Sparks, het cultduo dat van ‘Annette’ de geschiftste musical in tijden maakte

Al vijftig jaar lang staan ze garant voor sprankelende popsongs. Nu hebben ze ook de glorieuze rockopera Annette gepend, geregisseerd door geestesgenoot Leos Carax. Op de thee met Ron en Russell Mael, de immer bevlogen broertjes Sparks.

De invloedrijkste rockgroep waar je nog nooit van gehoord hebt. De beste Britse band die Amerika ooit voortbracht. Of ‘Marc Bolan die zingt met Hitler op keyboards’, zoals John Lennon hen ooit noemde. De voorbije vijftig jaar zijn er al veel plastische omschrijvingen van Sparks gepasseerd, maar geen die het onnavolgbare popfenomeen echt weet te vatten. Ook na 25 studioalbums en bijna 350 sprankelende songs blijft de band rond de broers Ron en Russell Mael een enigma, een springlevende anomalie uit het glamrock- en synthpoptijdperk.

Is Sparks een uit de hand gelopen parodie op de postmoderne popcultuur, met alle kwinkslagen, knipogen en met falset gezongen melodrama van dien? Of zijn prachtsongs als This Town Ain’t Big Enough for Both of Us, Beat the Clock en Amateur Hour toch zo serieus bedoeld als het uitgestreken gezicht van Ron Mael – die met het hitlersnorretje – laat uitschijnen? Zelfs de immer piekfijn uitgedoste broers lijken er nog steeds niet over uit, maar dat weerhield het curieuze cultduo uit Californië er niet van om in de tussentijd, ver weg van de hitparades, een heerlijk eclectisch, zowel met rock, pop, electronica, new wave als hedendaags klassiek flirtend oeuvre uit te bouwen.

Aan beroemde fans heeft het Sparks alvast nooit ontbroken. Van Morrissey tot Giorgio Moroder, van New Order tot Sonic Youth: allen bezongen ze hun liefde voor Ron en Russell Mael. Wie ook al jaren op hen verzot is, is Leos Carax, het enfant terrible van de Franse film. Sterker nog: voor zijn nieuwste creatie – de integraal gezongen rockopera Annette – waagde de beeldenstomer achter Les amants du Pont-Neuf (1991) en Holy Motors (2012) zich zelfs aan een script van de broers, die uiteraard voor de afwisselend epische en intimistische songs zorgden.

Verwacht van Annette, dat afgelopen zomer het filmfestival van Cannes op gang zwierde, geen frivole musical. Je krijgt een even grandioos als grotesk liefdessprookje, waarin desnoods al beffend wordt gezongen en waarin de surreële, donker romantische én artificiële werelden van Carax en Sparks perfect blijken te blenden. In de hoofdrollen herken je Adam Driver en Marion Cotillard – hij een stand-upkomiek, zij een operazangeres – die samen een celebritykoppel vormen. Hun huwelijksbootje begint te wankelen wanneer ze met Annette een kind ter wereld brengen dat over wel héél bijzondere gaven blijkt te beschikken.

‘We hebben nooit compromissen gesloten, en daar gaan we nu niet mee beginnen.’ Russell Mael, de jongste van de Sparks-broers, windt er weinig doekjes om. ‘Met Annette kan het alle kanten op, zoals met al onze platen. De één vindt het een meesterwerk, de ander gaapt zijn ogen uit. Dat is prima. We zijn vredelievende mensen, maar we hebben wél altijd vijandig gestaan tegenover saaiheid en voorspelbaarheid.’

Annette is jullie eerste film, hoewel jullie altijd al een nauwe relatie met cinema hebben gehad.

Russell Mael: We zijn opgegroeid in en met Hollywood. Film heeft altijd een belangrijke rol gespeeld, wat verklaart waarom veel van onze songs zo verhalend zijn en we ook altijd aandacht hebben voor het visuele. Aanvankelijk wilde ik graag regisseur worden. Ik heb als student aan UCLA ooit een kortfilm gemaakt – Très sérieux heette die – die een Californische versie moest voorstellen van de Franse nouvelle-vaguefilms waar ik gek op was. Helaas heb ik het alleen in mijn dromen tot de Amerikaanse Jean-Luc Godard geschopt. (lacht) We zijn wel altijd filmnerds gebleven. We hebben een popopera over Bergman gemaakt ( The Seduction of Ingmar Bergman uit 2009), en we zijn altijd met filmprojecten bezig geweest die jammer genoeg nooit door zijn gegaan.

