Biodiversiteit in België

DIRK DRAULANS. 'We moeten de natuur weer meer natuur laten zijn.'
Stefaan Werbrouck
Stefaan Werbrouck Ex-hoofdredacteur van Knack Focus en tv-freak

Dinsdag 19/10, 22.05 – Canvas

De korhoen, de watersnip, de parelmoervlinder: u zult verduiveld goed moeten zoeken om deze dieren vandaag nog in België te vinden. Ze zijn uiterst zeldzaam geworden of zelfs zo goed als uitgestorven, net zoals vele andere soorten die zich in de afgelopen decennia niet konden aanpassen aan de oprukkende verstedelijking van onze regio. Internationaal gezien gaat het niet beter – volgens het Wereld Natuurfonds verdwijnt er elke dertien minuten een soort van de planeet – en daarom riepen de Verenigde Naties 2010 uit tot het jaar van de biodiversiteit. Naar aanleiding daarvan brengt Canvas deze en volgende week de tweedelige documentaire Biodiversiteit in België, waarin evolutiebioloog en Knack-collega Dirk Draulans een stand van zaken opmaakt van de situatie in ons land.

Dirk Draulans: We hebben geprobeerd een balans te vinden tussen de negatieve en de positieve verhalen. Alleen hebben veel verhalen over dieren die het goed doen meestal ook een negatieve kant. De vos bijvoorbeeld leek lang tot uitsterven gedoemd, maar is ondertussen weer aan een opmars bezig. Alleen krijg je nu het probleem dat ze weer in de steden opduiken en kippen komen roven.

Welke soorten staan er het meest onder druk in ons land?

Draulans: Alle akkervogels, omdat het landschap zo veranderd is door de oprukkende monocultuur en de toename van de maïsteelt. Ook van de vlindersoorten is een derde tot de helft uitgestorven, doordat bermen langs de weg systematisch bespoten worden en doordat we in onze tuin liever een gemillimeterd gazon hebben dan wat verwilderde struiken. Eigenlijk moeten we weer leren om de natuur meer natuur te laten zijn, in plaats van ze naar onze hand te willen zetten.

En wie doet het dan goed?

Draulans: In de eerste plaats de exoten, soorten die van elders komen en zich hier hebben aangepast. De Canadagans bijvoorbeeld werd ooit ingevoerd als parkvogel en heeft zich zo vlug kunnen verspreiden dat er nu ieder jaar twee à drieduizend exemplaren moeten worden afgemaakt. In de zomer zijn er twee weken dat die gans niet kan vliegen en daarvan wordt gebruikgemaakt om een deel te ‘euthanaseren’, zoals dat heet. Wij hebben voor de eerste keer kunnen filmen hoe dat gebeurt.

Daarnaast heb je ook de soorten die het goed doen omdat ze beschermd worden. De voornoemde vos stond dus op uitsterven, maar is dankzij de inspanningen van milieuorganisaties vandaag weer erg talrijk. Ook de slechtvalk, die na een kwarteeuw bijna verdwenen te zijn weer opduikt, is zo’n bewijs dat je echt wel een situatie kunt omkeren. Maar zoals een professor het in de docu zegt: eigenlijk zijn we nu een wereld van opportunisten aan het creëren, met soorten die zich aan ons kunnen aanpassen of die door ons gedoogd worden.

Als het over het milieu gaat, speelt de klimaatopwarming natuurlijk meteen door je hoofd. Komt dat thema ook aan bod?

Draulans: Minder, omdat we ons geconcentreerd hebben op de verhalen die beter in beeld te brengen zijn, maar de gevolgen van de opwarming zijn wel al te merken in onze contreien: in de Noordzee worden door het warmere water zeepaardjes of kwallen bijvoorbeeld steeds talrijker, en dankzij de zachtere winters doen sprinkhanen en sommige spinnen het ook beter en beter.

Is het niet ontmoedigend voor natuurbeschermers om te weten dat iets als de opwarming van de aarde de hele situatie over vijftig jaar op zijn kop kan zetten?

Draulans: De mensen die ik bezocht heb, beseffen wel dat ze werken op een klein stukje grond in een veel groter systeem, maar het idealisme onder die wetenschappers en natuurliefhebbers is enorm groot. Hun filosofie is: als wij niets doen, gaat het pas helemaal naar de haaien.

Stefaan Werbrouck

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content