Florian Zeller, de literaire wonderboy achter ‘The Father’: ‘Anthony Hopkins móést Anthony spelen’

© ISOPIX
Dave Mestdach
Dave Mestdach Chef film van Knack Focus

The Guardian noemt hem de ‘meest opwindende toneelschrijver van deze tijd’. Nu ontpopt hij zich ook als een begenadigd filmmaker. Frankrijks literaire wonderboy Florian Zeller over zijn veelgeprezen regiedebuut The Father.

Een drama over een tachtiger die zijn greep op de tijd en zijn geheugen begint te verliezen: het is geen lichte kost die Florian Zeller met The Father serveert. Toch maakt de Franse toneelschrijver, romancier en nu ook regisseur zijn debuutfilm verrassend verteerbaar. In plaats van er een literair doorwrocht kamerstuk van te maken, een kwaal waar toneeladaptaties vaak aan lijden, meet Zeller zijn verhaal een strak mystery-jasje aan.

Wat begint als een klassieke familiesoap over een vader met dementie en zijn bezorgde dochter, wordt een kronkelig labyrint wanneer verschillende perspectieven door elkaar beginnen te lopen. Wie heeft die plant in de kamer verplaatst? Hingen die schilderijen er daarnet ook al? Bevinden we ons nu in het appartement van Anthony, zoals de tanende tachtiger heet, of in dat van zijn dochter Anne, die al dan niet naar Parijs wil verhuizen?

Zeller, die al in 2004 doorbrak met zijn roman La fascination du pire, laat het aan de kijker om de puzzelstukken te leggen, in navolging van Anthony, met verve vertolkt door Sir Anthony Hopkins. Het resultaat is aandoenlijk, wrang, desoriënterend en intrigerend tegelijk. Je zit niet alleen te kijken naar een oude man die het lastig heeft om zich zaken te herinneren en te plaatsen, het lijkt ook alsof je wordt opgezogen in zijn hoofd, dat scène na scène mistiger wordt.

Overal waar Le pu0026#xE8;re opgevoerd werd, kwamen mensen me hun eigen ervaringen met dementie delen.

‘Het belangrijkste was: het mocht geen verfilmd theater zijn’, aldus Zeller, die prima Engels spreekt maar zijn bekendste toneelstuk naar het Engels liet vertalen door Christopher Hampton, de auteur van onder meer Dangerous Liaisons en A Dangerous Method die aan die klus de Oscar voor beste geadapteerde scenario overhield. ‘Ik wilde iets wat alleen cinema kan: spelen met tijd en ruimte. Ik heb het basisnarratief behouden, maar je zit als kijker nog meer in een labyrint waarin je alles in vraag stelt. De film verbeeldt de architectuur van Anthony’s geest, die alsmaar meer gedesoriënteerd geraakt. De eerste tip die men geeft wanneer je een toneelstuk verfilmt is: schrijf er een paar buitenscènes bij, om het geheel te laten ademen. Maar dat wilde ik net niet doen. Anthony’s appartement is een mentale gevangenis, een kooi met vele kamers. Het is het monster van de film.’

Bestaat dat appartement echt?

FLORIAN Zeller: Het is een filmset, gebouwd naar de tekeningen die ik maakte toen ik nadacht over hoe ik mijn stuk zou visualiseren. De flat ondergaat verschillende kleine metamorfoses. Meubelstukken verdwijnen. De kleur van het behang is plots anders. Je herkent de ruimte, maar je voelt dat er iets veranderd is, zonder meteen te weten wat. De set wordt onderdeel van het narratief, waardoor het een immersieve ervaring wordt, en dat maakt cinema uniek.

Veel films over dementie zijn zware melodrama’s, maar jij geeft er een suspensedraai aan.

Zeller: The Father is emotioneel maar niet sentimenteel. Het verhaal is volkomen subjectief, aangezien je in Anthony’s hoofd zit, maar de uitbeelding is zo objectief mogelijk, met strakke shots en weinig cameramanipulatie. Dat intrigeert, schept mysterie. Ik wil dat de kijker zich een detective voelt die speurt naar aanwijzingen, maar uiteindelijk beseft dat het mysterie niet op te lossen valt, omdat er altijd wel een puzzelstuk ontbreekt. Dat is net het drama van het leven.