Verwijs je naar de film die je in de jaren zeventig zou maken met Jacques Tati, en naar de mangamusical Mai, the Psychic Girl die door Tim Burton zou worden geregisseerd, maar eveneens in development hell sneuvelde?

Ron Mael: Onder andere. Naïef als we zijn, dachten we: het zal er ooit nog wel eens van komen. Uiteindelijk hebben we gelijk gekregen. Weliswaar met 46 jaar vertraging, maar we zijn nog jong. Het beste moet nog komen.

Hoe kwamen jullie bij Leos Carax terecht?

Ron Mael: We hebben Leos ontmoet in Cannes in 2013, toen we op zoek waren naar iemand die The Seduction of Ingmar Bergman zou kunnen verfilmen. Hij had het jaar daarvoor een song van ons gebruikt in Holy Motors ( How Are You Getting Home) en bleek al jaren een Sparks-fan.

Russell Mael:Annette zou oorspronkelijk een nieuwe Sparks-plaat worden. Maar het album was opgevat als een lang narratief en zou lastig worden om live te brengen. Misschien zit er een film in, dachten we. Acht jaar geleden hebben we het script opgestuurd naar Leos. Tot onze verbazing stemde hij in, hoewel hij nog nooit een Engelstalige film had gemaakt en hij zijn films altijd zelf initieert. Uiteraard heeft hij het project visueel volledig naar zijn hand gezet en hier en daar dingen veranderd, maar we zijn apetrots op het resultaat. Het is een droom die in vervulling gaat.

Ron Mael: En wie weet het begin van het SCU, het Sparks Cinematic Universe.

Jullie lijken na vijftig jaar in elk geval hipper dan ooit. Dit jaar draaide Edgar Wright, de regisseur van Hot Fuzz en Baby Driver, een documentaire over jullie: The Sparks Brothers. Hebben jullie een verklaring voor die opstoot aan interesse?

Russell Mael: Dat Annette en de documentaire tegelijk uitkomen is toeval, want Annette werd zoals gezegd acht jaar geleden in gang gezet. Het is ook niet zo dat we de voorbije jaren alleen aan Annette hebben gewerkt. We hebben in de tussentijd drie platen gemaakt en zijn op tournee geweest. We blijven bezige jongens.

Hoe houden jullie het vol?

Russell Mael: Zoals we in de documentaire zeggen: we hebben altijd oogkleppen opgehad, waardoor we vanuit onze bubbel ons ding zijn blijven doen zonder te veel aandacht te hebben voor kritiek of voor de industrie. We zijn ook blijven evolueren. Rock, pop, synth, dance … men heeft ons nooit kunnen labelen. We zijn met de jaren alsmaar beter geworden. Misschien ook muzikaal, maar zeker in het negeren van criticasters. (lacht)

Ron Mael: We worden ook constant herontdekt. Wellicht is Sparks de meest herontdekte band in de popgeschiedenis. We hebben altijd een publiek gehad, maar we hebben nooit stadions gevuld of grote hits gescoord. Dat heeft in ons voordeel gespeeld. We waren nooit een hype. We zijn altijd ‘nieuw’ gebleven, omdat we altijd voldoende onderschat of genegeerd werden. Toch door de mainstream.

Frustreert jullie dat?

Russell Mael: Soms. Je doet telkens je best, maar sommige albums gingen commercieel de mist in, terwijl je niet begrijpt waarom. Je kunt ook niet zeggen dat we een gouden tijdperk hebben gehad – met albums als Kimono My House (1974) bijvoorbeeld – daarna in het vagevuur zijn beland, en nu een revival beleven. Zoals Edgar Wright zegt: Sparks is één lange reis, saga of odyssee. Of hoe je het ook wil noemen.

