Dave Mestdach over de Oscars: ‘De grote winnaar? Kwaliteit in al haar diversiteit’

Zondagnacht werden voor de 93ste keer de Oscars uitgereikt. Het coronavirus mag het showbizz-en feestgehalte van de ceremonie dan wel grondig verstoord hebben, kleinere kwaliteitsfilms als Nomadland en Sound of Metal kregen wél de kans om te schitteren. Een nabeschouwing door onze filmman Dave Mestdach.

Sound of Metal, Mank, Drunk,… allemaal vielen ze in de prijzen tijdens deze bijzondere Oscaruitreiking. Maar dé grote winnaar van deze editie is Nomadland. De roadmovie van Chloé Zhao, over een vrouw van zestig die met haar camper door het Amerikaanse Westen trekt, kon drie beeldjes in de wacht slepen: dat voor beste film, beste regie (Chloé Zhao) en beste actrice (Frances McDormand).

Nomadland werd op voorhand al getipt als grote kanshebber. Het is bovendien nog maar de tweede keer dat een vrouw de Oscar voor beste regie wint (na Kathryn Bigelow met The Hurt Locker in 2009). Toont dit aan dat diversiteit belangrijker wordt?

Mestdach: ‘Het is belachelijk en beschamend dat het op 93 edities nog maar de tweede keer is dat een vrouw wordt gehonoreerd als beste regisseur, en het is hoog tijd dat er aan genderongelijkheid wordt gewerkt, maar het is zoals Zhao zelf zegt: film heeft geen geslacht. Je moet Zhao honoreren voor het feit dat ze een uitstekende regisseur is, niet voor het feit dat ze vrouwelijk of Aziatisch is. Kwaliteit in zijn diversiteit wint dit jaar, en die spreekt voor zich, of zou voor zich moeten spreken. Je moet alleen opletten dat in je terechte streven naar meer inclusiviteit artiesten niet reduceert tot hun sekse of ras. Dat is denigrerend voor hun onmiskenbare talent. Het glijdt ook voorbij aan wat een award show zou moeten doen: kwaliteit honoreren.’

Sound of Metal (van regisseur Darius Marder), over een drummer die gehoorschade oploopt, sleepte twee Oscars binnen: die voor beste geluid en beste montage. Hoe bijzonder is dit voor een Belgische productie?

Mestdach: ‘Best bijzonder. Producer Bert Hamelinck staat er trouwens op dat er wordt gesproken van een Belgische productie in plaats van een Belgisch-Amerikaanse coproductie. Het was de eerste keer dat een Belgische producent kans maakte op de Oscar voor beste film. Maar zoals verwacht ging die naar Nomadland.’

Er liepen ook nog andere Belgen rond op de ceremonie. Zo maakten The man who sold his skin (met Koen de Bouw) en Quo vadis, Aïda (met Johan Heldenbergh) kans op de prijs voor beste internationale film (die uiteindelijk naar Drunk van Thomas Vinterberg ging).

Mestdach: ‘Drunk is ook de verwachte en terechte winnaar. Er zijn elk jaar wel Belgen die op de een of andere manier de revue passeren. Voor of achter de schermen. Jaarlijks heeft men dan een nationalistische reflex om daar extra aandacht aan te besteden, zelfs al gaat het om een actrice die een galajurk draagt van een Belgische modeontwerper. Maar dit is geen Belgisch feestje natuurlijk. Dat neemt uiteraard niet weg dat De Bouw en Heldenbergh in die films een prominente rol speelden.’

Er werd verwacht dat de vorig jaar overleden Chadwick Boseman, postuum de Oscar voor beste acteur zou winnen voor zijn rol in Ma Rainey’s black bottom. Maar die ging naar Anthony Hopkins (voor zijn rol in The Father). Een verrassende keuze?

Mestdach: ‘Toch wel. Zowel Boseman als Hopkins zetten een prima prestatie neer. De Oscar voor Hopkins is dus zeker verdiend. Maar omwille van de tijdsgeest dacht men dat ‘Black Panther’ Boseman een streepje voor zou hebben, hoewel hij nog meer kans had gemaakt in de categorie beste mannelijke bijrol. Bovendien was het een mooi postuum eerbetoon aan hem geweest. Langs de andere kant vertolkt ‘instituut’ Hopkins in The Father een dementerende man, en dit op zijn 83^ste. Ook dat is dus een soort eresaluut, met dat verschil dat hij nog leeft. Gelukkig voor hem. In deze categorie waren er trouwens enkel maar goede vertolkingen. Ook Riz Amed was een verdiende winnaar geweest.’

Voor Mank van David Fincher, liep het niet zo goed af. Een Oscar voor cinematografie en eentje voor productieontwerp: nu niet meteen de belangrijkste categorieën. Waar liep het mis voor de cineast die nochtans al dikwijls in de prijzen viel met titels als The social network?

Mestdach: ‘Dat Mank hooguit 2,3 Oscars ging winnen in technische categorieën was vooraf voorspeld. Het is ook een ’technische’ film die vooral cinefielen aanspreekt, heb ik de indruk. Het was sowieso een heel apart jaar waarin kleinere films (Nomadland, Sound of Metal, Minari…) een grotere kans kregen dan ooit te voren, omdat er door corona minder studioproducties waren. Daardoor kreeg je wel een opstoot van kwaliteit, met gedurfere, minder commerciële titels, maar moet je ook vaststellen dat er heel weinig films zijn die leefden bij een breed publiek en dus veeleer obscuur zijn. Wie heeft Nomadland, Minari of Sound of Metal gezien? Die films zijn enkel via streaming te zien. Het is niet alsof ze qua populariteit Titanic naar de kroon steken, of The King’s Speech of zelfs Parasite. Mank kwam uit op Netflix. De nieuwe David Fincher met Gary Oldman in de hoofdrol, over the making of van Citizen Kane. Maar wie heeft die gezien? De Netflix-abonnees tussen een aflevering van Stranger Things en Bridgerton door? Zij keken daar niet naar uit, dat was geen attractie voor hen. De streamingdiensten gebruiken de Oscars en gerenommeerde regisseurs als Fincher, Scorsese, Cuaron trouwens alleen maar om gratis reclame en prestige te krijgen. Ik geloof nooit dat dat zal blijven duren.’

Over streaming gesproken: het is de eerste editie waarin films die enkel op streamingplatformen te zien zijn mogen meedingen naar een beeldje. Een trend die zal verder gezet worden?

Mestdach: ‘Nee, dit is enkel dit jaar het geval. En dat is ook vanzelfsprekend. Films zijn gemaakt en bedacht voor de fysieke realiteit van de bioscoop. Als dat niet zo is, is ook de beeldtaal helemaal anders en zit je finaal met een ander medium. Maar goed, het is dan ook een uitzonderlijk jaar geweest. Films hebben normaal gezien een hele receptiegeschiedenis die begint bij hun wereldpremière op een of ander festival, daarna de award shows en ten slotte de ‘general release’. Ze hebben een organisch leven en zijn ’talk of the town’ gedurende weken of zelfs maanden. Nu is dat amper gebeurd met eender welke film, aangezien de bioscopen maandenlang dicht bleven. De enige titel die daar een beetje in geslaagd is, is Nomadland dat bij zijn wereldpremiere in Venetië meteen de Gouden Leeuw won en daarna in de media bleef.’