‘Oh well, you gotta die of something.’ Mocht u tijdens Gangster Squad, vanaf deze week in de zalen, een lichte déjà vu bekruipen: Ruben Fleischers gangsterfilm heeft inderdaad aardig wat weg van The Untouchables – in de blender gegooid met LA Confidential en LA Noire, om precies te zijn. Kan gebeuren: de grens tussen inspiratie en afkijken is dun, zo leert de filmgeschiedenis. Zes films die op de rand balanceren. ?
RESERVOIR DOGS
(1992, Quentin Tarantino)
GEPIKT VAN
Lung Fu Fong Wan (1987, Ringo Lam)
RIPFACTOR 4/5
Politieagent infiltreert bende juwelendieven. Simpele overval gaat mis en dolgedraaide gangster moordt personeel uit. Undercoveragent wordt op de vlucht in de buik geschoten. Bende trekt zich terug in verlaten magazijn, waar de onderlinge spanningen ontsporen tot een Mexican standoff. Flik bekent dat hij de verrader is. Eindgeneriek. De eerste naam die verschijnt: Chow Yun-fat.
Jup, de laatste twintig minuten van Hongkongfilm Lung Fu Fong Wan(City on Fire) lijken heel erg op Tarantino’s debuutfilm. Hele scènes, én het volledige verhaal, leende hij voor Reservoir Dogs – de internetdocu Who Do You Think You’re Fooling? toont u in welke mate. Maar in City on Fire draagt toch niemand van die coole kostuums en zonnebrillen? Die keek Tarantino af van A Better Tomorrow 2, ook met Chow Yun-fat – niet toevallig droeg Tarantino het script mede aan hem op. Noem het niet ‘diefstal’, noem het ‘postmoderne hommage’.
THE TERMINATOR
(1984, James Cameron)
GEPIKT VAN
The Outer Limits (1963, ABC)
RIPFACTOR 2/5
In 1963 schreef sf-auteur Harlan Ellison twee scenario’s voor de tv-reeks The Outer Limits – zeg maar ABC’s The Twilight Zone. In Soldier reist een man naar het verleden, waar hij bevriend raakt met een gezin en zijn leven opoffert om een eveneens tijdreizende vijand tegen te houden. In Demon with a Glass Hand neemt een man het met zijn ‘glazen hand’ op tegen een hoop aliens. Uiteindelijk blijkt dat hij een robot is, als mens vermomd naar het verleden gestuurd om de mensheid te redden. Combineer die twee, en u hebt min of meer de plot van The Terminator.
Het geinige: James Cameron was destijds behoorlijk open over de invloed van Ellison, die het compliment retourneerde door Cameron voor de rechter te dagen. Ellison kreeg uiteindelijk een acknowledgement in de aftiteling van de tv- en VHS-versies. Cameron, net iets minder onder de indruk van zijn grote inspiratie, noemt Ellison sindsdien ‘a parasite who can kiss my ass’.
STAR WARS: A NEW HOPE
(1977, George Lucas)
GEPIKT VAN
The Hidden Fortress (1958, Akira Kurosawa)
RIPFACTOR 2/5
Een korte dikke en een lange dunne zijn verdwaald en maken ruzie over een oorlog waarin ze hebben meegevochten – en verloren. In wat volgt, moet het olijke duo een vrouw door vijandelijk gebied smokkelen, samen met een hoop goud. Wat ze niet weten, is dat de vrouw een prinses is die haar verloren koninkrijk in ere wil herstellen. De scifi-nerd in u zit nu hardop ‘R2-D2 en C-3PO!’ en ‘Leia!’ te roepen. George Lucas heeft al herhaaldelijk toegegeven dat hij de Star Wars-mosterd bij The Hidden Fortress heeft gehaald. ‘Vooral het idee om het verhaal te vertellen vanuit de personages van de laagste rang komt van hem’, aldus Lucas.
