CITIZEN ED

Dave Mestdach
Dave Mestdach Chef film van Knack Focus

Snowden is Oliver Stones hommage aan de klokkenluider die Amerika’s publieke vijand nummer één werd, maar hij vergeet diens code te kraken.

Twee jaar geleden maakte Laura Poitras al de uitstekende, Oscarwinnende documentaire Citizenfour over ex-CIA-medewerker Edward Snowden. Nu is het de beurt aan eeuwig woelwater Oliver Stone om zijn koplampen op ’s mans schokkende onthullingen te laten schijnen. Die maakten in juni 2013 duidelijk dat de Amerikaanse veiligheidsdienst NSA zowel miljoenen gewone burgers als nietsvermoedende politici de klok rond in de gaten hield en zijn grondwettelijke boekje daarmee ver te buiten ging.

Dat doet Stone op de manier die je van de bazookafilmer achter kritische kronieken als Platoon (1987), Wall Street (1988), Born on the Fourth of July (1989) en JFK (1991) verwacht: met grootse set pieces in ondergrondse bunkers waar de war on terror vanachter blitse computerschermen uitgevochten wordt, met uitgesponnen flashbacks bevolkt door kleurrijke karakterkoppen, met terzijdes over Snowdens familiale en militaire achtergrond, en met een gecondenseerd, door virale paranoia geïnfecteerd scenario (deels gebaseerd op de spionageroman Time of the Octopus van Snowdens Russische advocaat Anatoli Koetsjerena) dat leest als een spannende faux-documentaire cyberthriller.

Jammer genoeg is Stone zo vastbesloten om van Snowden een held van het surveillancetijdperk te maken, een hyperintelligent en moreel onkreukbaar eenmansleger tegen de corrupte powers that be, dat hij pardoes vergeet om hem de nodige nuances of psychologie mee te geven. Joseph Gordon-Levitt mag nog zo zijn best doen om Snowdens tics en karakteristieke bariton te imiteren, nooit weet je precies wat er zich achter zijn nerdy brilglazen afspeelt, of wat hem er finaal toe drijft om geheime informatie te lekken aan journalisten, goed wetende dat hij daarmee voor een diplomatieke aardschok zal zorgen en nog voor hij control-alt-delete kan zeggen het Pentagon achter zich aan zal krijgen.

Wat er sindsdien met Snowden gebeurde – hij woont sinds juni 2013 in ballingschap in Moskou, samen met zijn vriendin Lindsay Mills (Shailene Woodley) – is genoegzaam bekend. En het verrassendste aan deze onderhoudende en vakkundig gemaakte maar platte en brave biopic is misschien nog wel dat Stone ’s werelds bekendste klokkenluider effectief wist te strikken om in de epiloog zelf zichzelf te spelen.

Het injecteert de film alsnog met een vorm van urgentie die voor de rest, ondanks de stuwende ritmiek, de driftige montagestijl en de nog altijd actuele, onvoltooide thematiek, ontbreekt. Het lijkt alsof Stone wel probeert om een schaduwspel te serveren – maar het niet kan nalaten om elk duister hoekje toch maar even te belichten – en wel in de coulissen van de macht wil loeren, maar zo ingenomen is met de feiten dat hij zich eerder een redacteur dan een regisseur, laat staan een scherpzinnige politieke commentator of agitator toont.

Geen slechte film, en beslist interessant, maar in het vervolg toch beter eerst even Citizenfour in je door de CIA gehackte laptop schuiven, Ollie.

SNOWDEN ***

Oliver Stone met Joseph Gordon-Levitt, Shailene Woodley, Melissa Leo, Rhys Ifans, Zachary Quinto

DAVE MESTDACH

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content