Het zijn vampiervriendelijke tijden. Het jonge, maagdelijke vrouwenbloed gutst met fikse stromen de hitparade in, singer-songwriters met een rebelse rockattitude veroveren de markt. Tienerrolmodellen als Avril Lavigne, Shakira, Pink en Kelly Osbourne hebben definitief de fakkel overgenomen van Britney Spears. Een doorlichting van het fenomeen.
Avril Lavigne in concert: 8/3 Ancienne Belgique, Brussel.
Shakira in concert: 21/4 Sportpaleis, Antwerpen.
1. Begin heel vroeg
Het lijken allemaal wel wonderkinderen. Shakira, Vanessa Carlton en Avril Lavigne waren nauwelijks de luiers ontgroeid toen ze hun eerste artistieke stappen zetten. Het zijn welopgevoede meisjes die van thuis uit werden gestimuleerd, en van kleins af zijn blootgesteld aan de wonderen van muziek en kunst. Met resultaat. Vanessa Carlton was 2 toen ze de eerste noten op een piano tokkelde, 7 toen ze werken van Bach en Beethoven vertolkte, 8 toen ze haar eerste stukken componeerde en 14 toen ze aan de prestigieuze School of American Ballet in New York studeerde. Avril Lavigne pende op haar 10e gedichten en schreef amper twee jaar later liedjes op haar gitaar. Nelly Furtado vulde haar kindertijd met trombone en ukelele, optredens in plaatselijke jazzclubs en proza schrijven. Shakira was al van haar vroege adolescentie een grote ster in Latijns-Amerika. Michelle Branch pikte op haar 14e de gitaar op en Pink tekende op haar 16e een platencontract.
2. Zet een grote mond op
Neem geen blad voor de mond. Kijk naar Pink. Ze heeft altijd overhoop gelegen met alles wat naar autoriteit ruikt en was als 14-jarige zo onhandelbaar dat moederlief haar naar de psycholoog stuurde. Zijn oordeel: hopeloos, er zijn té veel kosten aan. Haar favoriete sport vandaag: jongens op hun plaats zetten. In songs als 18 Wheeler, Numb, Respect en Just Like A Pill krijgen kerels die haar slecht behandelen een veeg uit de pan. Complicated van Avril Lavigne fulmineert even hard tegen bedriegers. Pink en Lavigne hebben dat afgekeken bij Alanis Morissette. Lavigne bewondert Morissette omdat die in haar doorbraakplaat Jagged Little Pill alles was wat ze in de door mannen gedomineerde maatschappij niet mocht zijn – kwaad, emotioneel en lastig – en zonder gêne in haar songs vloekte. Schuttingtaal: daar is Kelly Osbourne ook heel sterk in. De eerste regel van haar debuutalbum Shut Up luidt: ‘Beat it boy I found another.‘ Slik.
Dat controverse je vooruithelpt, hebben de Russische meisjes Lena Katina en Julia Volkova goed begrepen. De twee exploiteren als t.A.T.u. hun vermeende lesbische natuur onbeschaamd als gimmick. Hun halfnaakte show en de video van All The Things She Said – de twee meisjes die vurig staan te zoenen, terwijl de regen hun schooluniform doorweekt – hebben één doel: shockeren. ‘Je haat ons of je bent dol op ons’, weten de meisjes. Het duo is vrij en vrank en zegt waar het op staat. Dat is naar eigen zeggen een typische houding voor Russen, een volk dat worstelt met het leven. Op andere tieners heeft een song als All The Things She Said – vol puberale weltschmerz, lust en wanhoop – in ieder geval de uitwerking van een magneet.
