Tv-tip: ‘1971: The Year That Music Changed Everything’, een uitstekende cursus jeugdcultuur

In Inner City Blues, de slot- en sleuteltrack van zijn meesterwerk What’s Going On, heeft Marvin Gaye het over ongelijkheid, armoede, misdaad en trigger happy policing. Het jaar was 1971. De hippiedroom was voorbij, maar de oorlog in Vietnam niet. En wie de song vandaag hoort, kan zich alleen maar afvragen wat de makers van de achtdelige docureeks 1971: The Year That Music Changed Everything precies met hun titel bedoelen.

Kan muziek de wereld veranderen? Zeker is dat aan het begin van de seventies de wereld de muziek had veranderd. Het gewijzigde klimaat had de hoop van de sixties, die zowel bij Beach Boys, folkies als hippies aanwezig was, naar de achtergrond verdrongen. The Beatles waren gesplit, en John Lennon en George Harrison probeerden elk op hun manier de wereld te redden. The Stones maakten de beste muziek van hun carrière, maar ze klonken ook gewelddadig en angstaanjagend.

The Who (Who’s Next) en Sly Stone (There’s a Riot Going On), vanouds de grootste gangmakers op feestjes allerhande, begonnen zich uit te spreken over politiek en maatschappij en zelfs Marvin Gaye, exponent van de zorgeloze popfabriek Motown, vond dat het tijd was om zijn mond open te trekken. Dat wist u natuurlijk allemaal al, maar deze reeks maakt handig gebruik van haar indrukwekkende lengte – acht keer drie kwartier over één enkel muziekjaar! – om er een diepere draai aan te geven en de politieke, sociale en economische achtergrond uit de doeken te doen van wat achteraf een scharnierjaar is gebleken.

Het team erachter, dat ook tekende voor het Oscarwinnende Amy (2015) en ander hooggeprezen werk als Senna (2010) en Diego Maradona (2019), heeft zowaar beeldmateriaal opgediept dat je nog niet honderd keer hebt gezien. Er is een prachtig livefragment van Marvin Gaye, die vanachter zijn piano een ingetogen versie van What’s Going On brengt. Je ziet George Harrison ijsberen voor het Concert for Bangladesh, en Richard Nixon groen lachen als een dameskoor hem in het Witte Huis de les spelt over de oorlog. En dat allemaal in de eerste aflevering, die toepasselijk What’s Happening? is getiteld. End of the Acid Dream toont daarna de veranderende drugscultuur (van psychedelica naar coke, zeg maar) en heeft naast de altijd vermakelijke Hunter S. Thompson ook confronterende beelden van Jim Morrison en Sly Stone in petto. De volgende afleveringen springen over en weer tussen Engeland en de VS, met onder anderen Gil Scott-Heron, Aretha Franklin, T. Rex – ook hun meesterwerk Electric Warrior stamt uit ’71 – en de androgyne toekomstvisie van David Bowie, maar ook met de Oz obscenity trial, het proces van Charles Manson en een wijd gapende generatiekloof.

1971: The Year That Music Changed Everything is een uitstekende cursus jeugdcultuur met een nog betere soundtrack. Maar die titel hebben ze verkeerd.