‘Seksverslaving is vergelijkbaar met aids begin jaren tachtig’, zei Steve McQueen ten tijde van de release van Shame . En volgens de Britse regisseur, de man ook achter de recente Oscartriomf 12 Years a Slave, was er in de cinema nog nooit echt serieus naar het onderwerp gekeken.
*****
Met: Michael Fassbender en Carey Mulligan
Regie: Steve McQueen , VK 2011
‘Seksverslaving is vergelijkbaar met aids begin jaren tachtig’, zei Steve McQueen ten tijde van de release van Shame . ‘Er rust een stigma op mensen die eraan lijden.’ En volgens de Britse regisseur, de man ook achter de recente Oscartriomf 12 Years a Slave , was er in de cinema nog nooitecht serieus naar het onderwerp gekeken. Mocht het nog niet duidelijk zijn: voor porno of opwindende seks moet u niet naar Shame kijken. Samen met Cronenbergs Crash is dit een van de meest ongemakkelijke films over seks ooit. In het begin van de film zit wel een erg sfeervolle scène, begeleid door trieste orkestrale klanken, waarin Brandon (een imponerende Michael Fassbender) in de metro met een jonge vrouw flirt. Maar de dwangmatige lustgevoelens van de eenzame, emotioneel afgeblokte Brandon duwen dit drama onverwijld in de richting van een beknellend stukje pathologie.
Brandon doet niets anders dan meisjes oppikken in bars, met hoeren afspreken, als een junk naar internetporno surfen en masturberen, thuis onder de douche of in het toilet op kantoor. Maar hij begint naar zichzelf te kijken wanneer zijn fragiele zus Sissy (Carey Mulligan), een jazzzangeres in een nachtclub, weer contact met hem zoekt en hij zoiets als liefde voor een zwarte vrouw op kantoor begint te voelen. Uiteindelijk ontstaat er toch zoiets als empathie voor deze yup met een maniakale seksuele appetijt, ook al door de genadige blik die McQueen op hem werpt. Zijn vaste cameraman Sean Bobbitt hult de designflat en het kantoor van Brandon in gepaste steriele beelden met een zachte, bruin-blauwe gloed.
McQueen draaide Shame tussen het IRA-drama Hunger (2008) en 12 Years a Slave (2013) in, alle drie intens fysieke films waarin de als videokunstenaar begonnen regisseur via het lichaam naar de menselijke ziel kijkt. En in die zin mag je Shame gerust een hedendaagse Last Tango in Paris (1972) noemen, een meer verontrustende versie van die legendarische film met Marlon Brando. Brando/Brandon, zou dat toeval zijn?
Luc Joris
