In de straffe huiverfilm ‘Saint Maud’ probeert een getraumatiseerde verpleegster zieltjes te redden

Rose Glass’ duivels straffe debuut Saint Maud is een psychotrip over een verpleegkundige die schippert tussen extase en waanzin.

Swallow, I’m Thinking of Ending Things, In Fabric, La Llorona, Midsommar, Mandy, It Comes at Night: de voorbije maanden en jaren zetten wel meer horrorfilms met zwier en plezier hun tanden in de genreclichés. Aan dat hybride lijstje mag zeker ook dit visueel vernuftige en emotioneel doorbloede debuut van de Britse regisseuse Rose Glass worden toegevoegd. Het is een koortsig vertolkte, geduldig opgebouwde en sfeervol in beeld geborstelde chiller over een verpleegkundige die na een traumatiserende gebeurtenis in een ziekenhuis de Here Jezus ontdekt. Alleen wil Maud – akelig intens vertolkt door Morfydd Clark – zo graag zieltjes zuiveren dat het voor niemand nog heilzaam is. Niet voor de terminaal zieke, zich gretig in decadentie wentelende dansdiva (Jennifer Ehle) over wie Maud zich als privéverzorgster ontfermt, en ook niet voor haarzelf, aangezien ze stemmen in haar hoofd hoort, visioenen krijgt en alsmaar dieper wegglijdt in de waanzin.

Wat Glass’ terecht bejubelde debuut onder meer zo fris, dapper en origineel maakt, is het feit dat het een religieus getinte huiverfilm is waarin het kwade dit keer niet de duivel is, zoals in klassiekers als Rosemary’s Baby en The Exorcist. Hier is God de belager van dienst. Die eist blijkbaar zo veel van de getekende en vereenzaamde Maud dat ze er psychisch en finaal ook fysiek aan onderdoor gaat. Bovendien is Saint Maud, met zijn uitgekiende beeldkaders, indringende close-ups, humeurige kleuren en groezelige kuststaddecors, een film die zijn suspense vooral interioriseert, op situatie, sfeer en suggestie teert, en dus minstens evenveel bergmanesk psychodrama is als horrortrip.

Verwacht dus zeker geen hollywoodiaanse stoet aan jump scares, brandende crucifixen en ketterij, ook al trakteert Glass je in de heerlijk groteske climax op een surrealistisch doemvisioen – alsof een tableau van Hïeronymus Bosch of William Blake plots tot leven komt. Saint Maud is een indringend, zowel plagerig als picturaal portret van een gekwetste, verkrampte vrouw die balanceert tussen hemel en hel en extase en psychose, en opgesloten zit in haar troebele hoofd. Een film die heel erg aards kitchen sink-realisme aan hemelse body horror koppelt, en zich ergens ophoudt in de schemerzone tussen Carrie, The Exorcist en Under the Skin.