30 jaar VTM Nieuws en 15 jaar Facebook: dit is er deze week op uw tv.
OVER THE LIMIT (Zondag 20/1, 21.50, Canvas)
‘We moeten haar als een hond behandelen! Ze moeten werken, werken, werken.’ De realiteit van Over the Limit is harder dan de fictie van Black Swan en Whiplash. Welkom in de wereld van de ritmische gymnastiek, even gracieus als gruwelijk.
Margarita Mamoen is een Russische die in Rio olympisch goud won en een dik jaar later – ze was net 22 geworden – haar sportieve carrière al beëindigde. De Poolse cineaste Marta Prus (die zelf tot haar elfde ritmische gymnastiek beoefend heeft) volgt Mamoen in de aanloop naar Rio. De elegante choreografieën met bal, hoepel of lint die de gymnastes tijdens wedstrijden uitvoeren, vereisen enorm veel werk. En daarbij gaat het er hard aan toe. Bikkelhard.
‘Je bent geen mens, je bent een atleet’, bijt Amina Zaripova, Mamoens persoonlijk coach, haar pupil toe. En zij is bij momenten dan nog eerder de zachte, moederlijke figuur. Irina Viner, het hoofd van het Russische team, is andere koek. Zij is de echtgenote van de oligarch Alisjer Oesmanov, een van de rijkste mensen ter wereld, iemand die dicht bij Poetin zou staan en tot vorig jaar een van de belangrijkste aandeelhouders van voetbalclub Arsenal. Viner zuigt, meer nog dan Mamoen, de aandacht naar zich toe in deze documentaire, en niet alleen omdat ze zich veelal vertoont in vol ornaat, met fedora, dikke lagen make-up en opvallende juwelen. Ze vloekt ook nog als een ervaren bootwerker. ‘Je verliest je concentratie, teef!’ bijt ze Mamoen toe. Het toppunt daarvan is allicht de wrede scène waarin de turnster herinnerd wordt aan haar doodzieke vader – de man vecht tegen kanker – om Mamoen meer tragiek in haar performance te doen leggen.
Volgens regisseuse Prus behandelde Viner trouwens niet elke atleet op die manier: ‘Ik geloof Viner wanneer ze zegt dat Margarita zulke behandeling nodig had – wat die natuurlijk nog niet rechtvaardigt. Het maakte dat ze zich focuste op de resultaten. Ik heb haar bijvoorbeeld nooit weten roepen op Jana Koedrjavtseva, die voor Rio twee jaar de nummer één van de wereld was.’
En er zit ook een Assepoester-kant aan dit verhaal: Mamoen werd een ster, met een mooi appartement, veel geld en een BMW die ze van Poetin kreeg. ‘Maar voor mij telde veel meer het menselijke verhaal’, aldus Prus. ‘In de voorbereiding naar de Olympische Spelen kon Margarita niet bij haar stervende vader zijn. Ik heb haar nooit plezier zien beleven aan wat ze deed.’
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
POLAR (Vrijdag 25/1, Netflix)
De verfilming van een donkere undergroundcomic door de man die de videoclips van onder anderen Smack My Bitch Up van The Prodigy en Ray of Light van Madonna regisseerde? Veel algoritmes kwamen er wellicht niet aan te pas toen Netflix groen licht gaf voor deze even gewelddadige als gestileerde actiefilm met Mads Mikkelsen als gepensioneerde huurmoordenaar die het tegen een leger booswichten opneemt. De dame in nood heet Vanessa Hudgens, de zenuwslopende soundtrack is van houseproducer Deadmau5 en Mikkelsen voegt zich in het rijtje der übercoole ooglapjesdragers bij goed volk als Snake Plissken, Elle Driver en Rooster Cogburn. Regisseur Jonas Åkerlund laat het verstilde sneeuwlandschap (daar komt de titel Polar dus vandaan) intussen contrasteren met hyperkinetische actie en lijkt zijn inspiratie op het eerste gezicht zowel bij Roberto Rodriguez (Sin City) als Park Chan-Wook (Oldboy) te halen. Het doelpubliek weet nu al met zichzelf geen blijf. Geen paniek: dat hoort bij de leeftijd.
DE GROTE ZWAEN (Zaterdag 19/1, 00.10, NPO 3)
Maffe, coeneske misdaadkomedies kom je zelden tegen in de Nederlandse cinema. Regisseur Max Porcelijn, die bij onze noorderburen scoorde met zijn debuut Plan C, hanteert in De grote Zwaen wél de gortdroge, zwartkomische aanpak van de broertjes, al nestelt deze film zich evengoed in de traditie van de Amerikaanse misdaadschrijver Elmore Leonard. Gerard F. Zwaen (Peter van de Witte) is een arme maar hautaine Amsterdamse schrijver die heibel krijgt met de lokale onderwereld nadat hij in een tas met fout geld heeft gegraaid. Een genrefilm, doorspekt met Hollandse nuchterheid, die opvalt door de uitgebeende dialogen en een satirische kijk op de schrijverswereld.
