A FAREWELL TO ARMS ****

GARY COOPER en HELEN HAYES in A FAREWELL TO ARMS. Hemingway wilde de film niet zien. 'Met een beetje verbeelding weet u waar u hem kunt steken.'

Maandag 17/2, 22.15 – Arte. Frank Borzage, VS 1932

Voor wie zijn geloof in de liefde verloren heeft, zijn er nog altijd de films van Frank Borzage. Geen enkele Hollywoodcineast uit de jaren twintig en dertig heeft die zo geïdealiseerd als deze ongegeneerd romantische regisseur in stille films als Seventh Heaven (1927), Street Angel (1928) en Lucky Star – zijn meesterwerken – maar ook in A Farewell to Arms, een van de eerste verfilmingen van Ernest Hemingway.

De schrijver zelf haatte deze adaptatie van zijn semi-autobiografische oorlogsboek, ook al is het niet duidelijk of Hemingway de film effectief gezien heeft. ‘Use your imagination as to where to put the print, but do not send it here’, telegrafeerde hij studio Paramount toen die een privéscreening voor hem wilde organiseren in Piggott, Arkansas, waar Hemingway op dat moment woonde.

De perchman van dienst moet destijds op de set in zijn haar gekrabt hebben: Gary Cooper was maar liefst twee koppen groter dan zijn tegenspeelster Helen Hayes, toen de first lady van het Amerikaanse theater. Maar Cooper en Hayes verlenen in elk geval wel klasse aan dit liefdesverhaal over een onhandige Amerikaanse ambulancier en een moedige Engelse verpleegster in het door WO I verscheurde Noord-Italië. En Adolphe Menjou, als de vrolijke majoor die hun liefde probeert te boycotten, mag er ook zijn.

Borzage was een specialist van het chiaroscuro en de soft focus, iets wat cameraman Charles B. Lang met glans in de verf zette in zijn met een Oscar gelauwerde zwart-witfotografie. Tel daarbij de teder uitgesproken dialogen – zij: ‘oh, liefste, ik hou van je’; hij: ‘kus me dan’ – en de tragische romantiek klimt naar ongekende hoogten. De studio liet bioscoopexploitanten trouwens kiezen tussen een versie met een happy end en een met een somberder afloop, trouw aan de roman. Dat einde, op de tonen van Wagners Liebestod plus klokkengelui, zit ook in de gerestaureerde versie: Borzage laat er nog maar eens in zien hoe subliem hij de transcendente kracht van de liefde weet te bezingen.

De film negeert dan wel het viriele, journalistieke staccatoproza van Hemingway, dat wil niet zeggen dat Borzage ook de idealen van de Lost Generation verwaarloost. In A Farewell to Arms zit ook een felle aanklacht tegen de oorlogswaanzin: een oorspronkelijk in het rood ingekleurde scène waarin vluchtende mensen vanuit de lucht gebombardeerd worden – volgens sommigen dé inspiratiebron voor Picasso’s anti-oorlogsschilderij Guernica.

(L.J.)

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content