Een docu over Elvis of een film met Elijah? Dit is er op uw tv

Uw gids voor televisioneel vertier van 5 tot en met 11 mei.

Drie meter op drie. Zo groot is de ruimte waarin de vijfjarige Jack samenwoont met zijn moeder. De buitenwereld kent hij enkel van de tv, want hij is opgesloten. Zeven jaar geleden, toen ze zeventien was, werd zijn moeder – Ma – ontvoerd. Sindsdien wordt ze gevangen gehouden in het tuinhuis van Old Nick (Sean Bridgers), die haar systematisch verkracht en dus ook heeft bezwangerd.

Om Jack tegen de harde waarheid te beschermen heeft de moeder een fantasiewereld rond hem opgetrokken. Daardoor heeft het jongetje de indruk dat het een normaal, gelukkig leven leidt – als Ma ’s avonds bezoek krijgt van Old Nick, moet hij de kleerkast in – en dat hun kamer de hele wereld is, ook al heeft de hermetisch afgesloten ruimte een dakraam waardoor hij de mysterieuze hemel kan zien. Tot zijn moeder hem op een dag vertelt dat achter de deur van het hok de wijde wereld wacht, en dat ze samen met hem wil ontsnappen.

Room is een mooie ode aan ouderlijk improvisatievermogen en kinderlijke veerkracht. Net zoals in haar gelijknamige bestseller vertelt scenariste Emma Donoghue het verhaal niet vanuit het standpunt van het monster maar uit dat van de slachtoffers. Hoewel ze voor haar boek veel research verrichtte naar de incestzaak rond de Oostenrijker Josef Fritzl, die zijn dochter vierentwintig jaar in zijn kelder gevangen hield, is het Donoghues relatie met haar eigen zoon en de alledaagse vreugden en beproevingen van het ouderschap die haar geïnspireerd hebben.

Dat merk je zeker aan het tweede deel van de film, waarin Ma haar zoon meeneemt naar haar ouderlijk huis. Er is aandacht voor de posttraumatische stress die zij ervaart, maar de focus ligt toch op de gevoelswereld van de ontheemde Jack, die zelfs heimwee heeft naar die krappe ruimte waar alles vertrouwd voelde.

Deze bescheiden Canadees-Ierse productie, geregisseerd door Lenny Abrahamson, werd in 2016 verrassend genomineerd voor een Oscar in de categorie beste film, samen met kleppers als Spotlight en The Revenant. Rijzende ster Brie Larson mocht voor haar vertolking van Ma zelfs een Oscar mee naar huis nemen. Toch is het de zevenjarige Jacob Tremblay die in dit meeslepende drama het meest imponeert.

Niets erger voor een acteur dan een black-out. Michel Van Dousselaere – een theaterman die u allicht ook kent uit onder meer Aspe en vele andere Vlaamse series – zal er tot het einde van zijn leven door geplaagd worden. In haar docu toont zijn echtgenote Irma Wijsman hoe haar man, zijzelf en hun omgeving omgaan met zijn progressieve afasie, een hersenaandoening die het spraakvermogen aantast en uitmondt in dementie. Ze documenteert hoe Van Dousselaere zijn afscheid van de bühne per se zelf wil regisseren, ook al komen de woorden dan al niet meer. Hoe hij zijn vertolking in de negen uur durende theaterversie van Borgen enkel met behulp van een oortje tot een goed einde brengt en hij in het alzheimercentrum plaatsneemt achter een drumstel. Uit deze en andere momentopnames puurde schrijver Erik-Ward Geerlings een sterke monoloog, de rode draad doorheen deze intieme docu vol snijdende stiltes.

Golden Globe-winnaar Michael C. Hall kan meer dan de seriemoordenaar uithangen. Ook de rol van bezorgde vader zit de acteur uit Dexter als gegoten. In de nieuwe Netflix Original Safe keert het tienermeisje Jenny (Amy James-Kelly) niet terug van een avondje uit. Haar vader (Hall), een pediatrisch chirurg die twee jaar eerder zijn vrouw aan kanker verloor, wacht het onderzoek van rechercheur Sophie (Amanda Abbington uit Sherlock) niet af en speelt zelf voor detective. In een zoektocht van acht afleveringen wordt een kluwen van geheimen en complotten ontward. Geschreven door auteur Harlan Coben (The Five) en scenarist Danny Brocklehurst (Shameless).