3. Bespot Britney Spears
Het staat goed Britney Spears en, in iets mindere mate, Christina Aguilera, door het slijk te halen. Zij staan namelijk symbool voor de machinerie achter de popwereld. Zij zijn poppetjes die braaf naar de wetten van de marketing dansen. Dat Pink in het prille begin over één kam geschoren werd met Spears kon ze uiteraard niet hebben. Dat maakte ze duidelijk in het nummer Don’t Let Me Get Me: ‘Tired of being compared/to dawn Britney Spears/she’s so pretty/that just ain’t me.’ Ook in interviews liet ze geen kans onbenut om ‘dat lieve gezichtje’ onderuit te halen. Dat vond Spears hypocriet. In Rolling Stone onthulde ze dat Pink haar ooit bloemen toestuurde, maar nu overal zegt hoezeer ze het vrolijk, immer lachende en lieve meisje haat. Spears doorprikt zo het opportunistische spelletje achter het getier. Als Avril Lavigne luidop verkondigt dat ze niet wil zijn zoals Britney, dan bedoelt ze: ik haat glamour en pop die fake is. Hoe meer kritiek ze op de anderen spuit, hoe meer geloofwaardigheid ze voor zichzelf hoopt te kweken. De directe concurrentes moeten er overigens eveneens aan geloven. Zegt Lavigne: Pink is een poseur en Shakira verdient niet eens een platencontract. Osbourne deelt ook met plezier prikken uit. Zij stelt dat Pink en Avril Lavigne enkel in hun dromen rock-‘n-roll genoeg zijn. Vanessa Carlton distantieert zich dan weer van het gescheld. ‘Ik voel me niet geïntimideerd door de anderen, want dat zou betekenen dat ik angst heb.’
4. Schrijf je eigen liedjes (en benadruk dat in interviews)
Dat moet je deze female teenage rebels nageven: ze brengen de juiste single op het juiste moment uit. Ze weten dat je een catchy nummer nodig hebt om de hitparade open te breken. Bovendien hebben hun singles net iets méér te bieden dan de platte rommel die tegenwoordig de charts bevolkt. A Thousand Miles (Carlton), Whenever, Wherever (Shakira), Complicated (Lavigne) en Get The Party Started (Pink) behoorden zonder twijfel tot de fraaiste commerciële successen van 2002. In de pers wijzen de dames er al te graag op dat ze die hits ook eigenhandig hebben gepend. Dat is immers een van de facetten waarmee ze zich van Britney en andere van leveranciers afhankelijke jonge sterren onderscheiden. Pink en Kelly Osbourne zouden er eerlijkheidshalve wel aan moeten toevoegen dat ze hulp krijgen aan de schrijftafel. Nelly Furtado, Michelle Branch en Avril Lavigne doen de job grotendeels zelf, al is het oplapwerk van ervaren producers niet te verwaarlozen. Shakira is een van de meest eigenwijze meisjes. Twee jaar geleden sloeg zij het aanbod van Gloria Estefan af om Engelse teksten voor haar te pennen: ze leerde liever eerst zelf de taal. Het resultaat: ze tekende zelf voor de songteksten van het vorig jaar verschenen Laundry Service en waakte ook over de productie. Vanessa Carlton is de enige die de credits volledig op eigen naam kan schrijven. Bovendien stond ze ook voor een stuk in voor de klassieke arrangementen op het Be Not Nobody album.
5. Draai niet met je kont (anders word je niet serieus genomen)
Christina Aguilera loopt er volgens Avril Lavigne als een hoer bij. ‘Als ze wat minder make-up opsmeerde, zou ze misschien mooi zijn. Nu ziet ze eruit als een drag queen‘, sneert Kelly Osbourne. Ozzy’ s dochter is de halfnaakte dames op de covers van popmagazines beu. ‘De muziek moet weer belangrijker worden dan het voorkomen.’ Conclusie: geen push-upbeha voor deze meiden. Met borsten schudden en konten draaien, dat laten ze aan de figuranten in r&b- en hiphopclips over. De jonge vrouwelijke singer-songwriters mogen niet té afgelikt overkomen. Verfomfaaide kleren, vlekken op het loshangend hemd: het moet kunnen. Slonzig is in, kijk maar naar Kelly Osbourne. De meeste van deze meisjes stonden dan ook hoog op de recente lijst van slechtst geklede beroemdheden van modepaus Blackwell. Die onconventionele smaak heeft niettemin zijn voordeel. Kelly kreeg zopas van Lane Bryant het aanbod om een eigen kledinglijn te ontwikkelen. Ze zien haar immers als een ‘rolmodel voor mollige meisjes’. Het zou Osbourne 20 miljoen dollar rijker maken. Lavigne pakt uit met een skatepunk-imago en introduceerde een nieuwe mode: het is plots cool voor meisjes om een das te dragen. Ook gekleurd haar is aan te bevelen. Pink verfde haar kapsel roze, dat was ze natuurlijk verplicht aan haar naam. Shakira had eerst rode lokken, daarna blonde, maar van origine is ze een brunette.
