Eén zaak staat vast: op de smeulende as van het WTC-gebouw verrijst geen triomfboog. Althans voorlopig niet, want de heraanleg van het getroffen gebied zit pas in de eerste fase. De Lower Manhattan Development Corporation, kortweg LMDC, treedt op als coördinator van een grootscheeps driestappenplan. Onder het motto Remember Rebuild Renew zijn architecten van over de hele wereld uitgenodigd om deel te nemen aan de Design Study, een denktank over de toekomst van ground zero en omgeving. Momenteel zijn zes ontwerpen in omloop. The Memorial Plaza, Square, Triangle en aanverwanten geven aan hoe het terrein er ongeveer uit zal zien. Elk plan bevat een ruimtelijke structuur met minstens één blijvend monument voor de doden en de democratie. Het financiële hart van New York wordt in de oude glorie hersteld, daarnaast is er plaats voor cultuur en recreatie en vooral voor een nieuwe open ruimte. Op de website www.renewnyc.com kunnen de New Yorkers de plannen becommentariëren en hun wensen kenbaar maken. Uit de opiniepeiling volgt mettertijd een definitief ontwerp, geredigeerd door de groep New York Vision. Zodra dat model er is, komt de architectuur aan de beurt. Ondertussen gaat LMDC naarstig met de pet rond. Zo heeft Bill Gates zich al opgeworpen als geldschieter voor een nieuwe school. Voorlopig doen twee opgediepte balken en een gedeukt kunstwerk van Fritz Koenig dienst als gedenkteken. The Sphere kwam gehavend uit de brand maar kreeg volgens Koenig een meerwaarde als ‘prachtig lijk’.

Op het artistieke veld is de eensgezindheid niet zo vanzelfsprekend als in de politiek. Galerieën en culturele centra brengen gretig kunst uit de Arabische wereld, het NY State Museum pakt dan weer uit met Twin Tower-puin en verkoolde vliegtuigonderdelen. Ook de kunstenaars staan dubbelzinnig tegenover het America-at-War-principe. Osama Bin Laden treedt geregeld op als model, de Amerikaanse vlag is frequent in burka- of tulbandvorm gedrapeerd maar totnogtoe lijkt geen enkele kunstenaar diepbedroefd over de teloorgang van het torencomplex. Militaire en politieke agressie zijn in maar de veroveringszucht wordt bijna zonder uitzondering ontkracht. Het meest profetische werk staat op naam van de Zweed Magnus Wallin. Op 11 september opende Wallins galerie in Parijs met de computeranimatie Skyline, een hallucinant filmpje waarin mensen uit een torengebouw springen en te pletter storten na een acrobatische val.