Berlin über alles – Een portret van een onbekende stad in een andere tijd. Dat is de opdracht die Jason Lutes zichzelf in de maag heeft gesplitst.

Lutes

Atlas, 216 blz., euro24,95’Laat ik het mezelf eens moeilijk maken’, moet Jason Lutes gedacht hebben toen hij aan Berlijn begon. De verdienstelijke Californiër was tot dan toe alleen bekend bij echte comic-nerds door zijn strip Jar of Fools. De trilogie Berlijn was van meet af aan echter buitengewoon ambitieus. Lutes wou een panorama schetsen van de stad Berlijn aan het einde van de jaren twintig en het begin van de jaren dertig van de twintigste eeuw. Stof genoeg: de nasleep van de Eerste Wereldoorlog, de opkomst van socialisme en nazisme, de roaring twenties, de gevolgen van de beurscrash…

Een volledig panorama wou Lutes tonen door verschillende personages uit alle lagen van de bevolking een hele tijd te volgen. Bovendien begon hij aan zijn trilogie zonder geschiedkundige voorkennis én zonder ooit in Berlijn te zijn geweest. Maar als ervaren role playing gamer zag hij daarin juist de uitdaging: zich helemaal proberen in te leven in een situatie die ontzettend ver af stond van de zijne en toch geloofwaardig blijven. De lezers van het eerder dit jaar vertaalde eerste deel Stenen kunnen getuigen dat Lutes van die nood een bewonderenswaardige deugd heeft gemaakt. Hij heeft zijn personages dan ook zorgvuldig uitgekozen. Een linkse journalist die elk rukje naar rechts met argusogen volgt, een kunststudente die nog maar pas in de stad is beland, een volkse vrouw die haast toevallig bij het socialisme terechtkomt. De achtergronden moeten voor Lutes allemaal kloppen: niet alleen de actualiteit van toen, maar ook decors en kleding bijvoorbeeld. Geen wonder dat Lutes zeven jaar werkt aan een boek.

In dit tweede deel komt het verhaal in een stroomversnelling. Kunststudente Marthe wordt door een vriendin het wilde nachtleven binnengeloodst, waar ze met wilde teugen geniet van seks, drugs en alcohol. Een zwarte Amerikaanse jazzmusicus begint een relatie met een blanke Duitse hoer. De linkse journalist onderzoekt dan weer de repressie van de politie bij een socialistische betoging, terwijl de nazi’s meer en meer aanhang vinden bij de Berlijnse bevolking. Lutes’ klare lijn versterkt de recht-lijnige vertelling, maar mist soms een beetje karakter.

Gert Meesters