Damien Hirst, Romance in the Age of Uncertainty,White Cube, Hoxton Square 48, Londen, tot 19 oktober.

Damien Hirst heeft het licht gezien: zijn dode beesten zijn apostelen geworden. Helaas.

De moderne mens negeert graag de dood, en met zijn pillen en dode beesten zorgde Hirst in de jaren negentig voor de perfecte metafoor voor die ontkenning. Hirst vond het vanitas-motief opnieuw uit, zette het op sterk water en stalde het uit in strakke vitrines. Barok in tijden van seriewerk, op maat van de eenentwintigste eeuw. Alsof de dood ons niet meer raken kan. Pillen en beesten gingen vlot de wereld rond, maar daarna werd het een beetje stil rond Damien Hirst.

Nu pakt hij weer groots uit. In zijn eerste solotentoonstelling sinds 1995 toont hij wat we van hem gewend zijn: vitrines, pillen, medische gadgets, klinische spulletjes, dode vliegen en vlinders, en beesten op sterk water. Maar ditmaal legt Hirst er ook nog een set loodzware religieuze betekenissen bovenop: God komt er zich mee bemoeien. En dat leidt tot regelrechte, ouderwetse barok: Christus die ten hemel stijgt versus Judas die zichzelf ophangt, of een gelovige blik naar boven versus aardse smerigheid. In de White Cube in Londen is er onverbloemd religieus spektakel te zien. Twaalf apostelen worden gesymboliseerd door twaalf dode koeienkoppen op sterk water en evenveel vitrines vol medische gadgets, en bloedige objecten refereren aan de manier waarop elke apostel aan zijn einde kwam. Eén vitrine is leeg: Christus is ten hemel gestegen en wordt gesymboliseerd door een duif die opvliegt uit een kraaknette destilleerbokaal.

Boven in de galerie hangen de Cancer Chronicles: doeken met een dikke, zwarte laag dode vliegen erop. Terwijl de doeken genoemd zijn naar ziektes zoals Malaria, Aids, Tuberculosis en Ebola staan er op de zijkanten Latijnse zinsneden uit de geloofsbelijdenis geschreven. ‘In principio erat verbam’ – in den beginne was er het woord – krijgt duizenden dode vliegen en de titel Tuberculosis opgeplakt. Een overload aan dood valt samen met geloof. Nieuwerwetse barok wordt weer ouderwetse barok, en ons doet het bitter weinig. Buiten in het park ten slotte staat er een enorme pop te pronken. Charity is een collectebus van zeven meter hoog alias een kreupel meisje dat bedelt om wat centen. Haar rug is open en er liggen centen op de grond. Geen moderniteit in overdrive, maar een cynisme dat er vingerdik op ligt. Dit is zelfs niet leuk meer.

Criticasters van Hirst zullen nu wellicht nog harder beweren dat mans werk nooit veel heeft voorgesteld. Maar de vitrines vol pillen en de beesten op sterk water – zolang ze tenminste niet verwijzen naar een apostel of evangelist – doorprikken nog altijd de klinische terreur van een wereld die zich graag in witte handschoenen hult. Maar nu heeft Hirst dus ook het licht gezien. Jammer.

Door LARS KWAKKENBOS