Nirvana ‘Heart Shaped Box’

U2 ‘One’

Depeche Mode ‘Enjoy The Silence’

Joy Division ‘Atmosphere’

‘DIRECTORS LABELS VOLUME 4-7’ : UIT OP 26/9 BIJ EMI MUSIC

Fnac organiseert vertoningen van de clips van de vier regisseurs op 7/10 in Fnac Brussel (ingeleid door Focus Knack-journalist Wouter Van Driessche) en op 8/10 in Fnac Leuven. De toegang is gratis. Meer info op www.fnac.be

EXTRA OP WWW.FOCUSKNACK.BE

ALLES OVER DIRECTORS LABELS VOLUME 1-3.

Anton Corbijn zal de geschiedenis ingaan als het vijfde lid van U2, maar de voorbije 25 jaar maakte hij naast duizenden zwart-witfoto’s ook een hele serie opzienbarende clips. Depeche Mode, Metallica, Joy Division, New Order, Nirvana, Echo & The Bunnymen: zowat alle Groten der Aarde deden ooit een beroep op de boomlange Nederlander – door Bono ooit treffend omschreven als ‘ a new Dutch Master‘.

Momenteel werkt Anton Corbijn aan zijn eerste langspeelfilm, een biopic over Joy Division-zanger Ian Curtis, die volgend jaar in de bioscoop wordt verwacht. Na zijn jongste clip voor The Killers kondigde hij aan dat hij met videoclips wou stoppen – ‘Ik maak er nu al meer dan 20 jaar, ik ben stilaan uitverteld.’

videografie

Propaganda ‘Dr Mabuse’

David Sylvian ‘Red Guitar’

Echo and The Bunnymen ‘Seven Seas’

Golden Earring ‘Quiet Eyes’

Echo and The Bunnymen ‘The Game’

Depeche Mode ‘Behind the Wheel’

Joy Division ‘Atmosphere’

Joni Mitchell with Peter Gabriel ‘My Secret Place’

Depeche Mode ‘Enjoy The Silence’

U2 ‘One’

Nick Cave and The Bad Seeds ‘Straight to You’

Depeche Mode ‘Walking in My Shoes’

Nirvana ‘Heart Shaped Box’

Henry ‘Rollins Liar’

Metallica ‘Hero of the Day’

Metallica ‘Mama Said’

in de schaduw van het kruis

Een afscheid in stijl. Met Heart Shaped Box maakte Anton Corbijn niet alleen de sterkste videoclip van Nirvana, maar ook de laatste. Enkele maanden na de opnames schoot Kurt Cobain zichzelf de onsterfelijkheid in – kort voordien had hij Corbijn nog gepolst om een volgende clip te maken.

Corbijn: ‘Normaal bedenk ik zelf de concepten van mijn clips, maar deze keer was dat anders. Via Courtney (Love) kreeg ik een script waarin alle ideeën heel gedetailleerd uitgewerkt waren, compleet met tekeningen en al. Links en rechts veranderde ik een paar details om het allemaal wat theatraler te maken, maar 95 procent van wat je ziet kwam van Kurt.’

De clip van Heart Shaped Box – een rock-‘n-rollvariatie op The Wizard Of Oz – werd gedraaid in een studio in Los Angeles, waar aan de hand van het script van Cobain een set werd gebouwd. Een boom met foetussen moest verwijzen naar het artwork van In Utero, een oude man aan een kruis stond symbool voor het thema van de song – kanker in al zijn vormen en gedaanten.

Corbijn: ‘Kurt was heel relaxed maar toch waren de opnames verschrikkelijk heavy. Tijdens de tweede opnamedag begon de oude man aan het kruis plots bloed over te geven. Hij werd weggevoerd naar het ziekenhuis en daar werd – luguber genoeg – kanker bij ‘m vastgesteld. Iedereen was heel erg aangeslagen.’

Anton Corbijn won met Heart Shaped Box een heel aantal prijzen, waaronder de Best Alternative Video Award van MTV. Kijkers wilden de clip ook bekronen met de Viewer’s ChoiceAward, maar na druk gelobby achter de schermen ging die prijs uiteindelijk naar een andere groep.

Corbijn: ‘Al dat gedoe was een eye-opener, maar eigenlijk vond ik het vooral vreemd dat de clip zonder censuur op MTV kon. Er zitten een paar behoorlijk heavy beelden in, maar blijkbaar stoorde niemand zich daaraan, omdat de kleuren zo fel waren. Dat is voor mij een grote les geweest: met kleuren kan je veel verdoezelen.’

vader, zoon en heilige geest

Eén voor allen, allen voor één. Oorspronkelijk liet Bono voor One een heel arty clip maken, gebaseerd op een foto van David Wojnarovicz. Shots van een bizon werden afgewisseld met stills van bloemen – prachtige clip, maar helaas te obscuur voor een groep van het kaliber van U2.