6. Steek je ambitie niet weg
Zeg dat het in de sterren stond geschreven dat je faam zou verwerven. ‘Ik heb altijd al geweten dat ik beroemd zou worden’, merkt Nelly Furtado droogjes op. ‘Ik droomde daar vaak over toen ik klein was. Ik kon er zo in opgaan dat het onvermijdelijk leek dat ik een ster zou worden.’ Avril Lavigne biecht op dat ze heel haar leven naar aandacht heeft gehengeld. ‘Ik was het soort kind dat altijd de behoefte voelde om, als er volk over de vloer kwam, dat bezoek te entertainen. Ik kreeg ook van iedereen te horen dat ik voorbestemd was om beroemd te worden.’ Kelly Osbourne voelt geen enkele aandrang om haar verzengende ambitie te verhullen. Zij blijkt immers dé drijvende kracht achter de serie The Osbournes. Het was Kelly die de rest van het gezin ervan overtuigde om hun huishouden open te stellen aan de wereld. Nu de levensechte soap een groot succes is, weet ze als zangeres haar bedje gespreid. Slim bekeken.
7. Zorg voor wat beroemde fans
Michelle Branch geniet de steun van Sheryl Crow. Die nam haar jonge opvolgster op sleeptouw tijdens haar vorige zomertournee en levert ook een vocale bijdrage aan het komende album van Branch. Het duet met Carlos Santana op diens Shaman legt Michelle al evenmin windeieren. Avril Lavigne kende op haar 14e haar eerste gloriemoment toen ze in thuisstaat Ontario het podium op mocht met streekgenoot Shania Twain. En Vanessa Carlton mag wat meezingen op Big Yellow Taxi van de Counting Crows. Een béétje kieskeurigheid kan echter geen kwaad. Zo liet Avril ex-Backstreet Boy Nick Carter in de kou staan toen die haar vroeg om op zijn soloplaat te komen zingen. Met zo iemand associeer je je als vrijgevochten rebel natuurlijk niet. Een alom geprezen auteur als Gabriel García Márquez: dáárvoor kan je wel eens buiten komen. Voor Shakira was het een enorme erkenning toen Márquez haar interviewde.
Een liefdesaffaire met een befaamde man is aan te raden, zeker als hij je wat rockcredibility kan bijbrengen. Dat hebben Vanessa Carlton en Kelly Osbourne begrepen. De eerste is met Third Eye Blind-zanger Stephan Jenkins, de tweede met Bert McCracken, de wilde frontman van metalband Used. Ook Shakira’s relatie met Antonio, de zoon van de gewezen Argentijnse president Fernando de la Ruá, is mooi meegenomen qua publiciteit. Al waren er ook kwalijke gevolgen: toen Argentinië op een nationaal bankroet afstevende, werden ‘uit wraak’ de platen van de toekomstige schoondochter uit de rekken genomen.
