‘Rocks’ is een sociaal bewogen film, maar noem Sarah Gavron alsjeblieft niet de ‘vrouwelijke Ken Loach’

Dave Mestdach
Dave Mestdach Chef film van Knack Focus

Ontroerend, levendig en barstend van girlpower en teen spirit: Rocks, het portret van een zwart tienermeisje uit Oost-Londen, is het allemaal. Regisseur Sarah Gavron hoopt alvast dat de Britse premier haar film ziet. ‘Boris Johnson kan er nog wat van opsteken.’

Eigenlijk heet ze Shola, maar haar klasmakkers noemen haar Rocks. Niet alleen omdat ze een robuuste, goedlachse en chronisch optimistische meid is, maar ook omdat ze de rots is waar haar kleine broertje zich aan vastklampt nu hun labiele moeder nog maar eens met de noorderzon is verdwenen. Noodgedwongen moet Rocks, die van Brits-Nigeriaanse afkomst is en uit het zicht van de sociale dienst hoopt te blijven, sneller volwassen worden dan ze op haar zeventiende had verhoopt. Gelukkig kan ze rekenen op enkele vriendinnen uit haar klas in Oost-Londen.

Da’s in een notendop waar het in Sarah Gavrons nieuwste film om draait. Wie op basis van die synopsis een politiek gechargeerd drama over sociale outcasts, raciale spanningen en verloren jeugd verwacht, komt bedrogen uit. Rocks, dat vorig jaar op tal van festivals terecht op jubelrecensies werd onthaald, barst van de levenslust en de energie. Dat is onder meer te danken aan het kwieke camerawerk en de spontane dialogen, maar vooral aan de geweldige cast: een stel tienermeiden dat nooit eerder voor een camera had gestaan en van de straten van het etnisch diverse Oost-Londen werd geplukt.

Ik hoop dat jonge meisjes de film zien, en dat hij hen aanmoedigt om hun stem te laten horen.

Geen wonder dat Gavron, die in 2015 de biopic Suffragette draaide over de Britse vrouwenbeweging van begin vorige eeuw, al de ‘vrouwelijke Ken Loach’ werd genoemd. Al is de Britse regisseur, die altijd al focuste op vrouwelijke personages en sociaal bewogen verhalen, daar niet onverdeeld gelukkig mee. ‘Ken Loach heeft geweldige films gemaakt’, aldus Gavron. ‘ Cathy Come Home. Kes. Raining Stones. Sweet Sixteen. Ik weet dat het als een compliment bedoeld is, en om mensen een idee te geven wat voor film ze kunnen verwachten. Alleen is het in deze context een beetje ongelukkig, en typerend, om uitgerekend te refereren aan het werk van een mannelijke regisseur.’

Leg uit.

Sarah Gavron: Het is alsof een film van en over vrouwen niet voor zichzelf kan spreken en toch nog een mannelijke stamp of approval nodig heeft. Nogmaals: ik weet dat het niet betuttelend bedoeld is en ik waardeer Ken Loach enorm. Hij is een merknaam voor authentieke, sociaal-realistische cinema, net als Mike Leigh en Stephen Frears. Maar men had ook kunnen verwijzen naar Andrea Arnold, Clio Barnard of Céline Sciamma, vrouwelijke regisseurs die me nog meer inspireren. Rocks is een film die door een hele groep getalenteerde vrouwen is gemaakt. Door coregisseur Anu Henriques, door scenaristen Theresa Ikoko en Claire Wilson, door Bukky Bakray, die Rocks speelt, door de rest van de cast. Vijfenzeventig procent van de crew bestond uit vrouwen, wat hoogst uitzonderlijk is. Jammer genoeg.

Ook hoogst uitzonderlijk zijn films over gekleurde tienermeisjes.

Gavron: Het was de bedoeling om iets hedendaags te maken over jonge meisjes uit Oost-Londen. Punt. Omdat ze nog altijd geen gezicht hebben op het scherm, terwijl ze een belangrijk deel uitmaken van de Britse maatschappij. Waarover de film zou gaan, wat de etnische achtergrond van de personages zou zijn, welke plotlijnen we zouden gebruiken: dat lag allemaal open. In 2016 hebben we verschillende workshops georganiseerd in Oost-Londen, en daarvoor zijn twaalfhonderd meisjes komen opdagen die geen enkele acteerervaring hadden. Na anderhalf jaar hebben we zeven van hen gekozen. We hebben de film rond hen opgebouwd, en samen met de scenaristen mochten zij zelf hun personage ontwikkelen. Niet dat de meisjes zichzelf spelen. Bukky komt uit een stabiel gezin en doet het uitstekend op school, maar ze is wel Brits-Nigeriaans en bepaalde dingen komen rechtstreeks uit haar leven. De vriendschap tussen de meiden is ook niet gespeeld. Toen we aan de opnames begonnen, kenden ze elkaar al door en door van de uitgebreide workshops.

'Rocks' is een sociaal bewogen film, maar noem Sarah Gavron alsjeblieft niet de 'vrouwelijke Ken Loach'

Zelf ben je blank, hoogopgeleid en kom je uit een welgesteld milieu. Was het niet delicaat om een film te maken over gekleurde gemeenschappen uit de arbeiderswijken van Oost-Londen?

