Misbruik in de kerk en een nieuw seizoen van The Crown: dit is er deze week op uw tv

Volg de gids en u weet weer wat te kijken van zaterdag 2 tot vrijdag 8 december.

SPOTLIGHT (vrijdag 8/12, 21.15, Canvas)

‘Church allowed abuse by priest for years’, zo kopt The Boston Globe begin 2002. Spotlight, het verhaal van de onderzoeksjournalisten achter dat ophefmakende artikel, won vorig jaar de Oscar voor beste film.

Het jaar daarvoor is Marty Baron (Liev Schreiber) aangesteld als nieuwe hoofdredacteur van de Globe. In een column die net voor zijn eerste werkdag verschijnt, leest hij dat advocaat Mitchell Garabedian kardinaal Bernard Law, de aartsbisschop van Boston, ervan beticht dat hij weet had van het gedrag van priester John Geoghan, een priester die zich vergrepen heeft aan tientallen kinderen. Baron zet er meteen Spotlight op, een team onderzoeksjournalisten onder leiding van redacteur Walter ‘Robby’ Robinson (Michael Keaton) dat zich desnoods maandenlang op een dossier mag storten. Wat aanvankelijk een zaak van één priester lijkt die zich herhaaldelijk aan minderjarigen heeft vergrepen, dijt al snel uit – de krant publiceert ruim 600 stukken over misbruik van meer dan duizend kinderen door 249 priesters. Meer nog: de katholieke kerk zelf lijkt het allemaal toe te dekken.

U zult bij Spotlight ongetwijfeld aan films als All the President’s Men (1976) of Zodiac (2007) moeten denken: ook hier ligt de focus op het geduldige speurwerk van krantenjournalisten, zonder glamour, zonder al te nadrukkelijk schallende loftrompetten – ook journalisten blijken feilbaar. U kijkt mee hoe Mike Rezendes (Mark Ruffalo) inzage probeert te krijgen in documenten die aantonen dat het aartsbisdom weet heeft van het misbruik. U ziet hoe Sacha Pfeiffer (Rachel McAdams) slachtoffers zoekt. En regisseur-scenarist Tom McCarthy – u kunt hem ook kennen als Scott Templeton, de ambitieuze journalist uit het laatste seizoen van The Wire die het niet zo nauw neemt met de waarheid – toont heus niet alleen hoe het Spotlight-team aan zijn scoops komt: hij is niet blind voor de giftige tentakels die ervoor zorgen dat al dat misbruik decennialang verborgen bleef. Niet toevallig begint de film met een proloog die zich afspeelt in 1976: twee politieagenten hebben het over de arrestatie van priester Geoghan voor kindermisbruik en over de hooggeplaatste geestelijke die op de moeder van de kinderen inpraat. De zaak krijgt geen ruchtbaarheid en de priester wordt vrijgelaten.

Het Spotlight-team won uiteindelijk een Pulitzer voor zijn onderzoek.

SAFE HOUSE – SEIZOEN 2 (zaterdag 2/12, 20.40, Canvas)

Herinnert u zich nog die psychologische misdaadserie waarin een getormenteerde ex-flik in het Britse Lake District een onderduikadres voor getuigen beheert? Die is terug van weggeweest. In het tweede seizoen is er niet alleen een nieuwe protagonist, maar ook een nieuwe locatie – Anglesey, een eilandje voor de Welsche kust. Een vrouw uit Liverpool wordt in haar eigen huis gekidnapt, voor de ogen van haar partner. Ene Luke Griffin wordt gearresteerd, maar ex-smeris Tom (Stephen Moyer) is ervan overtuigd dat dit het werk is van The Crow, die acht jaar geleden al eens drie mensen heeft gekidnapt. Intussen wordt de familie van de ontvoerde vrouw onder Toms bescherming in een onderduikadres in Anglesey geplaatst. Maar hoe lang zullen ze daar veilig zijn?

SHOT IN THE DARK (nu in Netflix)

‘Ik film de ellende van mensen. Op de moeilijkste momenten van hun leven ben ik erbij.’ Aan het woord is een van drie rivaliserende freelancers die in Shot in the Darkde donkere straten van L.A. afschuimen. Ze zijn op zoek naar de meest smeuïge beelden van misdaden, brandhaarden en ongevallen en verpatsen die aan persbureaus. En u zit in de passagiersstoel. Samen met de paparazzi of painscheurt u het gevaar achterna, wanhoopt u bij het uitblijven van een nachtelijk drama en voelt u de adrenaline door uw lijf gieren wanneer een melding van een ongeval – het liefst eentje met fatale afloop – onderschept wordt. Ook ziet u hen ambulances te snel af zijn, ruziën met agenten, iemand uit een autowrak sleuren, rouwen om een dode collega, elkaar de oorlog verklaren en onderlinge deals sluiten. Shot in the Dark is Nightcrawler in het echt. Weliswaar zonder Jake Gyllenhaal, maar mét mensen die hem hielpen in de huid van een door en door geflipte stringer te kruipen.

