Wie is de grootste Amerikaanse regisseur: Francis Ford Coppola of Fincher?

Laatste duel in onze zoektocht naar de grootste Amerikaanse regisseur. ‘Coppola heeft met zijn camera geschiedenis geschreven’. Lees het verdict van Focus filmcriticus Dave Mestdach.

Zestien regisseurs, vijftien duels, één winnaar. Knack Focus gaat op zoek naar de grootste, nog steeds actieve Amerikaanse regisseur. In de finale neemt Francis Ford Coppola het op tegen David Fincher, met als ringmeester onze eigen filmcriticus Dave Mestdach.

Zoals velen wellicht dacht ik dat we afstevenden op een finale tussen Scorsese en Spielberg, tussen de grootste auteur-regisseur en de grootste auteur-entrepreneur. Maar kijk: ons panel heeft er anders over beslist wat meteen illustreert hoe relatief en subjectief zulke lijstjes zijn en daarom ook net zo leuk natuurlijk. Mocht het tot een duel Scorsese-Spielberg gekomen zijn, was de keuze trouwens niet zo makkelijk. De cultureel correcte versie luidt dat Scorsese de director’s director is, de beschermengel van de filmgeschiedenis en de New Hollywood-gigant die op een groot canvas aan een consistent, persoonlijk gekleurd oeuvre werkt. Dat klopt natuurlijk ook en Mean Streets en Taxi Driver behoren tot mijn all time favorites.

Anderzijds zijn het, als kind van de jaren tachtig, vooral films als E.T. en Indiana Jones die indertijd mijn cinefilie deden ontkiemen, terwijl niemand zo’n divers, groot, technisch hoogstaand en ambitieus oeuvre kan voorleggen als Spielberg. Omwille van zijn populariteit en commercialiteit – jà, hij is een massamanipulator en jà, hij heeft enkele draken gemaakt – wordt Spielberg nog steeds onderschat, maar hij is wel een industriemogol die op een persoonlijke manier de geschiedenis bevraagt, zijn joods zijn bevraagt, Amerika bevraagt, de toekomst bevraagt, wat films als Schindler’s List, Munich, Minority Report, Saving Private Ryan en Lincoln heeft opgeleverd. Bovendien bespeelt hij alle genres – sciencefiction, actie, komedie, animatie, noem maar op – en dat al veertig jaar lang voor het grootst mogelijke publiek. Wie doet het hem na? Het is heel simplistisch om Spielberg te brandmerken als de gehoorde uitvinder van de blockbuster, de boeman van de arthousefilm: daarvoor zitten de werkelijkheid, én zijn films, stukken complexer ineen.

Maar goed: we hebben het dus over Coppola versus Fincher. Dat is voor mij een makkelijker keuze. Beide zijn grote filmmakers maar als de vraag luidt: ‘wie is de grootste, nog actieve Amerikaanse regisseur’ en niet ‘wie heeft op dit moment de meeste invloed?’ dan moet je al werkelijk een slag van de molen hebben gekregen om de maker van meesterlijke mijlpalen als The Godfather-trilogie, Apocalypse Now en The Conversation af te meten tegen David Fincher. Pas op: die laatste heeft met Se7en, Zodiac en The Social Network drie films gemaakt die goed op weg zijn om ook op hun beurt de status van klassieker op te eisen; films die bovendien referentiepunten zijn voor hun tijd en genre, maar voorlopig weegt hij te licht om op te boksen tegen Coppola en diens erfenis. Die domineerde de gouden jaren zeventig niet alleen als filmauteur, als schrijver en regisseur, maar ook als entrepreneur. Hij stond op de barricades van een revolutie zoals we die sindsdien nooit meer hebben gekend, als de movie brat die het traditionele Hollywoodsysteem het vuur aan de schenen legde en zich opwierp als de stem van een generatie die trouwens nog steeds de lakens uitdeelt – denk maar aan Spielberg en Scorsese.

Coppola’s beste films hebben bovendien de geschiedenis gekleurd. Wie ‘maffia’ zegt denkt spontaan aan Don Corleone, aan afgehakte paardenhoofden, aan ‘offers you can’t refuse’. Wie ‘Viëtnam’ zegt, denkt eerst aan helikopters die op de tonen van Wagners Walkure een dorp bombarderen en dan pas aan de tv-journaals. Coppola heeft met zijn camera geschiedenis geschreven, in meerdere betekenissen van het woord. Die macht heeft Fincher nooit verworven en zal hij ook nooit verwerven; niet omdat ik geen goede films meer van hem verwacht maar omdat de auteur die almacht allang heeft verloren en omdat de wereld daarvoor te complex is geworden.

Fincher is ook meer de beheerste techneut en superieure stylist van de twee, terwijl Coppola meer de acteursregisseur, de meest grillige en temperamentvolle persoonlijkheid van de twee. Velen zullen zeggen dat Coppola al sinds begin jaren negentig, sinds Dracula geen enkele belangrijke film meer heeft gemaakt en het is juist dat Fincher anno 2013 minstens twee klassen hoger speelt dan Coppola die tegenwoordig vooral als wijnboer excelleert. Alleen blijft Coppola vanuit zijn eigen, kleine, zelf gefinancierde marge heel persoonlijke en iconoclastische filmpjes maken waar velen weliswaar van beweren dat ze amper het bekijken waard zijn maar die velen niet eens bekeken hebben.

Fincher heeft zijn overvloed aan talent de voorbije jaren ook te vaak vergooid aan matig interessante projecten, zoals The Girl with the Dragon Tattoo: een degelijke thriller, maar waarom op het hoogtepunt van je macht en invloed twee jaar van je carrière uitbesteden aan een remake van een matig boek?

Het verdict volgens Dave Mestdach: Fincher is een begenadigd stilist die enkele films heeft gemaakt die klassiekers zullen worden – denk aan se7en, Zodiac en The Social Network- maar qua reikwijdte, ambitie en historisch belang weegt hij nog niet half zo zwaar als het boegbeeld van de New Hollywood-generatie, maker van iconische meesterwerken als The Godfather en Apocalypse Now.

Winnaar: Francis Ford Coppola.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content