Weinig bands hebben vaker tegen de chaos aangeschurkt dan New Order. Nog zeldzamer zijn de groepen die de popmuziek zo radicaal veranderd hebben als deze Mancunians in de jaren tachtig. Tien jaar na hun laatste album zijn ze terug. Zonder bassist en jeugdvriend Peter Hook – ‘collega Hook’ – maar met des te meer synthesizers. ‘We hebben er zelfs eentje uit de Blue Monday-tijd weer opgediept.’
Eind juni. De witte zomerwolken die je vanuit het vliegtuig nog kon zien, hebben de plaats geruimd voor een onopvallend grijs waaruit gestaag een lichte motregen druppelt: this must be Manchester. De taxi mijdt het stadscentrum en voert me onmiddellijk richting platteland, naar het graafschap Cheshire, waar bijna alle leden van New Order wachten.
Veel meer dan een graad of vijftien zal het niet zijn, maar dat weerhoudt de gasten van Mottram Hall er niet van op het terras in hun badjas van een kopje thee te nippen. Mottram Hall is een uit de achttiende eeuw daterend landhuis dat is omgebouwd tot luxehotel, ingeplant op een domein van 110 hectare, inclusief kuuroord en golfterrein met achttien holes. Het is moeilijk je een decor voor te stellen dat verder verwijderd is van het verpauperde en vervallen industriële Manchester van de jaren tachtig, waar enkele van de meest chaotische, dramatische en flamboyante pagina’s uit de rockgeschiedenis zijn geschreven.
New Order heeft zich niet alleen met die chaos gevoed, de band is eruit ontstaan. In mei 1980, aan de vooravond van de eerste grote Amerikaanse tournee van Joy Division, verhangt zanger Ian Curtis zich in zijn huis. De achterblijvende leden, Bernard Sumner, Peter Hook en Stephen Morris, beslissen de dag nadien door te gaan. Ze veranderen wel de groepsnaam in New Order en Gillian Gilbert, het liefje van Morris, maakt er voortaan deel van uit. De antihelden van de getormenteerde postpunk ontpoppen zich al gauw tot pioniers van hedonistische electrorock.
En New Order is er vandaag nog steeds. Tien jaar na het laatste studioalbum Waiting for the Siren’s Call – Lost Sirens, uit 2013, bestond louter uit niet-gebruikte opnames daarvoor – heeft de band zelfs een nieuwe plaat: Music Complete. Na een rist vooral door gitaren gestuwde albums ligt het accent daarop opnieuw op het elektronische. Zo begint Tutti Frutti haast als een Telex-nummer en koppelt People on the High Line een discogitaarriff à la Chic aan een pianomotief dat zo weggelopen lijkt van een ninetieshousetrack. Heeft New Order de weg naar een nieuwe lichtheid gevonden? Dat Gilbert de band weer vervoegd heeft, speelt daar ongetwijfeld een belangrijke rol in. Begin jaren 2000 had zij een stap opzijgezet om voor haar zieke dochtertje te zorgen. Een paar jaar later moest ze zelf afrekenen met borstkanker. Maar evenzeer als haar terugkeer voor verlichting heeft gezorgd, zal het vertrek van een ander groepslid sommigen deugd hebben gedaan.
Van Peter Hook is inderdaad geen spoor meer te bekennen. De reden daarvoor gaat terug tot 2007. Tot ieders verbazing, en niet het minst die van de andere leden, kondigt de bassist dan live op de radio het einde van de band aan. Wanneer de groep vier jaar later in Parijs en in Brussel benefietconcerten geeft voor hun zieke vriend Michael H. Shamberg, die onder meer de clips van Blue Monday en True Faith heeft geregisseerd, blijkt Hook vervangen door Tom Chapman. De breuk lijkt zo definitief.