BIG EYES (vrijdag 8/12, 23.45, NPO 2)

De Amerikaan Walter Keane maakte sier in de Californische kunstwereld van de jaren zestig met kitscherige, spookachtige schilderijen van kinderen en dieren met grote, lege ogen. Niet onbelangrijk detail: die werken werden niet door Keane zelf geschilderd, maar door zijn echtgenote Margaret. Terwijl hij de pluimen voor haar werk op zijn hoed stak, verkeerde zij thuis in een soort virtuele gevangenschap. Dit geestige melodrama van Hollywoodfantast Tim Burton vertelt het verhaal achter het waargebeurde schandaal rond het schildersechtpaar. Christoph Waltz is cartoonesk als de charlatan met een geniale flair voor marketing. Amy Adams acteert geïnspireerd als zijn onzekere, gefrustreerde echtgenote die pas het lef heeft om een rechtszaak tegen haar man aan te spannen nadat ze jehova is geworden. Het kleurenpalet en het productiedesign zijn niet zo uitbundig als in Burtons vroege films, maar zijn stempel is onmiskenbaar.

VERTIGO (zaterdag 2/12, 20.40, CAZ)

Tegenwoordig wordt deze psychologische thriller over een gewezen politiedetective die geobsedeerd raakt door een vrouw beschouwd als een van de toppers in het oeuvre van Alfred Hitchcock. Dat is ooit anders geweest. Bij zijn release in 1958 werd de film zo slecht ontvangen dat de regisseur hem voor enkele jaren uit de distributie terugtrok – al speelden er ook financiële motieven mee. Toch heeft Vertigo veel te bieden, zoals Kim Novak in een dubbelrol, James Stewart als een charmante neuroot met hoogtevrees, verrukkelijke Technicolorkleuren, een magnifieke spiraalgeneriek van Saul Bass en vooral het artistieke vernuft van de suspensemeester zelf. Enkele jaren geleden verdrong Vertigo zelfs Citizen Kane van de eerste plaats in de filmpoll ‘Greatest Film of All Time’ van het toonaangevende magazine Sight & Sound.

MIDNIGHT SUN (nu in Netflix)

De kunst van een goeie serie bestaat erin om de kijker al vanaf de eerste minuut te boeien, en dat doet Midnight Sun voorbeeldig. Ergens op een rotspartij in het uiterste noorden van Zweden wordt een man, keurig in het pak, vastgebonden wakker op de wieken van een helikopter. Wanneer de rotor begint te draaien, schiet er niet veel meer van hem over. De man blijkt van Franse afkomst, zo leert de Zweedse onderzoeksrechter Anders Harnesk na enig speurwerk. Waarna de Frans-Algerijnse detective Kahina Zadi in Parijs haar biezen pakt en naar het bitter koude Lapland vertrekt, waar nog meer creatieve moorden worden gepleegd. Die wijzen algauw in de richting van de onderdrukte Samigemeenschap (noem hen geen Lappen, want dat zien de Sami als een belediging). Midnight Sun is intrigerende scandi-noir die geen seconde verveelt. Geen toeval, want hier zijn de Zweden aan het werk die eerder The Bridge maakten. Grootste troef? Dat de zon er dag en nacht schijnt, wat zowel de personages als de kijker een gedesoriënteerd gevoel bezorgt.

SCORE: A FILM MUSIC DOCUMENTARY (donderdag 7/12, 22/55, NPO 2)

Beeld je de douchescène uit Hitchcocks Psycho in zonder de staccatoviolen van Bernard Herrmann. Of Jaws zonder de dreigende tonen van John Williams. Over de rol van muziek in films en meer bepaald in de Hollywoodfilm gaat deze ambitieuze documentaire van Matt Schrader. Die neemt soms iets te systematisch zijn toevlucht tot talking heads – topfiguren uit het vak zoals Hans Zimmer, Trent Reznor en Howard Shore -, maar biedt ook een boeiend inzicht in het wordingsproces van filmcomposities. Deze docu scoort bovengemiddeld omdat hij de componisten ook in de studio volgt en je laat kennismaken met hun – vaak heel exotische – instrumenten. Als Score iets met aanstekelijk enthousiasme weet over te brengen, dan is het dat filmmuziek belangrijk is.

