Beste Amerikaanse regisseur (Halve finale 1): Francis Ford Coppola vs. David Lynch

‘In verhouding met Coppola ben ik nog niet klaar voor Lynch. Hij is twintig jaar te vroeg voor mij.’ Acteur Johan Heldenbergh, bekend uit ‘De helaasheid der dingen’ en ‘The Broken Circle Breakdown’, over het regisseursduel Coppola-Lynch.

Zestien regisseurs, vijftien duels, één winnaar. Knack Focus gaat op zoek naar de grootste, nog steeds actieve Amerikaanse regisseur. Vandaag neemt Francis Ford Coppola het op tegen David Lynch, met als ringmeester acteur Johan Heldenbergh, bekend uit ‘De helaasheid der dingen’ en ‘The Broken Circle Breakdown’.

Wat vind ik geweldig aan Coppola? Eerst en vooral de personages die hij tot leven wekt en de manier waarop hij zijn acteurs altijd mensen laat spelen die ongelofelijk worstelen met zichzelf of met de gegeven situatie. Neem nu Martin Sheen in Apocalypse Now: dat is zowat de grootste worsteling van een personage uit de filmgeschiedenis. Maar vooral Michael Corleone is een van de mooiste personages aller tijden. Coppola weet mythische personages te maken, hij heeft een manier om met zijn acteurs, de soberheid in zijn dialogen, blikken, sfeer en zijn camerabewegingen een wereld te creëren. Verder is ook zijn hele visie noemenswaardig, het kleurenpalet waar hij mee speelt. Als je niet van donkere schaduwen en zandkleuren houdt, hoef je niet naar The Godfather the kijken. Heel die film baadt erin. Je voelt de impact van Coppola’s keuzes op dat vlak. Die hele cyclus is trouwens geweldig. Ik heb altijd zin om eens een Godfather-feestje te geven.

Lynch is dan weer iemand die heel veel moeite doet om niet beschreven te worden. Hij is een schilder, een meditatief man. Je voelt dat ook in zijn werk. Hij is met vragen bezig zonder er ooit een antwoord op te geven. Is dat niet de definitie van de werkelijke kunstenaar? Je voelt dat die man op een plaats boven de mensheid staat, ook al bewerkstelligt hij dat zelf. Hij is uniek in de manier waarop hij via zijn muziek, kleurengebruik en plot zijn kijker meevoert in een sensitief verhaal. De ervaring van een David Lynch-film is een droom. Je moet bereid zijn om er in te stappen en om hetzelfde werk te doen dat je ’s morgens doet wanneer je een rare droom hebt gehad: het proberen ontcijferen van de symbolen in je dromen om erachter te komen waar je onderbewust mee bezig bent. Lynch is een schilder van het onderbewuste. Als je als persoon naar een Lynch-film kijkt, dan kom je jezelf ook voor een stuk tegen. Je moet je wel openstellen. Soms lukt dat, maar niet altijd.

Lynch heeft een nogal ongewone manier van verhalen vertellen. Binnen twintig jaar zal men zeggen dat Lynch zijn tijd ver vooruit was, omdat niet-lineaire cinema die zich niet altijd in de realiteit afspeelt steeds meer voorkomt. Lost Highway vond ik een meesterwerk, ook al snapte ik het niet altijd. Hetzelfde met Mulholland Drive. Ik denk dat als je Mulholland drive viermaal na elkaar bekijkt, dat je gek wordt. Als kunstenaar is hij dus misschien wel groter dan Coppola, die verhalen vertelt op de mooiste en beste manier mogelijk, maar als filmmaker vind ik de tweede beter.

Het verdict volgens Johan Heldenbergh: In verhouding met Coppola ben ik nog niet klaar voor Lynch. Hij is twintig jaar te vroeg voor mij. Coppola maakt gewoon mythische cinema: je kunt zijn films op televisie zien, maar je voelt dat dat cinema is. Lynch natuurlijk ook, maar op een plastischere manier.

Winnaar: Francis Ford Coppola

Opgetekend door Jimmy Van Der Velde