Ron Mael: Doe maar odyssee. Dat klinkt groots. En Grieks. Daar houden de mensen van. Misbegrepen worden heeft ons fris gehouden. Mensen houden van het feit dat er veel humor in onze songs zit, wat zeldzaam is in popmuziek. Dat klopt en daar zijn we blij mee, maar Sparks is meer dan dat. Sparks is ook drama, verdriet, ellende en seks. Véél seks. Ik ga niet zeggen dat Annette een reactie is op de eenzijdige manier waarop Sparks soms wordt aanzien, maar het is toch een soort visitekaartje om te tonen dat we niet alleen maar geestig zijn.

Wie altijd al een uitgesproken Sparks-fan is geweest, is Morrissey, maar jullie liefdesrelatie is wel uit.

Russell Mael: We hebben al een tijdje geen contact meer. We kunnen principieel niet akkoord gaan met wat hij zegt over bepaalde politieke topics.

Ron Mael: Morrissey maakt zijn eigen beslissingen, dus moet hij de consequenties daarvan aanvaarden.

Je gaat mensen met andere ideeën toch niet overtuigen door hen te negeren of te cancelen?

Russell Mael: Het is complex. We houden van zijn muziek. Nog steeds. Ook slechte mensen kunnen goede kunst maken. Al klinkt dat misschien te hard in zijn geval. Ik wil Morrissey geen slecht mens noemen, maar sommige van zijn waarden kunnen we niet delen.

Ron Mael: Ik wil hem niet in de categorie van Wagner stoppen, maar het komt op hetzelfde neer: groot artiest, foute ideeën.

Met Morrissey delen jullie, naast gevatte lyrics en zin voor drama en ironie, een gevoel voor Britishness. Bizar, want jullie zijn volbloed Amerikanen.

Ron Mael: Schuldig. We woonden in Los Angeles, maar wilden, geïnspireerd door The Kinks en The Who, zo Engels mogelijk zijn. Ook qua uiterlijk. De meeste Amerikaanse bands waren sober gekleed, omdat het zogezegd alleen om de muziek mocht gaan. Maar wij hielden altijd al van blits en glamoureus. Het visuele aspect hoorde er bij. Ik kan begrijpen dat mensen daarom aanvankelijk dachten dat we Brits waren. We braken ook eerst door in Engeland en Europa. Dat etiket is blijven hangen. In de jaren tachtig hadden we vooral succes in Amerika, daar moesten we toen niet afkomen met nummers als This Town Ain’t Big Enough for Both of Us. Heel raar. Dankzij het internet is alles nu veel internationaler geworden. For better or worse.

Ook Annette is internationaal. De film is in Duitsland, Los Angeles én Brussel gedraaid, waar jullie naar verluidt op zoek moesten naar Leos Carax’ hond, nadat die het midden in de stad op een lopen had gezet.

Russell Mael: We hebben inderdaad in Brussel gedraaid. In Flagey onder andere, waar we ook al op een tribute voor Marc Moulin van Telex hadden gespeeld. De opnames in Brussel waren memorabel. Leos was compleet verlamd zonder zijn hond. Nog een geluk dat Adam ook producer van de film was, zodat hij kon zeggen: ‘Komaan, Leos. Herpak je. We zijn geld aan het verspillen.’ Ik zweer het je: hadden we Javelot niet snel teruggevonden in een treinstation, zat Annette erop.

Ron Mael: Er zijn veel scènes in België opgenomen. Het huis waar Adam en Marion wonen moet Los Angeles voorstellen, maar ligt ook in België.

Russell Mael: In april treden we er ook op. Het wordt een feest, want we hebben het podium en het contact met het publiek keihard gemist.

Waren jullie vaak op de set aanwezig?

Ron Mael: Af en toe. Alles is live opgenomen, dus we hebben gewerkt met Adam, Marion en de andere acteurs. We wilden helpen, maar niet in de weg lopen, want een genie als Leos weet heus wel hoe je een film moet maken. We wilden voorkomen dat het Broadway-achtig zou worden, of bombastisch. Het moest naturalistisch klinken. Meer pop dan opera. Meer hart dan hersens. Dat geldt voor ons namelijk ook. (lacht)