MUSIC COMPLETE MOET HET NIEUWE New Order presenteren. Op elke persfoto staan de vijf huidige leden -Gilbert, Sumner, Morris, Chapman en gitarist Phil Cunningham – die bij interviews doorgaans ook allemaal present zijn. Vandaag is alleen Gillian Gilbert, die zich heeft laten excuseren, niet van de partij. Allemaal hullen ze zich in glimlach en zonnebril. Bijna een normale band, zou je denken. Ware het niet dat New Order natuurlijk nooiteen band als een ander is geweest. Zelfs het dubbele benefietconcert van 2011, dat aantoonde dat New Order ook kan bestaan zonder Hooky, was niet gespeend van misverstanden: aanvankelijk kondigt Sumner aan dat hij met zijn andere band, Bad Lieutenant, zal aantreden, terwijl Shamberg in de overtuiging verkeert – en er ook de voorkeur aan geeft – dat het New Order zal zijn.
Een journalist van Mojo mag die reünie van 2011vanuit de coulissen volgen. Wanneer hij de mogelijkheid van een nieuw album ter sprake brengt, kijkt Stephen Morris hem vol afgrijzen aan: ‘Veel kans dat zoiets op een lange kruisweg uitdraait!’ Nu, vier jaar later, staat dat artikel Morris nog goed voor de geest.
STEPHEN MORRIS: Aan het album daarvoor hadden we verschrikkelijk lang gewerkt. En op onze leeftijd wil je echt niet meer de hele tijd opgesloten zitten in een studio. Er zijn nog zoveel andere zaken die ik graag zou doen.
Zoals?
MORRIS: Hmmm. Ik heb er altijd van gedroomd me terug te trekken ergens aan een strand in de Indische Oceaan en een covergroepje van Sly & Robbie te beginnen. (lacht) Reggae en dub spelen en van de alcohol afblijven. Dat zou rustgevend zijn.
ZO VER IS MORRIS NOG NIET. NET ZO MIN als New Order. Op Music Complete lijkt de band zich te herinneren dat hij bij de eersten was die rock en dance trachten te verzoenen door synthesizers en drummachines naar de voorgrond te schuiven. In een tijd dat enkele van de grootste festivals ter wereld voluit de elektronische kaart trekken en dj’s de nieuwe rocksterren zijn, lijkt die hernieuwde prominentie van elektronica perfect te passen. Maar volgens Sumner, stoïcijns als altijd, gaat die redenering wat te ver: ‘Op het einde van de jaren negentig wilde ik weg van die elektronische sound. Ik was als een schilder die zich de hele tijd op één bepaalde kleur heeft toegelegd en opeens snakt naar een andere. Bovendien leek de elektronische muziek zich toen te zullen vastrijden in categorietjes. Wanneer je house maakte, moest je erbij zeggen welk soort house. “Je speelt electropop? Oké, maar in welke stijl?” En aangezien ik niet graag keuzes maak (glimlacht), had ik het daar moeilijk mee.’
New Order is altijd een band van de reactie geweest. Of misschien beter: een band gedreven door contradicties. Op het hoogtepunt van haar succes speelt de groep sets van hooguit veertig minuten, geen bisnummers. En ze blijft halsstarrig een club financieren – de beruchte Haçienda, heilig altaar van de Madchesterjaren – tot die uiteindelijk toch overkop gaat. Vandaag geeft New Order voor het eerst de indruk tevreden te zijn dat ze New Order zijn. De hoes bijvoorbeeld is andermaal van de legendarische ontwerper Peter Saville, die al meedraait sinds de Joy Division-dagen. ‘Voor Tutti Frutti hebben we een Moog bovengehaald die je ook al in Blue Monday hoort’, zegt Cunningham enthousiast. ‘We hebben zelfs een Joy Division-synthesizer opgeduikeld’, lacht Stephen Morris. ‘Tom Rowlands (van de Chemical Brothers, die twee songs op het album producete, nvdr.) had gelijkaardige synths naar de studio meegebracht. Alleen was het die dag net iets te warm, waardoor ze compleet ontstemd raakten. Net zoals indertijd, in feite.’
Maar het ligt niet in de bedoeling het verleden te herhalen. Liever speelt New Order daarmee, zodat de groep blijft evolueren. ‘Maar het is niet omdat je wilt evolueren’, vervolgt Morris, ‘dat dat ook lukt. Het is makkelijk om te zeggen dat je zult veranderen, dat je zult stoppen met drinken en dat je op dieet gaat. In de praktijk blijken zulke zaken toch altijd moeilijker. Wij móésten vaak gewoon veranderen.’
