Satyricon en Roma: twee klassiekers van Fellini

Federico Fellini brengt in Satyricon en Roma een eerbetoon aan zowel het antieke als moderne Rome.

Satyricon **** Federico Fellini

It, 1969

Homescreen / dvd

Roma **** Federico Fellini

It, 1972

Homescreen / dvd

Nadat hij de goegemeente schoffeerde en een wereldster werd met zijn kroniek over het najagen van lust en leegte in ‘La dolce vita’ (1960), liet Fellini zijn fantasie en dromen de vrije loop in het meesterlijke’ 8 oe’ (1963) en ‘Giulietta degli spiriti’ (1965). Zijn volgende langspeelfilm werd een eigengereide adaptatie van Petronius’ schelmenroman ‘Satyricon’.

Het losjes gestructureerde verhaal over de twee boezemvrienden en minnaars Encolpio en Ascilto, die met hun seksslaafje Gitone plezier, drift en potentie najagen ten tijde van keizer Nero, ligt in het verlengde van ‘La dolce vita’. Eenzelfde jacht naar vluchtig en oppervlakkig plezier tekent zowel de mens uit het antieke Rome van ‘Satyricon’ als het zogenaamd meer gecultiveerde individu uit ‘La dolce vita’. Uiteindelijk struikelt hij over zijn eigen nietigheid. Deze onbeduidendheid, alsook de absurditeit van het leven, wordt het best geïllustreerd in de scène waarin Encolpio en Ascilto zich in een labyrintische toren van Babel bevinden. De expressionistische vormgeving staat ten dienste van een fantasmagorische trip vol dreiging en mismaakten. Het is een scène die vaak werd gekopieerd, maar nooit geëvenaard.

Dit waanzinnige doolhof, dat het best kan worden omschreven als een surrealistisch bordeel, is typerend voor Fellini’s stijl en thematiek. De menselijke ontaarding, die hij als een groot circus voorstelt, wordt hier in al zijn facetten gedemonstreerd. ‘Satyricon’ is over de hele lijn excessief en irreëel. De film is een aaneenrijging van hallucinante droombeelden en nachtmerries. Fellini’s hedonistische visie op Rome krijgt hier de allures van een decadent en magistraal in beeld gebracht inferno. Dat het wel degelijk om eigen perverse droombeelden gaat, onderstreept de geniale regisseur in de volledige titel: ‘Fellini’s Satyricon’.

‘Fellini – Roma’ draagt eenzelfde stempel. ‘Roma’ is een impressionistisch gedicht over het heden en verleden van de Italiaanse metropool. De vergankelijkheid van mens en cultuur en het verglijden van de tijd worden treffend geïllustreerd in de scène waarin archeologen oude en kostbare fresco’s voor hun neus zien verteren door het contact met zuurstof. De hoer – een van Fellini’s archetypes – dwingt in Roma respect af. De regisseur filmt het bordeelbezoek als een plechtstatig ritueel, dat schril contrasteert met de exuberante modeshow van de clerus die erop volgt. Deze satirische show is een parodie op de rijkdom, vercommercialisering en corruptie van de kerk. Dit heiligschennend schouwspel, het moment suprême van de film, werd Fellini niet in dank afgenomen.

Piet Goethals

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content