Recensie ‘Stories We Tell’: Familiegeheimen

In de semidocumentaire Stories We Tell reconstrueert Sarah Polley het verleden van haar moeder. Si non è vero, dan is het toch zwaar de moeite.

Familiehistories… De Canadese cineaste en actrice Sarah Polley verzamelde vader Michael, haar broers en zussen, kennissen en vrienden, om de levenswandel van haar moeder, de actrice Diane Polley, te achterhalen. Moeder Polley was een kleurrijke dame met een al even flamboyante levensstijl. Ze stierf aan kanker toen Sarah net elf werd. Tijdens haar expeditie doorprikt Sarah niet alleen de mythe rond haar ouders, maar ontrafelt ze ook goed bewaarde familiegeheimen. Is Michael Polley bijvoorbeeld wel haar biologische vader?

De regisseuse van Away from Her (2006) en Take This Waltz (2011) is van kindsbeen vertrouwd met het artificiële van de theater- en de filmwereld: als tiener trad Sarah Polleyè op in tv-series en later brak ze met films zoals The Sweet Hereafter (1997) en Go (1999) internationaal als actrice door. In deze documentaire over haar familie neemt ze dan ook regelmatig een loopje met de realiteit en klutst ze documentaire en mockumentary lustig door elkaar. Polley illustreert de verhalen van haar naasten namelijk met foto’s en – vooral – vele bevallig geregisseerde Super 8-filmpjes. Die ‘amateurbeelden’ zijn allemaal in scène gezet met acteurs die bangelijk sterk op de jongere Michael en Diane Polley lijken.

Net die techniek maakt deze semidocumentaire zo spannend en verfrissend. Polleys vertrekpunt is narcistisch noch therapeutisch. Voor haar is het louter en alleen om het vertellen an sich te doen. Zie het als een hedendaagse versie van Rashomon, waar ‘feiten’ voortdurend worden tegengesproken en aangevuld. Polley opent een onderzoek naar de waarheid, maar beseft maar al te goed dat die zich ergens tussen de vele anekdotes en vertellingen bevindt.

Op dat vlak komen haar Stories vrij technisch en intellectualistisch over. Polleys verhaalopbouw en slimme montage prikkelen eerder het verstand dan de emoties. Maar die gevoelens zijn wel degelijk aanwezig, en wel in de figuur van Michael Polley, die het relaas van zijn huwelijk met Diane in uitgebreide memoires neerpende en voorleest in een studio. Zijn dochter regisseert hem daarbij en wijst hem, soms op de meest emotionele momenten, op de draagwijdte en toon van zijn stem. Sarah smokkelt ook ‘onopzettelijk geregistreerde’ inleidende gesprekken tussen haar interviews die ‘bij toeval’ een tip van de sluier lichten. Polley laat evenwel duidelijk niets aan het toeval over. Ze vertelt aan de hand van verschillende getuigenissen ‘haar’ verhaal over ‘haar’ moeder.

Echt of fake? Doet het er toe? Sarah Polley toont de onmogelijkheid om het verleden te reconstrueren aan via getuigenissen en/of herinneringen. ‘The past is never dead. It’s not even past’, schreef William Faulkner. En gelijk had hij.

Piet Goethals