Al was het maar omdat twee mentoren van de groep er ondertussen niet meer zijn: manager Rob Gretton is in 1999 aan een hartaanval overleden, 46 jaar oud, en Tony Wilson, de flamboyante baas van het Factory-label, stierf in 2007, op zijn 57e. Op het einde van het decennium was de groep groggy. Uitgeteld zelfs, na die uithaal van bassist Peter Hook.
Op vragen over Hook heeft Sumner al meermaals geantwoord, en hij weet dat ze met het nieuwe album ongetwijfeld weer zullen komen. Zoals die van ons:
Dat jullie bassist, collega en jeugdvriend…
BERNARD SUMNER:(onderbreekt) Collega.
Dat jullie collega dus afstand van de groep heeft genomen, heeft dat ertoe geleid dat jullie het bestaan van de groep zelf in vraag gesteld hebben?
SUMNER:Of course.(lichte aarzeling) Je praat hier wel met iemand die in een band gespeeld heeft waarvan de zanger zelfmoord heeft gepleegd. (weer kalm) Wij hebben Hooky er niet uit gegooid. Hij is zelf opgestapt. Bepaalde zaken stonden hem niet meer aan, vooral wat mij betrof. Ik heb een gezin en ik wil een deel van mijn tijd met dat gezin doorbrengen. Hij wilde altijd maar uitgaan en toeren. Hij had het er moeilijk mee dat we niet meer op dezelfde golflengte zaten. Hij kreeg de indruk dat ik de leiding genomen had in de groep, wat niet waar was. New Order is altijd democratisch geweest. Wanneer we een probleem hebben, stemmen we.
Volgens Hook bestaat een groep niet meer van zodra iemand het schip verlaat, zoals indertijd met Joy Division.
SUMNER:(windt zich op) In een groep stappen er nu eenmaal al eens mensen op, zeker over een periode van 35 jaar. Dan moet je je aanpassen. Als je dat niet doet, zal het leven dat wel voor jou doen. We hebben al veel onmisbare mensen verloren: Ian Curtis, Rob Gretton, Tony Wilson, onze producer Martin Hannett… Allemaal weg. Zo gaat dat. Omstandigheden veranderen. Soms voelen mensen zich niet langer gelukkig in een bepaalde situatie en verkiezen ze op te stappen. Anders ben je zoals ouders die samen blijven omwille van de kinderen. Dat is nooit een goed idee.
Nog één vraag: sommige teksten op de nieuwe Blur, een groep die ook lang op non-actief heeft gestaan, kun je lezen als commentaar op de relatie tussen Damon Albarn en Graham Coxon. Kun je in bepaalde nummers op Music Complete allusies zien op de spanningen tussen jou en Hook?
SUMNER: Nee, nee… Mijn teksten zijn zelden autobiografisch. Ik hou privé en werk strikt gescheiden. Dat moet ook, heb ik ingezien. Een gitaarlijn die je bedenkt, blijft abstract. Maar in een tekst is het alsof je mensen toegang geeft tot je hoofd. Je opent deuren. Ik weet niet of ik me daar wel zo op mijn gemak bij voel. Meer zelfs, ik hou helemaal niet van het idee dat anderen weten wat ik denk, al ben ik dat natuurlijk nu net aan het uitleggen.
OP DAT MOMENT KOMT DE PERSmedewerker van het platenlabel Sumner halen voor een telefonisch interview. Hij glimlacht kort naar me, een van de weinige keren tijdens het interview: ‘Saved by the bell.’
MUSIC COMPLETE
Uit bij Mute/PIAS. Op 6/11 staat New Order in een – nu al uitverkochte – Ancienne Belgique.
DOOR LAURENT HOEBRECHTS
Bernard Sumner ‘IN EEN GROEP VOELEN MENSEN ZICH SOMS NIET MEER GELUKKIG EN DAN STAPPEN ZE OP. ZO GAAT DAT. ANDERS BEN JE ZOALS OUDERS DIE SAMEN BLIJVEN OMWILLE VAN DE KINDEREN. NOOIT EEN GOED IDEE.’
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
