De langstlopende filmserie aller tijden berust op een mix van vaste nummertjes. Dit zijn de beste ingrediënten uit de niet stuk te krijgen formule. ‘Shaken, not stirred’ vormen ze de ideale Bondfilm.

1 : Beste Bond: SEAN CONNERY

De keuze ligt een beetje voor de hand: hij was de eerste, en al wie na hem kwam, moest met zijn nalatenschap afrekenen. Voor Dr. No werden heel wat acteurs ge-screentest, maar de rol ging uitgerekend naar een man die resoluut weigerde de test te doen: een 32 jaar jonge Schot, die wat voor tv en film had gewerkt en in The Longest Day (1962) een verdwaalde indruk maakte. Producent Harry Salzman merkte evenwel zijn gepolijst voorkomen en hypermannelijk sex-appeal op en bood hem de rol aan waarmee hij voorgoed zou worden geassocieerd. Ian Fleming was echter helemaal niet onder de indruk. Hij vond Connery te ‘ruw’ voor zijn beminnelijke, gesofistikeerd martini’s mengende manspersoon. Maar Connery’s charisma en acteertalent trokken hem over de streep, en de auteur zou nadien terecht opmerken dat het moeilijk was om je nog iemand anders bij 007 voor te stellen.

4 : Beste generiek: GOLDENEYE

Hoewel de naam van Maurice Binder eeuwig verbonden zal blijven met de dartele, sensueel-erotische 007-titelsequens, werd na Licence to Kill (1989) noodzakelijkerwijs voor vernieuwing gekozen. Binder overleed namelijk in 1991, en hij werd opgevolgd door Daniel Kleinman. Voor Golden-eye (1995) wist die tegelijk een hommage aan Binder te brengen én een nieuwe, digitaal geoptimaliseerde look te combineren met een surrealistische toets (vergeet evenwel de titelsong van Tina Turner/U2). De geweerloopsequentie is digitaal verbeterd, plotelementen en symbolen van de val van de Sovjet-Unie worden in de titels verwerkt. Markant is het beeld van de januskop en de aan Binder herinnerende dans van zwevende geweren en meisjes. De titels eindigen ook met het wonderlijke shot waarin de kijker letterlijk uit de geweerloop wordt geknald, recht in een autoachtervolging.

3 : Beste plot: ON HER MAJESTY’S SECRET SERVICE

George Lazenby was niet echt een match voor Connery, die met You Only Live Twice een eerste punt zette achter 007. Sommigen achtten zijn 007-vertolking nochtans trouwer aan Fleming. OHMSS betekende een heuse terugkeer naar plot, ontwikkeling van personages en suspense, weg van het ‘ the world is not enough’-gevoel van actie, stunts en gadgets uit Thunderball en YOLT. Lekker bizar is dat in Flemings oeuvre eerst OHMSS en pas dan YOLT komt: het schokkend einde van OHMSS, de dood van Bonds vrouw, schept met name de motivatie voor Bonds actie in YOLT, een individuele wraakjacht op SPECTRE-megaschurk Ernst Stavro Blofeld. In de films leek de knoop onontwarbaar, maar vaste scenarist Richard Maibaum bracht redding. 007 verlaat dus de Secret Service om persoonlijk Blofeld te gaan lastigvallen, die deze keer vanuit een alpien ‘onderzoeksinstituut’ een harem meisjes hypnotiseert en met dodelijk virus uitrust. Bond raakt ook verliefd, verloofd, getrouwd en gekneld tussen zijn vrouwtje, Her Majesty en… de harem. Even lijkt hij zowel Blofelds einde als het huwelijksgeluk te hebben bereikt, maar sidekick Irma Bunt vergast het paar op een drive-by shooting. Boosdoener Blofeld overleeft, de held blijft als weduwnaar achter. Tegen zoveel tragiek waren Lazenby noch het publiek opgewassen. De producenten haalden dan maar hun chequeboek boven en moesten over Connery, net als HQ (headquarters) over Bond, concluderen: ‘ there’s really only one man for the job’.