8. Zing met overslaande stem
Alanis Morissette wees de jonge meisjes niet enkel de weg met haar licht ontvlambare mengeling van openhartigheid en assertiviteit, ook haar zangtechniek, de nasale, overslaande stem, maakte school. De eerlijkheid gebiedt ons erop te wijzen dat het niet zozeer Morissette als wel de Ierse Sinéad O’Connor was die als eerste met de snik in de stem en met vocale uithalen school maakte in de vrouwenrock. Wat bij O’Connor evenwel een kwestie van leven of dood was – zij verwerkte met haar muziek littekens uit haar jeugd -, wenden Shakira, Vanessa Carlton, Nelly Furtado en Avril Lavigne als een handig trucje aan. Het is een, soms storend, maniërisme geworden. Nog iets wat het altijd goed doet: de smachtende zang in de ballads. Hier was Sheryl Crow de richtingaangever.
9. Omring je met professionele mensen
Wil je aan de top blijven, laat mensen met een professionele ingesteldheid je dan bijstaan. Shakira bedankte Emilio Estefan, echtgenoot en producer van Gloria, om Freddie DeMann, ex-manager van Michael Jackson en Madonna, voortaan de zaken te laten beheren. Wie met de handlanger van de grootsten der aarde scheep gaat, heeft geen gebrek aan ambitie. Sommigen hebben de beste raadgevers in eigen huis. Kelly heeft met Ozzy natuurlijk een vader die de knepen van het vak kent en ook mama Sharon is als manager gepokt en gemazeld in de showbizz. Ook Lena Katina van t.A.T.u. kan terugvallen op vaderlief, die in Rusland een gerespecteerd muzikant-songschrijver is.
Let wel op dat je je niet omringt met jaknikkers die braaf hun job doen. Zo heeft Vanessa Carlton live een groep rond zich die zó binnen de lijntjes loopt dat hij schittert in kleurloosheid. Met Nelly Furtado lijkt het dezelfde kant op te gaan: enkele muzikanten van haar werden ontslagen omdat ze té veel losbandigheid uitstraalden en niet soepel genoeg bleken in de omgang met fans en pers. Gelukkig toont Kelly Osbourne op haar debuut Shut Up hoe het wél moet: in haar rug staat een potige groep hongerige wolven.
10. Vlucht weg uit België
Met An Pierlé en Neeka hebben we een stel vrouwelijke singer-songwriters met karakter, maar die zijn de adolescentie al voorbij. EMI blijft het proberen met Sarah, die als 15-jarige met haar versie van You Oughtta Know van Alanis Morissette werd ontdekt. Haar eerste album The State I’m In was een bescheiden binnenlands succes, maar vervolg Starlite Dinner bleef onder de verwachtingen. Met een grote investering probeerde de entourage haar, het Nederlandse voorbeeld van Anouk achterna, aan de Amerikaanse kar te spannen. Ze heeft helaas te weinig persoonlijkheid om de vergelijking met een Pink of een Avril Lavigne te doorstaan. Zelfs Guus Fluit, Artist & Repertoire-manager van EMI, moet het onderkennen: in Amerika mogen meisjes van 13 het cool vinden om een gitaar vast te pakken en te rammen, hier heerst nog altijd een ander cultureel klimaat. Hier staan geen jonge meisjes met een aparte muzikale identiteit op. De intussen 21-jarige Sarah blijft afhankelijk van songleveranciers van buitenaf, zoals Troy Verges (Faith Hill), die de niet onaardige single Very Last Moment toestopte, een voorbode van de eind maart te verschijnen derde cd. Als we op iemand moeten tippen, dan op Yasmina, de revelatie van Eurosong vorig jaar. Waarom? Om haar exotische uitstraling. Want dát werkt. Nelly Furtado is een Canadese met Portugees bloed, Shakira is een Colombiaans-Libanese mix en Michelle Branch draagt Nederlands-Indonesische, Franse én Ierse sporen in zich. Om de in de Vlaamse klei opgroeiende bleekscheten een béétje hoop te geven: de Angelsaksische hegemonie is toch maar mooi doorbroken door de Russinnen van t.A.T.u.
Door Peter Van Dyck
Ga weg uit België, zoek een paar beroemde fans (neen, Jean Blaute telt niet mee) en begin je eigen liedjes te schrijven: het succesrecept van de tienerster.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier