Een clown voor onze tijdsgeest: ‘Joker’ is de meestbesproken film van het jaar

Dave Mestdach
Dave Mestdach Chef film van Knack Focus

Zeldzaam zijn de films die zowel kritisch als commercieel scoren. Nog zeldzamer zijn films die de troebele tijdgeest alle hoeken van de bioscoop laten zien. Joker was er zo één.

Tot verbazing van velen en afgrijzen van sommigen. Niet alleen won deze akelig nare origin story van Batmans Nemesis de Gouden Leeuw en mag hoofdrolspeler Joaquin Phoenix, die imponeert en intimideert als God’s lonely clown, zich nu al opmaken voor de Oscars, het is ook met voorsprong de meest besproken en polemische film van het jaar, een die aanleiding gaf tot duizenden denkstukken, nog meer vijf- en nulsterrenrecensies en zelfs tot een waarschuwing van het Amerikaanse leger, dat vreesde voor copycatgedrag, aanslagen en in de fik gestoken bioscopen.

Met de gemiddelde superheldenpulp heeft Joker immers weinig te maken. Wat u in de maag gesplitst kreeg, was een intense karakterstudie in New Hollywoodstijl die met empathische blik naar een psychotische beroepsclown kijkt die verloren loopt in een grootstedelijke jungle, om pas na dik anderhalf uur te muteren tot een ambivalente wraakorgie – het is slechts dan dat Joker überhaupt nog iets met Mondo Batman te maken blijkt te hebben.

Her en der zagen moralisten er zelfs een apologie in voor blanke outcasts die hun frustraties op een gewelddadige manier willen botvieren en hun vrouwenhaat legitimeren, een alt-rightfantasie voor loners die sociaal-economisch in de marge worden gedreven en de woke tijdgeest het liefst weer in de fles willen stoppen. Todd Phillips’ zieke, dubbelzinnige maar o zo lepe en goed gemaakte grap van een comicfilm sluit ook op andere manieren aan bij de zeitgeist, als een in cinefiel retrojasje getogen product van het gepolariseerde tijdperk van Trump, gele hesjes en andere deplorables.

Referenties zijn niet de eerdere, meer cartooneske avonturen van Batman of Joker. Phillips refereert royaal aan Taxi Driver en King of Comedy, kolerieke klassiekers van maestro Martin Scorsese met Robert De Niro in de hoofdrol, op het schaamteloze af. Dat dat laatste duo uitgerekend dit jaar tergkeerde met het gangsterepos The Irishman, maakt Joker (waarin De Niro een bijrol heeft) zo mogelijk nog actueler, alsof Phillips – voorheen de maker van vlot verteerbaar vertier als The Hangover 1, 2 en 3 – als een subversieve duivelskunstenaar op precies het juiste moment op alle juiste knopjes heeft gedrukt. Of: waren het toch net de verkeerde? Put on a happy face!

De inhoud op deze pagina wordt momenteel geblokkeerd om jouw cookie-keuzes te respecteren. Klik hier om jouw cookie-voorkeuren aan te passen en de inhoud te bekijken.
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content