2 : Beste Bondgirl: URSULA ANDRESS (Dr. No)

De eerste vrouw in de Bondsaga is ze niet (die eer valt de erg ‘Engels’ – lees: foeilelijk – ogende Eunice Gayson als Sylvia Trench te beurt), maar de nu 66-jarige Zwitserse zette wel Bond en de film naar haar hand. Bovendien maakte ze de meest opgemerkte entree uit de reeks, misschien zelfs een van de meest adembenemende uit de hele filmhistorie. James wordt op Jamaica gewekt door hemels gezang en gaat op zoek naar de sirene. Hij ziet net hoe de rondborstige, voluptueuze Honey Rider, een verzamelaarster van kostbare schelpen, in bikini uit de branding stapt. Als Honey James opmerkt, vraagt ze hem: ‘Are you looking for shells too?’Waarop James antwoordt: ‘No, I’m just looking.’Kijken en in zwijm vallen deed ook de hele crew, bij elke take waarin Andress weer uit de zee mocht oprijzen als de Venus van de zevende kunst. Honey is niet zomaar een Bondgirl, maar een autonome, zelfbedruipende vrouw die er niet voor terugdeinst op te merken dat zij wellicht intelligenter is dan 007.

7 : Beste schurk en beste sadistische vondst:GOLDFINGER EN DE ONTMANNING MET DE LASERSTRAAL (Goldfinger)

Gert Fröbe is Auric Goldfinger, een roestige dikkerd die zijn eigen voorraadje goudstaven bijeensmokkelt en van plan is de VS-reserve in Fort Knox met een bom radioactief te besmetten om zo de prijs van zijn eigen schat de hoogte in te drijven. Als megakrankzinnig plan – Grand Slam noemt hij het – kan dit tellen, maar Goldfingers love-to-hate-ness ligt vooral in zijn polymorf perverse trekjes. De ‘ Midas touch’die Shirley Bassey bezingt, zorgt ervoor dat Shirley Eaton, alias Jill Masterson, stikt onder een laag gouden verf (terwijl lakei Oddjobs stalen bolhoed, gebruikt als frisbee, Tilly Masterson velt). Voor James heeft Goldfinger een snijdender verrassing in petto, als wou hij Bonds ietwat libertijns-sadistische aard domineren: 007 wordt na infiltratie gevat en eindigt geboeid op een tafel, terwijl een laserstraal zich gestaag een weg tussen zijn benen brandt, op zoek naar de mannelijkheid.

5 : Beste proloog: THE SPY WHO LOVED ME

Sinds From Russia With Love is de ‘ pre-title sequence’ een vintage waarmerk van de Bondfilm geworden (en met zijn gebalde actie is hij vaak opwindender dan de film zelf). TSWLM steekt uit boven andere pareltjes dankzij een halsbrekende skiachtervolging, acht jaar nadat OHMSS al voor downhill sensation zorgde. Roger Moore, de meest verguisde Bond (‘Moore is less,’ luidde het unaniem), zit knusjes in een berghut te flikflooien als hij plots naar HQ moet. Hij skiet van een majestueuze bergtop naar beneden, maar wordt achternagezeten. De chase is gelardeerd met briljante stunts en eindigt subliem in een dodensprong vanaf de Canadese Asgarde-berg door stuntman Rick Sylvester. 007 maakt salto’s, skiet achterwaarts, lanceert een vuurpijl vanuit zijn skistok en suist na een spectaculaire achterwaartse salto steil bergafwaarts om van een duizenden meters hoge berg-rand in het ijle te springen. De muziek valt stil, hij schopt zijn skilatten af en ontplooit na een eindeloos lijkende vrije val zijn parachute, waarop de Britse vlag prijkt. Twee handen in silhouet lijken Bond op te vangen, terwijl Carly Simon het ironische ‘ Nobody Does It Better’ aanheft. Tijd voor de generiek!

6 : Beste decor en gadget: YOU ONLY LIVE TWICE

Productieontwerper Ken Adam creëert hier zijn meest adembenemende set: de in een vulkaankrater ondergebrachte basis van Ernst Stavro Blofeld, Nr. One van SPECTRE, een sinister genootschap dat zich van VS- en sovjetruimtetuigen meester maakt. Maar ook de architectuur en interieurs in Japan steken de ogen uit, met hun strakke wisselwerking van hout en metaal. Wat gadgets betreft, is YOLT een feest. Na een schijndood en nepuitvaart op zee kan Bond dankzij een beschermend zuurstofpak onder water ademen. Als undercover Ninja-leerling van Tiger, chef Japanse geheime dienst, krijgt hij een sigaret die bij het aansteken een kleine raket afvuurt. Handig voor in de SPEC-TRE-vulkaan, net als die extra-sterke klimzuignappen. Klapstuk is evenwel Little Nellie, een minihelikopter die door Q in vier koffers naar Tokio wordt gebracht. De autogyro is piepklein, snel, beweeglijk en zwaarbewapend, goed voor een zoektocht naar verdwenen ruimtetuigen én een clash met een zwerm zwarte SPECTRE-helikopters.

Door Jo Smets