Kurosawa moet de meest door het Westen geripte regisseur zijn: The Magnificent Seven (1960) was een remake van zijn Seven Samurai (1954), A Fistful of Dollars (1964) een pijnlijk exacte kopie van Yojimbo (1961) – Kurosawa won een rechtszaak daarover en kreeg 15 procent van de opbrengst.
THE ISLAND
(2005, Michael Bay)
GEPIKT VAN
Parts: The Clonus Horror (1979, Robert S. Fiveson)
RIPFACTOR 5/5
De meest schaamteloze uit de rij. U kent The Island als ‘die flop van Michael Bay met Scarlett Johansson’. Wat u niet wist: het verhaal van een geheime instelling waar klonen gekweekt worden om de rijke elite van organen te voorzien is krek hetzelfde als dat van een lowbudget-sciencefictionfilm uit 1979. Zo krek dat de makers van Clonus Dreamworks een dossier overhandigden met 90 punten van gelijkenis, waaronder: de schoolse trainingspakken die beide casts dragen, de dodelijke groene vloeistof waarmee de klonen geïnjecteerd worden, alvorens onder plastic bedekt te worden, en de buizen waarlangs de held ontsnapt om boven op een rotsmassief uit te komen. De makers van Clonus kwamen uiteindelijk tot een schikking, maar de details van die overeenkomst bleven geheim. Een film over illegaal klonen die zelf een illegale kopie blijkt: je moet geen Alanis Morissette heten om daar de ironie van in te zien.
RAIDERS OF THE LOST ARK
(1981, Steven Spielberg)
GEPIKT VAN
The Secret of the Incas (1954, Jerry Hopper)
RIPFACTOR 2/5
Lucas en Spielberg hebben er nooit een geheim van gemaakt dat ze de avonturenseries van de jaren dertig als inspiratiebron hebben gebruikt voor hun franchise – ‘hommage’, weet u wel. Dat ze de volledige look van Indy hadden gebaseerd op Charlton Heston in The Secret of the Incas, daar deden ze veel schimmiger over.
De gelijkenis met de bokkige Amerikaanse avonturier-met-een-interesse-in-archeologie Harry Steele is nochtans treffend. Iconische fedora? Check. Bruine leren jas? Check. Kakibroek? Schoudertas? Check en dubbelcheck.
En de inspiratie bleef niet tot de kostuums beperkt. De openingsscène waarin Indy ligt te slapen op de bus, de hoed over het hoofd, zit ook in The Secret of the Incas. En die truc met de lichtbundel om de Ark te vinden is een kopie van dezelfde scène uit Hoppers film. Wellicht de enige reden waarom het nooit tot een rechtszaak is gekomen: beide films zaten bij Paramount.
THE LION KING
(1994, Roger Allers & Rob Minkoff)
GEPIKT VAN
Kimba the White Lion (1965, Osamu Tezuka)
RIPFACTOR 3/5
Van Kimba naar Simba: het moet zowat de luiste diefstal uit de filmgeschiedenis zijn. The Lion King is geen illegale remake van manga- en animereeks Kimba the White Lion, maar de gelijklopende visuele stijl en personages doen wel wat wenkbrauwen fronsen. Enkele iconische scènes, zoals die waarin Mufasa boven op een uitstekende rots postvat, lijken kalkeerwerk van Tezuka’s originele tekeningen. Matthew Broderick, de stem van Simba, dacht zelfs dat hij in de verkeerde film meespeelde. ‘Ik dacht dat ze Kimba bedoelden, de witte leeuw in de cartoons die ik als kind had gezien. Ik zei tegen iedereen dat ik Kimba zou spelen.’ Wat het helemaal verdacht maakt: de eerste tekeningen van The Lion King tonen een wítte leeuwenwelp.
In een reactie bestempelde Disney de gelijkenissen als ’toevallig’. Ons script voor de broekloze eend Ronald Ruck en zijn trouwe kompaan Boofy is onderweg.
DOOR GEERT ZAGERS
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