KINGDOM (Vrijdag 25/1, Netflix)
Een van de eerste speerpunten van wat dit jaar de ‘big push’ van Netflix in Azië moet worden is het Zuid-Koreaanse Kingdom, dat even bloedstollend als onnozel dreigt te worden – de perfecte combinatie voor uw vrijdagavond. Het verhaal: ten tijde van de Koreaanse Joseondynastie wordt een kroonprins met een legertje samoerai op pad gestuurd om in het koninkrijk onderzoek te doen naar een mysterieuze epidemie die mensen in zombies verandert. Kingdom is een episch middeleeuws horror/martial arts-spektakelstuk en combineert bijgevolg zowat alles waar de Aziatische cinema sinds de eeuwwisseling in uitblinkt: denk Hero van de Chinees Zhang Yimou voor de epiek, Japanners als Takashi Miike en zijn uitstekende remake van 13 Assassins voor het bloedvergieten in gekke outfits én de Koreanen zelf, die met Train to Busan de ijzingwekkendste zombiethriller van de laatste jaren op hun naam schreven. Zou zomaar eens kunnen werken.
OF FATHERS AND SONS (Maandag 21/1, 22.55, NPO 2)
Voor Of Fathers and Sons trok de in Berlijn residerende Syrische regisseur Talal Derki, net als voor Return to Homs (2013), terug naar zijn geboorteland. Dit keer infiltreert hij er in een islamistische groepering. Hij wint het vertrouwen van Abu Osama, een van de oprichters van terreurgroep Al-Nusra, de Syrische tak van Al-Qaida. Gedurende twee en een half jaar doet Derki alsof hij bij hen hoort en woont hij bij het gezin van Osama in een Noord-Syrisch dorpje. Hij stelt zijn camera vooral scherp op de kinderen, die al op jonge leeftijd worden getraind om in hun vaders voetsporen te treden als jihadi’s. Als ze niet bekvechtend over de straat hollen, worden ze manu militari gedrild om nooit te huilen. Een huiveringwekkende docu waarin liefde en onmenselijkheid, warmte en waanzin, intimiteit en gruwel heel dicht bij elkaar liggen.
DEAD CALM (Vrijdag 25/1, 23.30, Eén)
Deze beklemmende Australische bootthriller betekende in 1989 de internationale doorbraak van Nicole Kidman. De actrice, toen amper negentien, speelt Rae Ingram, een jonge vrouw die samen met haar man (Sam Neill) een zeiltocht maakt om de dood van hun zoon te verwerken. Wanneer ze een ogenschijnlijk heel aardige schipbreukeling (Billy Zane) aan boord hijsen, gaan de poppen aan het dansen. Even diepgravend en ingenieus als Polanski’s Het mes in het water is Dead Calm niet, maar regisseur Phillip Noyce houdt het lekker spannend. Leuk weetje: naar een boek van Charles Williams, dat de grote Orson Welles ooit als The Deep probeerde te verfilmen.
30 JAAR VTM NIEUWS (Dinsdag 22/1, 21.40, VTM)
Dertig jaar geleden werd Vlaanderens eerste commerciële tv-zender met veel bombarie uit de grond gestampt. Op 1 februari 1989, tussen het openingsgala en een aflevering van de Amerikaanse politieserie Hunter, werd het allereerste VTM Nieuws uitgezonden. Uiteraard met een fris geschoren Dany Verstraeten in de ankerstoel, en met als hoofdpunten een primeur over de prijzen van serretomaten, de overval op een geldtransport, de verziekte relatie tussen België en Zaïre, de strijd tegen de uitvoer van gestolen luxeauto’s en Hugo Claus die aan een nieuwe film begon. Die mijlpaal vraagt om een feestje, zeker nu de newsroom van Vilvoorde naar Antwerpen verkast. Nieuwsankers en journalisten van vroeger en nu laten hun licht schijnen op de afgelopen drie decennia, begeleid door archiefbeelden van memorabele nieuwsfeiten zoals de val van de Berlijnse Muur, de ontsnapping van Marc Dutroux uit het gerechtsgebouw van Neufchâteau en de aanslagen van 9/11.
THE SUGARLAND EXPRESS (Zaterdag 19/1, 20.40, CAZ)
Veel vrouwelijke hoofdpersonages kom je niet tegen in de omvangrijke filmografie van Steven Spielberg. Er is Whoopi Goldberg in The Color Purple,Meryl Streep in The Post maar ook Goldie Hawn in deze achtervolgingsthriller uit 1974, Spielbergs eerste bioscoopfilm (Duel, drie jaar eerder gemaakt, was een televisiefilm). Hawn is grappig én sympathiek als Lou Jean Poplin, een ontredderde moeder die samen met haar man een politieagent gijzelt om hun baby bij een pleeggezin in Texas weg te halen. The Sugarland Express, naar een waargebeurd verhaal en met een satirische kijk op het mediaspektakel en het gebruik van vuurwapens in de VS, flopte aan de kassa, maar Spielbergs vernuft voor actie en suspense is duidelijk al aanwezig. In Cannes wisten ze de film wél te waarderen: hij kreeg er de prijs voor het beste scenario.
