‘Tori et Lokita’ is een compacte, confronterende parabel zonder goedkoop sentiment

Met Tori et Lokita springen Belgiës beste regisseurs – Jean-Pierre en Luc Dardenne – in de bres voor minderjarige vluchtelingen. Hartverwarmend, tot het bikkelhard wordt.

Goede wijn behoeft geen krans? Tegeltjeswijsheid, vonden ze in Cannes. Het roemruchte filmfestival verzon een prijs – die voor zijn 75e verjaardag – om Jean-Pierre en Luc Dardenne na al hun Gouden Palmen en andere prijzen toch nog te kunnen bekronen. Het lijkt van het goede te veel. Tot je hun film ziet.

De regisserende Belgische broers sluiten na goede maar ietwat afstandelijke films over een huisarts met schuldgevoelens (La fille inconnue) en een jonge prooi van moslimextremisten (Le jeune Ahmed) weer iets meer aan bij hun doorbraakfilms, bij de urgentie en nijdigheid van Rosetta (1999) en bij de thematiek en het hart van La promesse (1996).

Kijk wat wij als samenleving minderjarige asielzoekers aandoen door niet naar hen om te zien, zo zeggen ze met hun jongste werkstuk Tori et Lokita. Zonder door te drammen en zonder goedkoop sentiment, want dat is hun stijl niet. Hun eigentijdse, compacte, amper anderhalf uur durende parabel spreekt voor zich. Kijk naar Tori uit Benin en Lokita uit Kameroen, twee kinderen naar wie niemand omkijkt tenzij dan Tori naar Lokita en vice versa.

Tori en Lokita klampen zich aan elkaar vast als broer en zus. Met twee ben je niet alleen. Met twee kan de ene de andere beschermen en oppeppen wanneer nodig. En het is vaak nodig in een België dat niet om hen geeft. Voor de helft is de film een hartverwarmende ode aan een krachtige vriendschap en jeugdige geestdrift. De andere helft is bikkelhard. Het contrast tussen die twee kanten is confronterend.

Opgejaagd door mensensmokkelaars die uitbetaald willen worden en door een thuisfront dat op inkomsten rekent en vrezend dat ze na haar achttiende verjaardag het land zal worden uitgezet, krijgt Lokita het almaar benauwder. Om aan dure valse papieren te raken gaat ze in op het louche voorstel van een restaurantuitbater met een drugsplantage.

Het doordachte en dynamische naturalisme waar de broers Dardenne om bekendstaan, houdt de geloofwaardigheid wel in stand maar niet elke plotwending is even plausibel, vooral wanneer dit morele drama op het einde net geen misdaadthriller wordt. De jonge, onervaren hoofdrolspelers Joely Mbundu en Pablo Schils houden het sober.

Vernieuwend zijn de broers al lang niet meer maar moet dat als je goed bent in wat je doet? Als je er zelfs de internationale referentie in bent geworden? Op hun terrein, met hun intellectuele en stilistische rigueur en onsentimentele, niet-paternalistische bekommernis om misdeelden, kansarmen en de genegeerde medemens zijn de Dardennes degelijker dan het Luiks staal van weleer.

Over de relevantie van Tori et Lokita moet je evenmin twijfelen. De voorbije weken de chaos gezien aan het asielloket van het Klein Kasteeltje?