Gavron: Ja, en daar was ik me zeer van bewust. Daarom zou ik nooit aan de film begonnen zijn zonder dat hele castingproces, zonder mensen uit de buurt erbij te betrekken, zonder scenariste Theresa Ikoko en coregisseur Anu Henriques, die zelf uit die gemeenschap komen. Ik vond dat ik het recht om de film te maken moest verdienen.

De jongste jaren wordt de discussie over representatie en identiteit op het scherpst van de snee gevoerd. Zelfs Suffragette kreeg het verwijt ‘blank feminisme’ te zijn.

Gavron: Ik begrijp de gevoeligheden. We zitten op een kantelmoment, dankzij MeToo, dankzij Black Lives Matter. Men pikt het niet meer dat alles wordt gedomineerd door en bekeken vanuit een blanke of mannelijke blik, omdat dat niet meer representatief is voor de multiculturele en gendergelijke maatschappij. Het publiek is al jaren divers. Producenten, regisseurs en schrijvers zijn nog altijd overwegend blank en mannelijk. Alleen blijven de glazen plafonds zo hoog. Ik weet nog dat men in 2000 – het jaar waarin ik begon – heel enthousiast was over het feit dat acht procent van de Britse films door vrouwen was geregisseerd, tegenover vier procent het jaar daarvoor. Het millennium van gelijkheid was aangebroken. (lacht) Wel, een jaar later was het zes procent, dan tien, dan weer drie, en zo bleef het maar voortkabbelen tot een tweetal jaar geleden. Sindsdien is er echt een significante toename. Het ziet ernaar uit dat Time’s Up voor een mentaliteitswijziging heeft gezorgd in de hoogste echelons, al zullen we de inspanning wel moeten volhouden voor er echt gelijkheid gerealiseerd is.

Is het nodig dat je zelf tot een bepaalde klasse, cultuur of sekse behoort om het recht te hebben er een film over te maken? Zelfs rode rakker Ken Loach komt niet uit de arbeidersklasse.

Gavron: Dat gaat me ook te ver. Kunst moet vrij kunnen zijn, en op haar artistieke merites worden beoordeeld. Maar we zitten in een overgangsfase en dan is het normaal dat er een backlash is, dat er ook extreme meningen worden geuit. Misschien is dat ook nodig, om binnen een paar jaar tot een consensus te komen. Kijk, het gaat er niet om dat je als blanke geen film over zwarte meisjes zou mogen maken. Het belangrijkste is je intentie, je oprechtheid, je respect, niet de mate waarin je overeenstemt met je onderwerp. Maar als je weet dat er in Engeland slechts één film per jaar over zwarte meisjes wordt gemaakt, zijn de gevoeligheden begrijpelijk. Het is normaal dat een gemeenschap het recht claimt om haar eigen verhalen te kunnen vertellen, als die gemeenschap veel minder toegang heeft tot hogere studies, tot de media.

Rocks gaat niet of nauwelijks over racisme. Dat is even verfrissend als verrassend.

Gabron: Eén: de realiteit van vandaag is divers, dus als je een realistische film over vandaag wil maken zijn de personages divers. Twee: ook gekleurde tienermeisjes krijgen te maken met liefjes en hormonen, met problemen op school, dingen die we allemaal meemaken of hebben meegemaakt. Ik wilde bewust niet de zoveelste probleemfilm maken, of een politieke film. Ik wilde een warme, levensechte weergave van het leven van die meisjes, als een verzet tegen stereotypering, tegen vooroordelen, maar ook als ontdekkingstocht. Ik heb heel wat over hen en Oost-Londen bijgeleerd. Da’s ook politiek, maar dan impliciet, omdat ik denk dat je racisme beter bestrijdt met empathie dan met slogans. Ik hoop dat jonge meisjes de film zien, en dat hij hen aanmoedigt om hun stem te laten horen, om creatief te zijn, om voor een carrière als acteur, scenarist of regisseur te gaan. Ik hoop ook dat Boris Johnson hem ziet, of andere rechtse politici. Die kunnen nog wel wat opsteken van de levenswijsheid en generositeit van Rocks en co. (lacht)

Rocks

Nu in de bioscoop.

De inhoud op deze pagina wordt momenteel geblokkeerd om jouw cookie-keuzes te respecteren. Klik hier om jouw cookie-voorkeuren aan te passen en de inhoud te bekijken.
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."

Sarah Gavron

'Rocks' is een sociaal bewogen film, maar noem Sarah Gavron alsjeblieft niet de 'vrouwelijke Ken Loach'
© NurPhoto via Getty Images

Geboren in 1970 in Londen, Groot-Brittannië als dochter van Baron Robert Gavron, filantroop en Labour-politicus.

Behaalt in 1992 haar diploma Engelse literatuur aan de University of York. Studeert daarna regie aan The National Film and Television School, waar ze les krijgt van onder meer Stephen Frears.

Begint haar carrière in 2000 met documentaires en tv-films.

Regisseerde drie langspeelfilms: Brick Lane (2007), Suffragette (2015) en Rocks (2019), films met een geëngageerde en feministische ondertoon.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content