Black Power Cinema: 5 films over de burgerrechtenbeweging in de sixties

Het kan vreemd lijken, maar ‘Selma’ (vanaf 11 maart in onze zalen) is pas de eerste echte biopic over Martin Luther King. Op feiten gebaseerde bioscoopfilms over de burgerrechtenbeweging in de jaren 60 zijn bijzonder zeldzaam. Wij vonden toch nog deze vijf voorbeelden.

Ali – Regisseur: Michael Mann, 2001

Lang voordat hij zijn eigen carrière met After Earth knock-out sloeg, dook Will Smith de ring in als legendarisch zwaargewicht Muhammad Ali. De focus van Michael Manns intieme boksbiopic is de bewogen periode tussen 1964 en 1974, van Ali’s boksdans met Sonny Liston tot zijn mythische comeback tegen George Foreman in Zaïre en vooral alles daartussen: zijn weigering om in Vietnam te gaan vechten, zijn lidmaatschap van de Nation of Islam en zijn opmars als boegbeeld van de Afro-Amerikaanse strijd.

Malcolm X – Regisseur: Spike Lee, 1992

Spike Lee, né Shelton Jackson Lee, kreeg zijn bijnaam niet van zijn vrienden, maar van zijn moeder, een schooljuf die al snel zag hoe taai het jonge kereltje wel was. Die karaktertrek zou hem nog van pas komen, niet het minst tijdens de productie van deze marathonbiopic. Lees portret van de militantste aller zwarte activisten is tot op vandaag zijn meest epische en controversiële film en ondanks de beproevingen een van zijn beste, met dank aan Denzel Washington, die bijzonder intens door zijn browline-montuur tuurt.

Mississippi Burning – Regisseur: Alan Parker, 1988

Een jaar na de dampende bayous van Louisiana verkend te hebben in Angel Heart trok Alan Parker weer zuidwaarts voor deze broeierige, op feiten gebaseerde onderzoeksthriller. Gene Hackman speelt een ervaren FBI-agent die zich in 1964 samen met rookie Willem Dafoe op de moord op drie burgerrechtenactivisten stort. Daar blijken niet alleen leden van de KKK achter te zitten maar ook lokale politieagenten. Overigens: een heel klein beetje troost kwam er bijna tien jaar geleden pas, met de veroordeling tot zestig jaar opsluiting van de toen tachtigjarige KKK-leider Edgar Ray Killen.

Talk to Me – Regisseur: Kasi Lemmons, 2007

Oplichters zijn meestal rad van tong, maar Ralph Waldo ‘Petey’ Greene (Don Cheadle) was toch een geval apart. Na een bezoek van Dewey Hughes (Chiwetel Ejiofor), programmadirecteur van radiostation WOL, lulde hij zich in een oogwenk de nor uit om linea recta naar zijn nieuwe werkgever te sjezen. Daar vulde hij al snel het ochtendslot op de radio met soul en een spervuur aan nu eens dolkomische, dan weer introspectieve praatjes en gaf hij, zeker na de moord op MLK, hoop aan de Afro-Amerikaanse gemeenschap.

Black Like Me – Regisseur: Carl Lerner, 1964

Is het mogelijk om je als blanke werkelijk in the black experience onder te dompelen? Twee decennia voordat Günter Wallraff zich als Turkse gastarbeider vermomde voor zijn boek Ik Ali (1985), schminkte de Amerikaanse journalist John Howard Griffin schminkte zich zwart en mat hij zich een sjofele look aan om in verschillende zuidelijke staten beschimpt, vernederd en soms zelfs geterroriseerd te worden. Carl Lerner maakte van Griffins boek een ietwat onsubtiel melodrama dat vaak op hetzelfde aambeeld hamert.