‘Ma Rainey’s Black Bottom’: een broeierige bluesballade, met een laatste keer Chadwick Boseman

Ma Rainey’s Black Bottom is een bluesballade vol passie en pijn, met Chadwick Boseman in zijn laatste en meest levendige rol.

The Mother of the Blues, zo werd Ma Rainey al in de jaren twintig en dertig van de vorige eeuw genoemd. Ze was dan ook een van de allereerste professionele blueszangers, en samen met Bessie Smith zelfs de populairste van haar generatie. Decennia na haar dood verscheen ze op een Amerikaanse postzegel, in Georgia werd een universiteit naar haar vernoemd en in 1982 pende tweevoudig Pulitzerwinnaar August Wilson een toneelstuk over haar.

Aan Raineys legendarische status ging een leven vol passie, pijn, vernedering en frustratie vooraf. Wat dat precies inhield, ontdek je in deze deugddoend energieke adaptatie van Wilsons bekroonde stuk, een film die zich nagenoeg volledig afspeelt in twee benepen ruimtes: het repetitiehok én de opnamestudio in Chicago waar Ma Rainey, die furore maakte met haar rokerige, hese stem, in 1927 de bluesklassieker Ma Rainey’s Black Bottom opnam. Dit is geen traditionele, breed uitwaaierende biopic die haar hele carrière omspant, wel een gefocust kamerspel waarin de dialogen knetteren en minstens evenveel tijd en ruimte gelaten wordt voor de zwarte muzikanten die de diva omringen en in het gesegregeerde Amerika van weleer te maken kregen met racisme en discriminatie.

Een van hen is Levee, een jonge, talentvolle trompettist die grootse plannen heeft en eigenlijk liever jazz dan blues speelt, tot ergernis van Ma en de oudere bandleden. Ruzies hangen voortdurend in de doorrookte lucht, waardoor persoonlijkheden en generaties onvermijdelijk botsen. De diepere thema’s van de film zijn echter onverwerkte trauma’s, spoken uit het verleden en vooral de collectieve repressie die Afro-Amerikanen decennialang moesten (en nog steeds moeten) ondergaan, ook al waren ze geliefd en succesvol in de entertainmentbranche.

George C. Wolfe, de theaterregisseur die met The Immortal Life of Henrietta Lacks al eerder een uitstap richting cinema maakte, doet geen moeite om de theatrale roots van zijn materiaal te verstoppen. De bewegingen zijn groots en de locaties beperkt, elk personage krijgt zijn obligate monoloog en de takes voelen spontaan en onopgepoetst aan. Wel stopt Wolfe ritme en ruimte in de film en richt hij de spotlights wijselijk op Wilsons scherpe dialogen en op zijn cast. Viola Davis speelt de flamboyante Ma Rainey onder dikke lagen make-up en met een even dik aangezette gestiek, al duwt Chadwick Boseman, de Black Panther-acteur die dit jaar aan colonkanker overleed, haar in de schaduw als haar protégé Levee.

Dat Bosemans allerlaatste vertolking uit zijn grillige, lang niet altijd glorieuze carrière meteen ook zijn meest koortsige, fysieke en doorleefde is, geeft de film extra tragisch pigment. Al was Ma Rainey’s Black Bottom ook zonder die bluesnoot een broeierige ballade vol smart, woede, trots, vernedering en ongefilterde levenslust geweest.