Bernardo Bertolucci (1941-2018): geniale filmmaker met een literair hart

Filmmaker Bernardo Bertolucci steunt het initiatief Film4Climate © REUTERS

De Italiaanse regisseur Bernardo Bertolucci, bekend van de films Last Tango in Paris en The Last Emperor, is op 77-jarige leeftijd overleden in Rome. Dat meldden de Italiaanse media maandag.

Bernardo Bertolucci was de zoon van dichter Attilio Bertolucci, en was toen hij 20 was zelf ook een gevierde poëet. Hij ruilde de poëzie in voor de film, nadat hij als assistent van Pier Paolo Pasolini, die hij door zijn vader leerde kennen, werkte voor de film Accattone (1961), een film met voornamelijk amateurs in de cast.

‘Het was Pasolini die me aanmoedigde om mijn verzen te publiceren’, zei hij vijf jaar geleden over die periode in Knack Focus. ‘Niet zonder resultaat. Zij het dat ik ondertussen ook zijn assistent was geworden en zo verliefd werd op het filmvak; personages die daarvoor slechts uit woorden bestonden tot leven zien komen, van vlees en bloed zien worden, dat is een magie die me nooit heeft losgelaten. Doch, de literatuur is me altijd na aan het hart gebleven, de meeste van mijn films zijn boekverfilmingen.

Er volgde een curieuze loopbaan, die aan elkaar werd gehouden door twee grote thema’s: seks en politiek. In 1972 schoffeerde hij de goegemeente met Marlon Brando’s perverse seksspelletjes in Last Tango in Paris. Tot twee jaar geleden, toen een interview met Maria Schneider weer opdook waarin ze zei dat Bertolucci haar slecht had ingelicht over ‘de boterscène’, zou de film regelmatig opnieuw stof doen opwaaien. Zowel Schneider als Brando keerden zich van de film af.

Bertolucci zei later dat hij spijt had nooit zijn excuses te hebben kunnen maken aan de in 2011 overleden Schneider, maar oorspronkelijk begreep hij de controverse niet, zei hij vijf jaar geleden in Knack Focus. ‘De jaren zestig waren al voorbij, de seksuele revolutie voltrokken. Maar ik heb de conservatieve krachten onderschat. De film werd verboden en ik werd aangeklaagd. Ik weet nog hoe de openbare aanklager de beschuldiging voorlas. Hij gaf zo’n gore synopsis van de film, alsof ik een derderangs pornootje had gedraaid – zelfs ik vond het obsceen.’

Communist

Met het voortreffelijke plattelandsepos Novecento (1976) verkondigde hij zijn marxistische visie – Bertolucci was zelfs even lid van de communistische partij in Italië – maar toch wilde hij niet in de politieke arena stappen. ‘Ik zou een heel slechte politicus zijn omdat ik veel te idealistisch ben. Ik heb het een keertje geprobeerd, maar voelde me zelfs een slecht partijlid’, zei hij daar ooit over in Knack Weekend. ‘Cinema is voor mij vaak een middel om de wereld te begrijpen. Daarom loop ik al jaren rond met het idee om een vervolg te maken op Novecento. Om op die manier te begrijpen wat er met ons die laatste vijftig jaar is gebeurd.’

Zijn meest Hollywood-fähige werk is zonder meer The Last Emperor (1987), een in meerdere opzichten legendarische film. Als eerste mocht de regisseur de Verboden Stad in om het levensverhaal van de laatste Chinese keizer te verfilmen en Bertolucci maakt duchtig gebruik van de unieke locatie zonder zich daarbij te laten verblinden door de pracht en praal. Negen Oscars kreeg de Italiaanse regisseur ervoor, waaronder die voor beste regisseur. Maar alles in beschouwing genomen blijft Il conformista zijn magnum opus, een topwerk van de Italiaanse cinema en een grote filmklassieker.

In 2011 kreeg Bertolucci een ere-Gouden Palm voor zijn hele carrière. De laatste jaren van zijn leven zat hij in een rolstoel door zware rugproblemen. Uiteindelijk overleed hij aan kanker.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content