Indielieveling Greta Gerwig oogst momenteel bijval met Lady Bird, haar regiedebuut over het tumultueuze leven van een zoekende tiener. Als actrice schitterde ze eerder in verfijnde generatieportretten, zoals deze lichtvoetige dramady uit 2012 die ze samen met haar partner Noah Baumbach schreef. Frances Ha (een stralende Gerwig) is een twintiger die droomt van een toekomst als danseres, maar omdat ze niet goed weet hoe ze haar leven moet aanpakken en bovendien als undateable wordt beschouwd, doolt ze in New York van appartement naar appartement en belandt ze zelfs in Parijs. Een geestige karakterstudie, gedraaid in lumineus zwart-wit, die de stijl en de spirit van de indiefilms uit de jaren tachtig uitademt – die van Jim Jarmusch, Spike Lee en Leos Carax op kop.

Op de bezette Westelijke Jordaanoever ziet de Palestijnse bevolking het aantal joodse kolonisten alsmaar toenemen. Maar wie zijn die settlers? Waarom doen ze wat ze doen? En drijven ze Israël met hun nederzettingen richting verlossing of apartheid? De Israëlische filmmaker Shimon Dotan zoekt naar antwoorden in deze documentaire over vijftig jaar kolonisatie van de bezette Palestijnse gebieden. Palestijnen laat Dotan nauwelijks aan het woord, maar hij neemt wel degelijk een standpunt in: hij ziet de kolonisten ‘als goede mensen die slechte dingen doen’, en acht vooral de opeenvolgende Israëlische regeringen verantwoordelijk voor deze kanker, die zich alsmaar meer uitzaait in het sociaaldemocratische weefsel van Israël.

In 2002 debuteerde auteur Jonathan Safran Foer met Alles is verlicht, een origineel boek over een neurotische joods-Amerikaanse schrijver die in Oekraïne op zoek gaat naar het dorpje van zijn voorouders dat door de nazi’s werd vernietigd. De vernieuwingsdrang van debuterend regisseur Liev Schreiber is minder groot. Toch heeft deze roadmovie zijn momenten. Elijah Wood is perfect gecast als de zoekende schrijver, maar de ovatie is voor Eugene Hütz. De zanger van de zigeunerpunkband Gogol Bordello is heel goed als Alex, de door hiphop geobsedeerde lokale gids met gouden tand en hilarisch accent die Jonathan op zijn reis vergezelt.

Filip houdt zijn dochtertje Inez in de armen. In de stille ziekenhuistuin schijnt de zon. Daarnet stond de man nog te dromen van het ouderschap. Aan alles hadden hij en zijn vrouw gedacht: bedje, wandelwagen en luierstation. Zelfs het autostoeltje had hij al geïnstalleerd. Opeens lijkt hij iets te beseffen. Hij plukt een blad van een boom. Zachtjes aait hij ermee over de linkerwang van zijn doodgeboren kind. Alsof hij haar wil zeggen dat ze hier geweest is, en dat hij van haar houdt. Het is een van de vele hartverscheurende beelden in deze Zweedse docu van Karin Ekberg. Daarin krijgen Filip en zijn vrouw Denize bij een laatste routineonderzoek – Inez kan elk moment komen piepen – geen hartslag te horen. After Inez is een vaak verstikkende close-up van voorbarig geluk, rouw en absurde pijn en, alsnog, een sprankje hoop.

In 2003 stapt pizzakoerier Brian Wells een bank in Pennsylvania binnen. Hij geeft de bankbediende een briefje waarop staat dat hij 250.000 dollar cash wil. Zoniet zal hij de zelfgemaakte bom die middels een hangslot rond zijn nek is bevestigd tot ontploffing brengen. Kort nadat Wells de bank heeft verlaten met een karige buit, slaat de politie hem in de boeien. Niet veel later gaat de bom af en is de ‘pizzaterrorist’ op slag dood. Kort daarvoor heeft Wells bij hoog en laag beweerd dat enkele mannen hem gedwongen hebben om de bank te overvallen. Een rechter oordeelt dat hij mee in het complot zat. Mark en Jay Duplass (Room 104, Togetherness) reconstrueren het voorval in vier afleveringen. Daaruit blijkt dat de waarheid zo mogelijk nóg absurder is.

Dankzij Babylon Berlin, de duurste niet-Engelstalige serie tot nu toe, kan ook Duitsland pronken met een fictiereeks die op maat van het streamingpubliek gesneden is. Eind jaren twintig, kort voor Hitler er de plak zal zwaaien, wordt in het decadente Berlijn gezopen en gehoerd dat het een lieve lust is. In die hogere sferen treffen we de aan morfine verslaafde detective Gereon Rath (Volker Bruch). Hij werd van Keulen naar Berlijn gestuurd om een maffieuze pornokliek op te rollen, maar voor hij het goed en wel beseft, wordt hij meegesleurd in een complot waar onder meer gestolen Russisch goud, Armeense gangsters en een paramilitaire organisatie mee gemoeid zijn. Niet alle afleveringen zijn even sterk, maar de uitzinnige look en het fraaie production design brachten al velen in vervoering.

Het is een hardnekkig misverstand dat Elvis Presley dood zou zijn: kenners weten dat hij sinds 16 augustus 1977 ondergedoken leeft als truckchauffeur in Zuid-Amerika – al is hij, op z’n 83e, intussen alweer even met pensioen. In de HBO-documentaire Elvis Presley: The Searcher veegt regisseur Thom Zimny naar eigen zeggen een andere mythe van tafel. ‘Ik wilde eens en voor altijd komaf maken met een verhaal dat iedereen voor waar aanneemt: dat Elvis na zijn legerdienst alleen nog slechte films en slechte platen heeft gemaakt, tot zijn kaars uitging. Elvis was een man die voortgebrand werd door de muziek, zelfs tijdens zijn donkerste momenten.’

En dus laat Zimny zijn docu op de juiste plek beginnen: de ’68 Comeback Special, Elvis’ terugkeer naar het podium na een periode van zeven jaar vol vreselijke films. Na een paar maten van het openingsnummer Trouble/Guitar Man hoor je Priscilla Presley buiten beeld zeggen: ‘Hij was op van de zenuwen, want hij wist dat de special ofwel een nieuwe start van zijn carrière zou worden, ofwel het definitieve einde.’ Klopt: tijdens de eerste vijf nummers hoor je de zenuwen door zijn befaamde keel gieren.

Geen talking heads in Elvis Presley: The Searcher. Het verhaal wordt verteld aan de hand van foto’s en archiefbeelden, en je hoort de stemmen van bekende fans als Bruce Springsteen, Stax-producer David Porter en Tom Petty (in een van zijn allerlaatste interviews), maar ook van jeugdvrienden, Elvis zelf en een paar hoogleraren die een beeld schetsen van de plaats en het tijdsgewricht waarin The King blank maar straatarm opgroeide: het racistische zuiden van de VS, ten tijde van de Tweede Wereldoorlog. Bijkomende muziek werd geleverd door Pearl Jam-gitarist Mike McCready.

Elvis Presley: The Searcher neemt een hoge vlucht in de passage waarin de jonge Elvis naar de grootstad Memphis, Tennessee verhuist, en in de bruisende uitgaansbuurt rond Beale Street gaat kijken naar de groten van die tijd: Rufus Thomas (die vanuit het graf even aan het woord komt), B.B. King en Bobby ‘Blue’ Bland. Het duizelt je van de namen, de sfeer en het besef dat muziek, naast opwindend, ook kleurenblind en volksverheffend is. En natuurlijk komt Ike Turner weer vertellen dat Elvis alles van hem gepikt had. Muziekfans, mis dit niet. Deel twee op 17 mei.