Filmfestival Gent: recensie ‘Once Upon a Time in Anatolia’

Een beetje cinefiel wordt acuut verzwolgen door de sinistere sfeer die Ceylan in deze subtiele genrehybride uit z’n digitaal penseel laat vloeien.

Regie: Nuri Bilge Ceylan

Cast: Muhammet Uzuner, Yilmaz Erdogan, Taner Birsel

Land: Turkije

Taal: Turks

Sectie: World cinema

Met z’n speelduur van twee uur en veertig minuten, talmend verteltempo en ambigue antwoorden op de mysteries in het plot, is rasfilmer Nuri Bilge Ceylan’s nieuwste beslist geen hapklare brok. Een beetje cinefiel wordt echter acuut verzwolgen door de sinistere sfeer die Ceylan in deze subtiele genrehybride uit z’n digitaal penseel laat vloeien. De filosofische reflecties van de hoofdpersonages staan symbool voor de staat van verwarring waarin het Turkse volk zich tegenwoordig bevindt.


Dit existentiële flikkendrama (je zou het ook een psychologische parabel met een magisch-realistische toets kunnen noemen) opent met de zoektocht naar een lijk in de duisternis van het Anatolische platteland. Een entourage politiemannen en andere bureaucraten laat zich navigeren door de vermeende moordenaar, die zich, geboeid en verward, op de achterbank van een flikkenwagen heeft geïnstalleerd. In het gezelschap, dat voornamelijk bestaat uit mannen van middelbare leeftijd, bevinden zich een officier van justitie, een politiecommissaris en een gerechtsdokter. Op de arts zal in het verloop van de 24 uur steeds meer worden gefocust, wat doet besluiten dat hij de eigenlijke protagonist is.


In het eerste uur bekladden de koplichten van rondrijdende politiewagens als enige lichtbakens de volledig zwarte tableaus. Hiermee verschaft Ceylan nu en dan een blik een blik op zijn Scope-panorama’s (vandaar de Leone-referentie in de titel?) van het idyllische landschap. Bij een gebrek aan resultaat van de nachtelijke zoektocht, besluit het gezelschap de rest van de nacht uit te zitten in een dichtbijgelegen dorpje, waar ze hartelijk ontvangen worden door de burgemeester. De tafelgesprekken schetsen een droevig beeld van de conditie van het Turkse plattelandsbestaan.


Het tweede luik van de film bevat de ochtendlijke lijkvondst, het derde de terugkomst in het provinciale gat dat de mannen als hun thuis bestempelen. Alle verwikkelingen zijn breed over het 2:35:1-formaat uitgesmeerd.


Een terugkerend gespreksonderwerp van de justitieofficier en de gerechtsarts, is een vrouw die haar eigen dood voorspelde en die profetie heeft vervuld. Geen zelfmoord, claimt de justitieofficier. De gerechtsarts laat subtiel een sceptisch licht over dat fabeltje schijnen. Naast deze rode draad zoomt Ceylan in op de hersenschimmen van de moordenaar (hij ziet zijn slachtoffer constant opduiken), de autoritaire geldingsdrang van de opperflik en de bureaucratische mierenneukerij van een ondergeschikte. Er is ook ruimte voor een staaltje pikzwarte, Coensiaanse humor (niemand heeft aan een lijkzak gedacht!).


Waarschijnlijk zit u tijdens de eindgeneriek met meer vragen dan antwoorden. ‘Anatolia’ speelt overal met perceptie en laat niks lijken wat het is. Wat wel duidelijk is, is dat deze prent een hypnotiserend en allegorisch portret is van Turkse staatsdienaren die hun innerlijke demonen laten botsen met hun ambtsomschrijving. Een tijdsdocument als geen ander, en dus van allesomvattende klasse. Uw dienaars favoriete film van deze editie van het Filmfestival van Gent.


Laurens Bouckaert

De inhoud op deze pagina wordt momenteel geblokkeerd om jouw cookie-keuzes te respecteren. Klik hier om jouw cookie-voorkeuren aan te passen en de inhoud te bekijken.
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."


Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content