Terry Gilliam: “Ik ga binnenkort sterven! Dit is waarschijnlijk mijn laatste interview!”

Het interview met Terry Gilliam was voorzien in een volledig uitgeruste dubbeldeksbus, maar daar besliste Gilliam anders over. Met zijn 72 jaar op de teller geniet hij nog met volle teugen van het leven. Het was dan ook geen verrassing dat de man bij het zien van enkele zonnestralen het interview in de warme zonnegloed wilde ondergaan. Gilliam staat nuchter in het leven en is er zich al lang van bewust dat mirakels niet uit de lucht komen vallen.

Of toch wel? Zijn kortfilm ‘The Wholly Family’, die hij exclusief vertoonde tijdens de openingsavond van het BIFFF, kan je gemakkelijk klasseren als een klein mirakel. Het gebeurt dan ook niet elke dag dat er iemand met een hoop geld voor je deur staat waarmee je mag doen wat je wil. De financiering voor het maken van ‘The Wholly Family’ kwam van het Italiaanse pastabedrijf Garofalo. Resultaat van die vrijheid was een surrealistisch relaas van twintig minuten over een gezinsuitstapje naar Napels waarbij moeder en vader constant bekvechten en de jonge zoon uitzonderlijke visioenen krijgt na het stelen van een pulcinella-maskertje.

Hoe gemakkelijk het was om ‘The Wholly Family’ van de grond te krijgen, zo moeilijk is het om goede financiering te vinden voor zijn twee volgende filmprojecten, een bewerking van Paul Asters roman ‘Mr. Vertigo’ en Gilliams legendarische Don Quichote project. Gilliam maakt zich geen illusies meer en bekijkt de toekomst dag per dag.

Is dit de eerste maal dat u afzakt naar het Brussels International Fantastic Film Festival? Gilliam: “Nee, dit is de derde keer dat ik hier ben. 1986 was mijn eerste editie. Het is een leuk festival. Je ontmoet hier ook een deel van je fans, wat gevaarlijk kan zijn. Je zou beginnen denken dat mensen je werk leuk vinden.(lacht) Ik wil niet constant denken aan het feit of ze tevreden zijn met wat ik doe. Ik doe wat ik graag doe en de mensen moeten het maar voor zichzelf uitmaken of het hen aanspreekt”

Wat was uw grootste motivatie om ‘The Wholly Family’ te maken? Gilliam: “het feit dat iemand me gewoon een som geld gaf om te gaan filmen in Napels. Meer motivatie had ik niet nodig.(lacht) Ik wou gewoon wat tijd doorbrengen in Napels en de stad zien. Ik ben zeker niet gaan bedelen voor het geld om de film te maken. Ik had ook tijd genoeg, want mijn agenda was al een tijdje helemaal naar de maan.”

U beschikte ook over volledige artistieke vrijheid tijdens het maken van de film? Gilliam: “Ik was volledig vrij in alles wat ik wou doen. Dat was een geweldig gevoel. Er was niemand die op mijn vingers keek. Het was enkel ik, Napels en een resem aan prachtige locaties.”

Naast vertoningen van ‘The Wholly Family’ biedt u de film ook aan op uw website. Mensen kunnen er tegen een kleine prijs de film streamen. Kent het internet een belangrijke rol voor filmmakers in het hedendaagse filmlandschap? Gilliam: “Ik zou het moeilijk kunnen zeggen. Het aanbieden van ‘The Wholly Family’ op mijn website was louter een experiment om te kijken of distributie via het internet wel werkt. Ik heb momenteel ook een Facebook account om te kijken of ik een soort van gemeenschap kan oprichten en onderhouden. Toen we ‘The Imaginarium of Dr. Parnassus’ maakten hadden we ook een website die de film ondersteunde, een website die wereldwijd een groot aantal mensen aantrok. Toch zag ik geen samenhang tussen die cijfers en wat er aan de kassa’s gebeurde. Zelf ben ik er nog niet uit of het internet nu echt zo belangrijk is voor film. Ik denk dat niemand daar echt een antwoord op heeft.”