Corbijn: ‘Toen Bono me vroeg om een nieuwe clip te maken, stelde ik voor om naar Berlijn te trekken. Achtung Baby was daar opgenomen en de stad was net herenigd: hét perfecte decor om beelden te maken bij One. De hele clip staat in het teken van eenheid: eenheid van land, eenheid van stad, eenheid van gedachte, eenheid van man en vrouw, eenheid van Vader, Zoon en Heilige Geest.’

Voor de eenheid van Vader, Zoon en Heilige Geest deed Anton Corbijn een beroep op Bono’s vader, Bob Hewson. Hij staat eenzaam op een wip aan de Brandenburger Tor – symbool voor de problematische relatie met zijn zoon én voor het onevenwicht dat ontstaat als mensen niet ‘één’ zijn.

Corbijn: ‘De eenheid van man en vrouw wordt gesymboliseerd met drag queens en Trabantjes: een ‘mannelijke’ Trabant bestuurd door een vrouw, en een ‘vrouwelijke’ Trabant bestuurd door een man, die op het einde van de clip één worden door een frontale botsing.’

Het ‘mannelijke’ en het ‘vrouwelijke’ Trabant-je werden door Corbijn zélf geschilderd, drag queens werden gespeeld door Bono & Co. Een probleem: de opbrengsten van de single waren bestemd voor de AIDS Foundation en daardoor leken de drag queens politiek plots heel erg incorrect.

Corbijn: ‘Om niemand voor de borst te stoten, werd de clip maandenlang in een kluis gestopt. Ik was er het hart van in, maar uiteindelijk kwam alles goed en werd er gewoon een drag-vrije versie van gemaakt voor de grote televisiestations.’

Koning met kuren

Vrijheid, blijheid. Naast huisfotograaf van U2 is Anton Corbijn ook art director van Depeche Mode, voor wie hij bijna alle clips maakte. In Enjoy The Silence gaat Dave Gahan als koning met een strandstoel op zoek naar ‘iets’.

Corbijn: ‘Dave is een uitstekend acteur, en daar heb ik altijd dankbaar gebruik van gemaakt. Omgekeerd kreeg ik van hem de complete vrijheid. Zeker in de eighties gebeurde het vaak dat we gewoon ergens heen vlogen, om daar dan uit te vissen wat we precies zouden doen.’

Voor een van de scènes in Enjoy The Silence – de koning alleen in de sneeuw – lieten Gahan en Corbijn zich met een helikopter in de Alpen droppen. Helaas had de zanger er al na één take schoon genoeg van en vroeg hij een stand-in.

Corbijn: ‘Ik heb grappiger meegemaakt, hoor. In Brazilië werd ik met Echo & The Bunnymen tegengehouden door de militaire politie. Iemand had coke op zak – niét ik – maar toen een van de agenten Ian McCulloch zag, zei hij: ‘Ah! The Cure!’ Waarop ik, al lachend: ‘No! Echo & The Bunnymen!’ Hij dacht blijkbaar dat ik hem uitlachte, want iedereen werd uit de auto gesleurd en tegen een muur gezet. Ik weet nog dat ik dacht: ‘ This is it! Ik word geëxecuteerd omdat Ian niet bij The Cure zingt. ”

Van pool tot bedevaart

Oude liefde roest niet. Goed een kwarteeuw geleden verhuisde Anton Corbijn van zijn geboortedorp Strijen naar Londen ‘om dichter bij Joy Division te wonen’, en ook na de zelfmoord van zanger Ian Curtis liet de groep hem niet los. De clip voor Atmosphere was een postuum eerbetoon, het werk van een fan met een alibi.

Corbijn: ‘Na de dood van Ian kreeg ik telefoon van zijn platenbaas, Tony Wilson: of ik met archieffoto’s een videoclip voor Atmosphere kon maken. Eerst zei ik nee omdat de groep me te nauw aan het hart lag, maar uiteindelijk liet ik me toch overhalen.’

Om zijn foto’s tot leven te brengen, trok Corbijn naar Spanje, waar hij met dwergen en kinderen een bedevaart in scène zette. Hun zwart-witte pijen verwijzen naar een positieve en een negatieve pool (de ‘+’ en de ‘-‘ in het begin van de clip) omdat die samen een geladen atmosfeer creëren.

Corbijn: ‘De clip werd zelden of nooit op televisie vertoond – te somber, vermoed ik – maar op de een of andere manier kreeg hij wel al snel een cultstatus. En onlangs heb ik vernomen dat de rest van de groep hem wél goed vond, in tegenstelling tot wat (Joy Division-manager) Rob Gretton jarenlang had laten uitschijnen.’

Wouter Van Driessche

‘Ik dacht daar in Brazilië: ‘Dit is het. Ik word geëxecuteerd omdat Ian McCulloch bij Echo & The Bunnymen zingt, en niet bij The Cure.’ ‘