Film Fest Gent (14 tot 25 oktober) viert de 100ste verjaardag van Charlie Chaplins beroemdste personage, de Zwerver, met uitzonderlijke vertoningen van The Circus en The Gold Rush. Maar hoe kwam dit onmiddellijk herkenbare typetje tot stand? Een korte geschiedenis.
In zijn autobiografie uit 1964 hangt Chaplin een erg welwillend beeld op van hoe de Tramp, of Zwerver, het levenslicht zag. Op een dag in januari 1914 was Keystone Comedy Studio Mabel’s Strange Predicament aan het draaien. Voor studiobaas Marc Sennett miste de film enkele stevige grappen en hij gebood Chaplin naar de studio te komen in een komisch kostuum en zijn ding te doen. Volgens die laatste kwam het idee voor de outfit van de Zwerver in een flits:
“Op weg naar de kleerkast dacht ik dat ik me zou kleden in een wijde broek, grote schoenen, een wandelstok en een derby hoed. Ik wou dat alles een contradictie was: de broek wijd, de jas strak, de hoed klein en de schoenen groot. Ik wist niet goed of ik er oud of jong wou uitzien, maar toen herinnerde ik me dat Sennett van me verwacht had een veel oudere man te zijn en ik voegde een kleine snor toe, die, redeneerde ik, leeftijd zou toevoegen zonder mijn expressie te verbergen. De kleding en de make-up deden me de persoon voelen die hij was. Ik begon hem te kennen, en tegen de tijd dat ik op het podium liep, werd hij volledig geboren.”
Volgens Keystone Comedy Studio zelf was de geboorte van de Zwerver net iets minder mythisch. Op een luie namiddag was Chaplin aan het schuilen voor de regen in de kleedkamers, waar hij de tijd doodde door kleding van andere studiokomieken te passen: Fattie Arbuckle’s broek, Ford Sterlings schoen en zo verder. De nepsnor was bedoeld voor een slechterik, maar Chaplin knipte hem bij tot de afmetingen van een tandenborstel. Et voilà, de Zwerver was geboren.
Alhoewel. De Zwerver uit de vroege kortfilms van Keystone is niet die uit The Kid of The City Lights. De vroege Zwerver is gemener en ruiger. Als je Chaplin wil zien als een deugdelijke clochard, dan moet je wachten tot 1915 in The Tramp. Hoewel Chaplins versie een leuke filmmythe is, zien we dus dat de werkelijkheid rijker en complexer is. Het duurde even voor de Zwerver zoals we die kennen een held werd, maar vanaf dan zou hij het meer dan twintig jaar uitzingen. (TVL)