LUTHER (Seizoen 5 – zaterdag 19/1, 20.35, Canvas)
De nieuwe James Bond is Idris Elba nog steeds niet. Maar tussen Hollywood en het deejayen door – afgelopen zomer kon je hem nog aan de Tomorrowland-decks bewonderen als DJ Big Driis – vond hij toch nog een gaatje in zijn overvolle agenda om de grijze tweedjas van inspecteur John Luther opnieuw aan te trekken. In het vijfde seizoen van de succesvolle BBC-reeks van misdaadauteur Neil Cross maakt de bezeten detective jacht op een seriemoordenaar met een clownsmasker en een curieuze trek in ingewanden. Met brigadier Catherine Halliday (Wunmi Mosaku) krijgt hij zelfs een nieuwe sidekick. Al zullen ook nu weer enkele bekende gezichten terugkeren, zoals zijn rivale annex liefje Alice Morgan.
FACEBOOK EN IK (Maandag 21/1, 21.20, Canvas)
Na vijftien jaar is Facebook niet alleen de grootste sociaalnetwerksite maar ook de grootste databank ter wereld: dat is een van de conclusies die Tim Verheyden trekt in de docureeks Facebook en ik. De journalist, ook verantwoordelijk voor de beruchte Pano-reportage over Schild & Vrienden, hangt aan de lijn op de dag waarop Dries Van Langenhove zich tot het Vlaams Belang bekent.
Tim Verheyden: Het stond in de sterren geschreven dat Van Langenhove door de partijpolitiek zou worden opgepikt, al had ik niet gedacht dat het al bij deze verkiezingen zou zijn. De Pano-reportage heeft de voor- en de achterkant van Schild & Vrienden getoond, het verschil tussen het verhaal dat ze aan de buitenwereld vertellen en het echte verhaal, de radicale agenda. Al is Van Langenhove door onze uitzending ook wel bekender geworden. Ik zal er verder niet veel over zeggen. Het is niet Tim tegen Dries.
Facebook dan. Wat voor goeds heeft Mark Zuckerberg de wereld gebracht?
Verheyden: Facebookgroepen. Ik heb een loopclub in Brussel, en we regelen veel via Facebook. Omdat we ook runs organiseren, ontmoet ik – ook in het echte leven – mensen uit binnen- en buitenland. Facebook kan echt mensen samenbrengen, maar dan moeten ze vaker die Facebookgroepen gebruiken. Want de mensen halen daar blijkbaar een soort van waarde uit. Ik ook.
Schild & Vrienden ook.
Verheyden: Je ziet inderdaad nog heel veel gesloten of geheime groepen waar extreme dingen in rondgaan. Voor elk ding waarvan je zegt: ‘Ha, dat is zo fantastisch aan Facebook’, staat er wel weer een kost tegenover.
In de eerste aflevering wordt uitgelegd hoe een adverteerder op Facebook met behulp van duizenden zoektermen een heel specifiek publiek kan bereiken. Je kunt zelfs de zoekterm ‘negationisme’ aanvinken.
We beseffen niet wat we aan het prijsgeven zijn.
Verheyden: Tot vorig jaar kon je je zelfs richten tot mensen die ‘anti-Joodse sentimenten’ hadden. Dat is gelukkig verdwenen, maar ‘negationisme’ is dubbel: ga je dan op zoek naar iemand met een bepaald gedachtengoed of iemand die, als onderzoeker bijvoorbeeld, in het gegeven geïnteresseerd is? Dat is niet duidelijk, en dus mocht die zoekterm blijven staan.
Advertenties zijn niet eens het grootste probleem.
Verheyden: Nee. We hebben via een ludiek experimentje proberen aan te tonen hoe je mensen met een doelgerichte advertentiecampagne echt kunt sturen. Dat is één iets, maar wat als je hetzelfde doet met ideeën? Er zijn in de VS al manifestaties geweest waarbij zowel de betogers als de tegenbetogers de straat opkwamen omdat ze een bepaalde Facebookgroep volgden, die bovendien werd aangestuurd vanuit Rusland. Je kunt, met behulp van de gegevens die ze zelf aan Facebook verstrekken, wel degelijk mensen beïnvloeden.
Zijn we onze privacy voorgoed kwijt?
Verheyden: Ik denk het wel. We beseffen niet wat we aan het prijsgeven zijn. Als er geen strengere wetgeving komt, als niet wordt herbekeken hoe we met een bedrijf als Facebook moeten omgaan, krijgen we op een dag alles in ons gezicht terug.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