Bent u veel veranderd als regisseur dan, laat ons zeggen, dertig jaar geleden? Gilliam: “Ik was veel meer een optimist toen. Ik geloofde dat alles gemakkelijk te klaren was en dat alles binnen mijn mogelijkheden lag. Dat was toen ook het geval, maar nu wordt alles moeilijker en moeilijker. Vandaag ben ik meer bezorgd om de films die ik in de toekomst zal maken, hoe ik aan het nodige geld geraak en hoe ik het publiek ermee kan bereiken. De bioscoopgangers van vandaag zijn zeer lui, ze willen telkens hetzelfde soort films gaan bekijken.”

Frustreert dat je? Gilliam: “Zeker! Het hedendaagse publiek is gewoonweg saai. Het publiek moet iets nieuw voorgeschoteld krijgen, iets opwindend en boeiend. Het geheim ligt hem in hoe je je publiek de dag van vandaag bereikt, wat zeer moeilijk is. Als Hollywood een grote blockbuster maakt, dan weet iedereen ervan. Maak je een kleinere film zonder de extensieve marketing, dan is het een regelrechte strijd. Ik beschik over een trouwe fans die er altijd zullen zijn, maar die zijn allesbehalve voldoende om te overleven aan de kassa.”

U bent niet al te positief over de huidige filmindustrie. Zijn er toch nog hedendaagse talenten die u als veteraan nog weten te inspireren? Gilliam: “Chan-woon Park is een regisseur die mij blijft verbazen. Ik ben een groot fan van ‘Oldboy’. Recent zag ik ook zijn film ‘Thirst’, die ik briljant vond. Hij is iemand die weet waar hij mee bezig is, en met intelligentie. Verder kijk ik ook graag naar de gebroeders Coen. Het is moeilijk om mee te blijven wie er allemaal films maakt tegenwoordig. Ik ben ook lui, het meest van mijn tijd besteed ik door niet naar films te kijken.”

Als je even een blik werpt op je carrière als regisseur, zou je jezelf dan durven omschrijven als een groot regisseur? Gilliam: “Eerder als een regisseur die te weinig werkt.(schatert) Nee, zoals ik daarnet al zei ben ik zeer gefrustreerd. Filmmaken gaat niet over het regisseren van films, maar over het verzamelen van het nodige geld. Als ik terugblik op mijn carrière zou ik mezelf eerder omschrijven als een regisseur met veel geluk, dan als een groot regisseur.”

U hebt de kaap van zeventig jaar overschreden. Uit welke dingen haalt u het meeste voldoening de dag van vandaag? Gilliam: “Ik ben al 72 jaar oud! Ik ga binnenkort sterven! Dit is waarschijnlijk mijn laatste interview!(schatert) Nee, ik haal mijn genot vooral uit het leven, de kleine dingen, zoals genieten van de zon. Ik geniet van het leven, de vraag is of ik nog wel geniet van films.”

Het is onvermijdelijk om het succes van Monthy Python te ontwijken. Zou u dat soort van succes ooit nog willen ervaren of hoeft dat niet meer? Gilliam: “Niet echt. Ik richt mij nooit op wat succesvol zal zijn, maar op wat ik leuk vind om te doen. Ik concentreer me graag op de verhouding tussen het succes van een film en de kwaliteit ervan. Dat zijn twee afzonderlijke dingen, een verhouding die moeilijk te vatten is. Ik wil mijn ideeën niet toetsen aan het feit of ze gaan bijdragen aan het succes van mijn werk. Ik werk om mijn eigen ding te doen. Als dat niet meer mogelijk is kan ik ook nog altijd terugkeren naar animatie. Dat kost geen geld.”

U werkt momenteel aan verfilmingen van Paul Asters roman ‘Mr. Vertigo’ en uw befaamd Don Quichote project. Hoever staat het met die films? Gilliam: “Dat ga ik niet aan je neus hangen!(lacht) Dat doe ik omdat ik tegenwoordig zeer bijgelovig ben geworden. Vooral de vraag of we gefinancierd geraken is altijd bang afwachten.” (JVDV/JG)

‘The Wholly Family’ is tegen een klein bedrag te bekijken op www.terrygilliamweb.com