Regisseur Andrew Graham-Dixon maakt met zijn BBC-documentaire een nauwkeurige reconstructie van de diefstal in het Van Gogh-museum in Amsterdam dat in 2002 heeft plaatsgevonden.
Op 7 december 2002 braken dieven binnen in het Van Gogh-museum in Amsterdam en stalen er twee schilderijen, Zeegezicht bij Scheveningen (1882) en Het Uitgaan van de Hervormde Kerk te Nuenen (1884). De werken, samen goed voor een geschatte waarde van honderd miljoen euro, bleven jarenlang spoorloos, tot ze in september 2014 opdoken in een kustplaatsje nabij Napels, tijdens een onderzoek naar de plaatselijke maffia.
Dat Andrew Graham-Dixon in zijn element is als speurneus alias journalist, merk je aan het enthousiasme waarmee hij het traject van het schilderij reconstrueert.
Met een eenvoudige ladder hadden de twee als werklui verklede dieven het dak van het museum bereikt, waarna ze via een touw het gebouw binnendrongen. 3 minuten en 40 seconden later konden ze met hun buit ontsnappen. De diefstal zelf wordt in de BBC-docu Stealing Van Gogh nauwkeurig gereconstrueerd, maar wat de Britse kunsthistoricus en regisseur Andrew Graham-Dixon écht interesseert, is achterhalen waarom de schilderijen werden gestolen en hoe ze op de zwarte markt zijn verhandeld.
Het brein achter de diefstal was Octave ‘Okkie’ Durham, een gewezen straatschoffie uit Amsterdam, die met Meesterdief intussen zijn autobiografie heeft gepubliceerd. Hij wilde de schilderijen aanvankelijk verkopen aan Cor van Hout, een van de ontvoerders van Freddy Heineken. Maar toen die in januari 2003 werd vermoord, moest Durham op zoek naar een andere afnemer. Hij verpatste de doeken dan maar voor amper honderdduizend euro aan Raffaele ‘Pinocchio’ Imperiale, een lid van de Napolitaanse maffiatak camorra die jarenlang in Amsterdam actief was als drugsdealer. Uiteindelijk werden de Van Goghs aangetroffen in de villa van diens ouders in Castellammare di Stabia, dankzij verklaringen van Mario Cerrone, Imperiale’s partner in crime, die spijtoptant was geworden.
Dat Andrew Graham-Dixon in zijn element is als speurneus alias journalist, merk je aan het enthousiasme waarmee hij het traject van het schilderij reconstrueert en het strafrechtelijke onderzoek – door gesprekken met rechercheurs in Amsterdam en Napels – uit de doeken doet. Maar de kunstkenner trekt ook richting Scheveningen, naar de plek waar Van Gogh het zeegezicht schilderde.
Stealing Van Gogh is een fascinerende reportage, en bovendien openbaart Graham-Dixon enkele intrigerende weetjes over kunst en misdaad en deze minder bekende doeken van Van Gogh – die zandkorreltjes! -, die sinds de diefstal wereldfaam genieten.
Stealing Van Gogh
Zondag 6/1, 21.00, Canvas
