Grijp uw kans om ‘Memoria’ van Weerasethakul op het grote scherm te zien, voordat het te laat is

Memoria, De nieuwe film van Apichatpong Weerasethakul, heeft er alle baat bij om in de cinema bekeken te worden. Toch zouden de voorstellingen op Film Fest Gent uw enige kansen in de dichte en verre toekomst kunnen zijn om de film zo te beleven.

Hoewel Apichatpong Weerasethakul (Joe voor de vrienden) in zijn nieuwste film zijn Thaise thuisland inwisselde voor Colombia, en door de aanwezigheid van Tilda Swinton zelfs wat star power toevoegde, heeft Memoria weer exact dezelfde uitstraling als al zijn vorige werk. Concreet betekent dat: zeer trage, contemplatieve cinema waarin meer vragen dan antwoorden opgeroepen worden. Volgens de ene een transcendentale ervaring, volgens anderen had Weerasethakul evengoed opdrogende verf kunnen filmen.

Het verhaal gaat over Jessica (Tilda Swinton), een Engelse die in Colombia woont en achtervolgd wordt door een mysterieus geluid. De film opent met Jessica die uit haar slaap gewekt wordt door een luide knal. Heel vreemd, want er zijn nergens constructiewerken aan de gang. Doorheen Memoria wordt de vrouw te pas en vooral te onpas opgeschrokken door de luide knal, en ze doet er alles aan om de oorsprong van het mystieke lawaai te achterhalen.

Sound of silence

Voor een film over geluid is Memoria opvallend geluidloos. Naar trouwe Weerasethakul-traditie bevat de film veel ijzig stille, statische shots die de ruimte bieden aan de kijker om te mijmeren over wat alle symbolen in de film nu precies betekenen. Het zorgt er ook voor dat de geluiden die wél te horen zijn meteen alle aandacht opeisen.

Niet enkel de luide knal valt op, maar bijvoorbeeld ook het ruisen van de krekels in de jungle of het kabbelende water van een rivier. Veel muziek is er niet te horen, maar die wordt ook meteen het middelpunt van de aandacht wanneer er wel gemusiceerd wordt. Verder worden we in het begin getrakteerd op een symfonie van auto-alarmen, waardoor we net als Jessica al onze slaap verliezen. Ook het enigszins absurde einde wordt op zo’n serene manier gebracht dat het werkt, al lijkt het op papier een draak van een wending.

De interpretatiemogelijkheden lijken eindeloos en er is zeker geen juist antwoord. Geluid lijkt vooral een mystiek element te zijn, dat bepaalde mensen verbindt. Slechts enkelen kunnen het horen, maar die uitverkorenen lijken ook elkaar herinneringen te kunnen oproepen. Mogelijks gaat Memoria dus over onze gedeelde ervaringen, over de gebeurtenissen of culturele zaken die ons een groepsgevoel geven, maar ook over hoe subjectief die dingen zijn. Er zullen echter even veel interpretaties als kijkers zijn.

Cinematournée

Waar wel zekerheid over bestaat, is dat de film best op het grote scherm beleefd wordt. Het helpt om overweldigd te worden door de meditatieve, stille shots van de jungle om zo op te gaan in de meditatieve flow die de regisseur duidelijk wil opwekken. Na de voorstellingen op Film Fest zal het echter niet meer zo evident zijn om Memoria op die manier te beleven.

Net zo uniek als de film is de manier waarop hij uitgebracht zal worden. In de Verenigde Staten zal Memoria geen reguliere bioscoopuitgave krijgen. De bedoeling is dat de film elke week in slechts één cinema zal spelen, en dat de film zo voor eeuwig het continent rondtrekt en altijd wel ergens te zien is, maar telkens maar op één scherm. Over een Europese release is nog niets geweten. Mogelijk wordt hetzelfde plan gevolgd, of verschijnt de film hier gewoon niet in de zalen na de filmfestivals.

Gezien de thematiek lijkt Memoria een erg gepaste film om op zo’n manier uitgegeven te worden. Zo wordt er een beperkt publiek gevormd dat samen iets unieks te zien krijgt en zo tot een select clubje met een verbindend element gaat horen. Ook zorgt het ervoor dat de eeuwigheid van ons collectieve geheugen in de verf gezet wordt.

Toch zijn er ook al terechte kritieken op die strategie te vinden op het internet. Arthousecinema is voor veel mensen sowieso al niet evident om in de zalen te beleven, doordat ze niet in een grootstad wonen of omdat hun lokale filmtheater een commerciëler programma draait. Op deze manier wordt Memoria een film voor een wel heel select publiek, en dat ruikt een beetje naar elitarisme. Bovendien lijkt het absurd om een zo beperkt te draaien wanneer die alle baat heeft bij een cinema-ervaring die ervoor zorgt dat je ondergedompeld wordt in de beelden.

Volgens sommige berichten zou de cinematournée van Memoria de enige manier worden om de film überhaupt te zien, en zal hij nooit online of op fysieke media verschijnen. Dat lijkt echter onwaarschijnlijk, gezien streamingdienst MUBI de rechten al aanschafte. Toch raden we alle liefhebbers van bezwerende cinema aan om Memoria nog mee te pikken tijdens Film Fest Gent, want zo begeesterend als op het grote scherm zal hij thuis nooit worden.