Eigenlijk verdiende de Ierse animatiefilm ‘Wolfwalkers’ een Oscar

‘Doen alsof de wereld uit niets dan regenbogen en lieflijke konijntjes bestaat, daar bewijs je kinderen geen dienst mee’, aldus de makers van Wolfwalkers, een fijne, met de hand getekende animatiefilm van het Ierse Cartoon Saloon.

De naam klinkt u misschien niet vertrouwd in de oren, maar de Ierse animatiestudio heeft ondertussen al vijf Oscarnominaties op haar actief en wordt in tekenfilmmiddens vaak in één adem genoemd met Pixar en het Japanse monument Studio Ghibli. Hun bekendste werken zijn allicht The Secret of the Kells (2009) en Song of the Sea (2014), films waarvoor de studio inspiratie putte uit de Ierse folklore.

Ook het nieuwe Wolfwalkers kon de Oscarnominatie niet verzilveren: de film moest het afleggen tegen Soul van het immens populaire Pixar. Maar eigenlijk had Wolfwalkers die prijs verdiend, al was het maar omdat het voor Pixar niet op een Academy Award meer of minder aankomt en winst de Ieren had kunnen helpen met de oververdiende grote doorbraak.

Wolfwalkers zoekt het opnieuw in de nationale folklore. Regisseurs Ross Stewart en Tomm Moore bouwen op die fundering een wervelende grafische parel over verzet tegen onderdrukking. In het Kilkenny van de zeventiende eeuw, de tijd van Oliver Cromwell, negeert hun elfjarige heldin het uitgaansverbod en ontdekt dat wolven en ‘mens-wolven’ helemaal niet zo levensgevaarlijk zijn.

Hebben jullie die ‘wolfwalkers’, vergelijkbaar maar niet te verwarren met weerwolven, zelf verzonnen?

Ross Stewart: Nee, ook die komen uit de volksverhalen. Niemand associeert Ierland met wolven omdat die dieren hier helaas al 250 jaar uitgestorven zijn maar vroeger liepen ze hier wel rond. Verhalen over wolf-mensen zijn eeuwenlang mondeling overgeleverd voor ze neergeschreven werden. De verschillende versies lopen sterk uiteen. Soms gewagen ze van een vloek die zeven jaar duurt, soms van een bloedlijn.

Tomm Moore: Er bestaan ook ‘fáelad’, krijgers die zich in een wolf veranderden, maar de meeste wolfwalkers kun je met Lassie vergelijken: vriendelijke wezens die je naar huis begeleiden als je in het bos verloren loopt.

Jullie durven jonge kijkers te confronteren met enge situaties, complexe emoties en de broodnodige rebellie: wat een verademing.

Stewart: Ik vind dat maar normaal. Kinderverhalen waren de voorbije twintig jaar vaak veel te zeemzoet. Men is bang geworden van te angstaanjagende of te donkere momenten. Is dat een gevolg van overbeschermende ouders? Van psychologen die vinden dat alle kinderverhalen superpositief moeten zijn? Ik zou het niet weten. Ik weet wel dat ik de beste herinneringen bewaar aan verhalen die niet te lief of te vlak waren. Ik was dol op de boeken van Roald Dahl, vol monsters of – nog veel erger – vreselijke ouders.

Moore: In zijn boek The Uses of Enchantment legt psycholoog Bruno Bettelheim uit dat sprookjes aanvankelijk een soort vermomde levensles waren, barstensvol kleine dingetjes die je later in het leven nodig hebt. Ze waarschuwen je voor de donkere aard van sommige mensen. Je bewijst kinderen géén dienst door te doen alsof de wereld uit niets dan regenbogen en lieflijke konijntjes bestaat.

Jullie houden dapper vast aan 2D-animatie. Is dat jullie vorm van rebellie?

Moore: We weigeren om voor computeranimatie te buigen. Wolfwalkers is een ode aan handgetekende animatie. We zijn daar mettertijd beter en beter in geworden, we voelen ons gesterkt door de herwaardering ervan en stellen vast dat veel mensen snakken naar iets anders dan de zoveelste cgi-film.

Stewart: De keuze voor handgetekende animatie was rebelser ten tijde van The Secret of Kells. Of toen we nog studeerden en al onze generatiegenoten voor computeranimatie kozen om vervolgens voor de grote animatie- en gamebedrijven te gaan werken. Toen onze liefde voor handgetekende animatie trouw blijven, dát was pas rebels. Dat was wij tegen de wereld.

Van welke animatiefilms waren jullie recent zelf onder de indruk?

Moore: Ik volg álles wat er gebeurt. We waren beiden enorm onder de indruk van The Tale of the Princess Kaguya van Isao Takahata (medeoprichter van Studio Ghibli, nvdr.). Die film stimuleerde ons om nog meer te experimenteren en nog expressiever te zijn. In de animatiewereld wordt veel te rap beweerd dat iets uit den boze is. Ik heb een zwak voor mensen die zich niet snel neerleggen bij de status quo. Ik steek het meest op van onafhankelijke strips en animatiefilms zoals J’ai perdu mon corps (2019) en het wonderlijke La jeune fille sans mains (2016). De meeste Amerikaanse animatiefilms zijn saaie cgi-doorslagjes van elkaar. Al zijn er wel belangrijke uitzonderingen. Spider-Man: Into the Spider-Verse (2018) was bedoeld voor de grote massa en toch ongelofelijk creatief, expressief en gedurfd. Met Soul verlegde de door moderne kunst beïnvloede Pete Docter de grenzen voor de zoveelste keer. Hoedje af.

Stewart: Ik heb de vinger minder aan de pols. Ik begrijp niet waar Tomm de tijd vindt om al die films te bekijken en ondertussen zelfs films te maken én met zijn kleindochter te spelen. Heb jij jezelf gekloond of zo?

Moore: Bloed gedronken met de Prins der Duisternis. (lacht) Veel leuker.

Ross Stewart & Tomm Moore

Leerden elkaar kennen op de middelbare school: Moore (r.) was verbaasd dat iemand een nog coolere motor voor Batman kon tekenen dan hijzelf.

Moore (°1977), een van de oprichters van Cartoon Saloon, (co)regisseerde ook The Secret of the Kells (2009) en Song of the Sea (2014).

Stewart (°1976) was al artdirector van The Secret of the Kells. Dit is de eerste keer dat hij mee regisseert.