Hoe kreeg je Anthony Hopkins mee aan boord?

Zeller: Door positieve energie uit te stralen. (lacht) Toen ik het scenario schreef, zag ik zijn gezicht voor me. Het móést Anthony zijn. Niet alleen omdat hij de grootste acteur van zijn generatie is, maar ook omdat hij door zijn films een persona heeft dat perfect bij het personage past. Je denkt meteen aan een intelligente, belezen man die de controle wil hebben. Ook zijn personages in The Remains of the Day en The Silence of the Lambs waren zulke figuren . Dat maakt het drama dat dementie veroorzaakt zo mogelijk nog groter. Anthony was ook de reden waarom ik deze film in het Engels wilde maken. Voor een Franse debutant was dat een gok, maar ik voelde dat hij in de film geïnteresseerd zou zijn. Gelukkig heb ik gelijk gekregen.

Anthony’s appartement is een mentale gevangenis, een kooi met vele kamers. Het is het monster van de film.

Is dat de reden waarom het hoofdpersonage ook Anthony heet?

Zeller: Ja, en dat zat Anthony in het begin niet lekker. We hebben er vervolgens over gepraat, en uiteindelijk was hij bereid erin mee te gaan, omdat hij – ondanks zijn status – eigenlijk een bescheiden man is, die zich volledig ten dienste van het verhaal stelt. Ik denk dat het wrong omdat zijn personage en zijn persona daardoor bijeenkwamen, en omdat het hem dwong om nog meer over zijn eigen sterfelijkheid na te denken. Hij hoefde niet te doen alsof hij een tachtigjarige Anthony was. Hij ís een tachtigjarige Anthony. Ik wilde geen acteerspel zien. Ik wilde hem zien voor de camera zoals hij was.

Je hebt meerdere succesvolle toneelstukken geschreven: La mère, dat in 2010 in première ging met Isabelle Huppert, bijvoorbeeld, of The Height of the Storm uit 2018 met Jonathan Pryce en Eileen Atkins. Was het meteen duidelijk dat Le père, een stuk uit 2012, als basis voor je filmdebuut zou dienen?

Zeller: Ja. Het moest dit stuk en deze film worden. Zo had ik het in mijn hoofd. Elk woord. Elk shot. Het stuk is heel persoonlijk. Toen ik het schreef, begon mijn oma, die me opgevoed heeft, te sukkelen met dementie. Ik weet dus hoe pijnlijk het proces is. Ik weet ook dat het iedereen raakt, en welke dilemma’s en angsten het losmaakt. Na een première krijg je vaak applaus of complimenten. Dat was niet het geval met The Father. Overal waar dat stuk opgevoerd werd, werd ik bedankt, en kwamen mensen me hun eigen ervaringen met dementie delen. Dat is zo mooi en krachtig, en ik hoop dat de film dezelfde verbindende kracht heeft. Vandaar ook dat ik hoop dat mensen hem, ondanks corona, vooral in de cinema gaan ontdekken, waar we emoties en ervaringen met elkaar delen.

Florian Zeller

42-jarigetoneelauteur, romancier en regisseur uit Parijs.

Debuteerde op zijn 22e met de roman Neiges artificielles (2002). Brak door met zijn derde roman La fascination du pire (2004).

Schreef verschillende bekroonde toneelstukken waaronder La mère (2010), Le père (2012) en Le fils (2018). Wordt door The Guardian de ‘meest opwindende toneelschrijver van deze tijd’ genoemd.

The Father is zijn debuut als filmregisseur. Opvolger The Son, een adaptatie van zijn toneelstuk Le fils, is in de maak, met Hugh Jackman en Laura Dern in de hoofdrollen.

De inhoud op deze pagina wordt momenteel geblokkeerd om jouw cookie-keuzes te respecteren. Klik hier om jouw cookie-voorkeuren aan te passen en de inhoud te bekijken.
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content