SHE’S GOTTA HAVE IT (nu in Netflix)

Spike Lee vindt zijn bejubelde filmdebuut opnieuw uit als tiendelige reeks. She’s Gotta Have It (1986) was de voorbode van zijn latere portretten van Amerika vanuit Afro-Amerikaans perspectief (Do the Right Thing, Malcolm X). In die ‘seriously sexy comedy’ zag u de vrijgevochten Nola Darling van drie walletjes tegelijk eten. De met poëzie dwepende, getrouwde Jamie, het narcistische model Greer en de onvolwassen Mars wilden haar voor zichzelf opeisen. Maar Nola wilde het beste van de drie, zag hen als een collectief en kwam er uiteindelijk achter dat ze hen niet nodig had. Ook op het kleine scherm wil Nola 2.0 nooit iemands bezit zijn. De artieste wordt nu meer uitgediept en bestempelt zichzelf als ‘polyamoureuze panseksueel’. En natuurlijk bruist Brooklyn als vanouds.

LADY DYNAMITE – SEIZOEN 2 (nu in Netflix)

In het tweede seizoen van Lady Dynamite walst Maria Bamford opnieuw door haar eigen (gefictionaliseerde leven. De Amerikaanse comédienne kampt met een dwang- en bipolaire stoornis en kreeg na het eerste seizoen veel schouderklopjes voor de manier waarop Lady Dynamite mentale problemen onder de aandacht had gebracht. In seizoen twee leert Maria wat het betekent om samen te wonen met haar vriend Scott (Ólafur Darri Ólafsson). Ze kunnen moeilijk omgaan met elkaars uitermate bizarre gewoontes, en dat leidt tot een confrontatie. De schrijvers, die meewerkten aan onder meer Parks and Recreation en South Park, rijgen de ene absurde scène aan de andere en zetten psychische problemen met een kwinkslag in de schijnwerpers.

THE CROWN – SEIZOEN 2 (vanaf vrijdag 8/12 in Netflix)

Slechte reclame is ook reclame. Vanuit die optiek lijkt het haast alsof Queen Elisabeth II eigenhandig wilde bijdragen aan de promotie van het tweede seizoen van het koninginnendrama The Crown. Uit de Paradise Papers die begin november werden gepubliceerd, bleek dat de 91-jarige Britse vorstin zo’n slordige 11,3 miljoen euro heeft geïnvesteerd in fondsen op de Kaaimaneilanden en op Bermuda. Wat een mens al niet voor een Netflixreeks overheeft.

Voor het tweede seizoen van The Crown springt scenarist Peter Morgan zes decennia terug in de tijd. Het is 1957. Hoewel Elizabeth (Claire Foy) zich eindelijk goed voelt haar rol als koningin, verkruimelt de monarchie rondom haar. ‘Ik ben amper tien jaar koningin’, zucht ze. ‘In die tijd heb ik drie premiers gehad. Niemand houdt die job vol.’ Alsof dat niet genoeg is, gaat Engeland gebukt onder economische moeilijkheden en krijgt de Queen op de koop toe de Suezcrisis op haar bord. Bedwelmd door medicatie en vastbesloten om de geschiedenisboeken in te gaan, zorgt premier Anthony Eden (Jeremy Northam) ervoor dat Israël Egypte binnenvalt om een einde te maken aan de blokkering van het Suezkanaal. Groot-Brittannië is in oorlog.

Ook binnen de muren van Buckingham Palace woedt de onrust. Zichtbaar gekweld door zijn ondergeschikte rol voelt echtgenoot Philip (Matt Smith) de nood om zich te bewijzen. Er komen steeds meer barstjes in het koninklijke huwelijk. Wanneer Philip vijf maanden weg is om de Olympische Spelen te openen en een rondreis te maken langs tropische en ijzige wateren, lijkt de ademruimte hun relatie nieuw leven in te blazen. Tot er een verontrustende brief opduikt. Ook Elizabeths jongere zus Margaret (Vanessa Kirby) is nog steeds kwaad op haar familie omdat die haar verloving met piloot Peter Townsend heeft tegengehouden. De prinses verlangt naar een leven zonder verplichtingen en regeltjes. Op een feestje ontmoet ze fotograaf Antony Armstrong- Jones (Matthew Goode) – ook bekend als Lord Snowdon – en bloeit ze voor het eerst in lange tijd weer open.

Peter Morgan liet al weten dat het verhaal voor hem zeker niet stopt na twee seizoenen. Hij mikt op minstens zes. Met telkens een tijdssprong en een wisselende cast om de twee seizoenen wil hij het hele leven van Elizabeth II zo geloofwaardig mogelijk vertellen. Die drang naar waarheidsgetrouwe beelden is ook in dit tweede seizoen heilig. The Crown baadt opnieuw in hyperrealistische luxe en heel gedetailleerde beelden. Het kostenplaatje is navenant: Morgan mocht tot nu toe een royale honderd miljoen euro spenderen om het verleden van ’s werelds bekendste koningin in beeld te brengen.