Amerikaan Jason Lutes mag zich met meer recht dan JFK een Berlijner noemen, nu hij het tweede deel van zijn stadsportret heeft voltooid.

Lutes

Drawn & Quarterly, 210 blz., euro19,95(Engelstalig)

Zonder precieze aanleiding nam de Amerikaanse auteur Jason Lutes zich meer dan tien jaar geleden voor om een groot driedelig portret te maken van de stad Berlijn ten tijde van de Weimarrepubliek en de opkomst van het nazisme. Hij wist haast niets van die periode, maar dat schrikte hem niet af – integendeel. Als fervent speler van role playing games plaatst hij zichzelf graag voor nieuwe verhaaluitdagingen. Hij documenteerde zich grondig en trachtte een realistisch beeld van de stadsgeschiedenis te verzoenen met de levens van zorgvuldig uitgekozen personages uit alle lagen van de bevolking.

In het eerste deel – City of Stones – kwam een meisje naar Berlijn om er aan de kunstacademie te studeren. Ze leerde er niet enkel een pessimistische journalist kennen, maar maakte er aan het eind ook het neerslaan van een communistische betoging mee. Zeven jaar later laat Lutes in City of Smoke zijn stadsportret verder uitwaaie-ren: de brave kunststudente van toen maakt kennis met de uitbundige homoscene, terwijl een groepje Amerikaanse jazzmuzikanten door hun muziek en hun huidskleur de verwachtingen van een deel van de Berlijners op de proef stellen. Via de journalist sijpelen de historische gebeurtenissen die tot het bewind van Hitler leidden in het verhaal door, mét kritisch commentaar.

Dichter bij een roman kan een strip niet komen. De haast onopvallende verweving van grotere thema’s en sterk uitgewerkte levens verwijst naar de grote romancycli uit de literatuurgeschiedenis, terwijl de nauwgezette historische enscenering voor een strip ongewoon strikt blijft. Ook Lutes’ tekenstijl versterkt de vergelijking met een roman. Deze zelfverklaarde trage tekenaar geeft zijn personages en decors accuraat, maar zonder opsmuk weer. Zijn talent ligt in de onopvallende leesbaarheid van zijn verhaal. De paginalay-outs en details verraden zijn virtuositeit als een verteller die zich in een onbekende tijd en plaats kan inleven – Lutes ging pas na City of Stones voor het eerst naar Berlijn. Hopelijk hoeven we op het afsluitende City of Light niet weer zeven jaar te wachten. Berlin is thematisch een van de rijkste stripverhalen uit de geschiedenis.

Gert Meesters