij Parlophone.
GORILLAZ ***
Humanz
electropop/funk/soul
Parlophone
DOWNLOAD
ChargerStrobeliteBusted and Blue
Humanz ademt vervreemding en escapisme uit, maar fixeert toch minstens één lodderoog op de realiteit daarbuiten.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier