Was nurse Ratched echt de grootste kl**tzak in One Flew over the Cuckoo’s Nest?

In de nieuwe Netflix-reeks Ratched maakt u opnieuw kennis met de venijnige verpleegster die Jack Nicholson het leven zuur maakte in One Flew over the Cuckoo’s Nest. Misschien had zijn personage dat ook wel verdiend.

Nurse Mildred Ratched (toen vertolkt door Louise Fletcher) was in Milos Formans One Flew over the Cuckoo’s Nest (1975) de antipode van Jack Nicholsons personage Randle McMurphy, een metafoor voor de hypocriete orde en het verstikkende fatsoen van een voorbijgestreefde maatschappij. Er werd toen, halfweg de seventies, zo hard voor de tegencultuur gesupporterd dat de psychiatrische verpleegster die haar patiënten harteloos bejegende enigszins onterecht tot de verpersoonlijking van het kwaad uitgroeide. Ook toen het fatsoen via de grote poort terugkeerde, bleef ze een evil genius van het kaliber Darth Vader, The Joker of Dimitri De Tremmerie.

In Ratched, de zoveelste Netflixreeks dit jaar waarin tv-maker Ryan Murphy een poot heeft, wordt in het verleden van de zuster op zoek gegaan naar een verklaring van haar ijzeren persoonlijkheid. Een origin story dus, maar wie dacht dat Mildred na al die jaren aan eerherstel toe was, is eraan voor de moeite. Ze blijkt nog gemener, én een pak gekker – ze moest eigenlijk zelf worden opgesloten.

Weet u nog waarvoor McMurphy, Jack Nicholsons personage, werd veroordeeld?

Ratched vangt aan in 1947, zo’n zestien jaar voor de gebeurtenissen in de film. In een bloedstollende proloog zien we een jongeman een pastorie binnendringen en vier priesters op beestachtige wijze afslachten. Zes maanden later solliciteert Ratched (nu een rol van Sarah Paulson) voor een baan als verpleegster in de instelling waar de moordenaar, Edmund Tolleson, in afwachting van zijn proces zal worden opgesloten. Zij wil koste wat het kost voorkomen dat hij wordt geëxecuteerd en gaat, zo leren we al in de eerste aflevering, over lijken.

In Ratched toont hoofdzuster Mildred Ratched eigenlijk waarom McMurphy helemaal geen partij voor haar was. De reeks speelt daarbij niet zozeer met de eigen mythe, maar gooit gewoon alles overboord en creëert een nieuwe, vrouwelijke mythe. Daar waren goeie redenen voor.

***

Wij hebben voor de gelegenheid nog eens naar One Flew over the Cuckoo’s Nest gekeken, een film die nog altijd, en niet zonder reden, opduikt in lijstjes van beste films aller tijden. Daarbij vielen toch een paar zaken op.

Ten eerste is Randle McMurphy een ongelofelijke zak. Het is bij nader inzien niet zo duidelijk of hij zijn medepatiënten echt wil ontvoogden, of dat hij gewoon een pyromaan is die grijnzend toekijkt hoe het vuurtje dat hij heeft gestookt om zich heen grijpt.

Ten tweede is er de reden voor McMurphy’s gevangenschap. Hij veinst een mentale ziekte om van de gevangenis naar de instelling te worden overgeplaatst, maar weet u nog waarvoor hij werd veroordeeld? Seks met een meisje van vijftien. ‘Ze zei dat ze 18 was, en ze zag er 35 uit’, vertelt hij de directeur. ‘En als je dat strakke poesje had gezien… Geen man die daaraan kan weerstaan.’ In het oorspronkelijke boek van Ken Kesey was het slachtoffer negen, maar dat werd in de film opgetrokken. Vijftien vond men wel aanvaardbaar.

Ten derde heb je de algehele misogynie van auteur Kesey, die ook in de film stevig overeind blijft. Vrouwen zijn ofwel hoeren, ofwel behoren ze tot de categorie der ball-cutters. Laat er een bechdeltest op los, en hij ontploft.

Ratched is zo radicaal anders dat je het gevoel bekruipt dat de verwijzing naar het filmpersonage niks meer was dan een manier om buzz te creëren. Bij nader inzien is de reeks in stijl, verhaal en thematiek een antwoord op de film. Alle mannen die erin voorkomen, zijn pionnen in een schaakspel gespeeld door vrouwen. Ze leggen ook de ene na de andere het loodje.

Vormelijk is de stijlbreuk zo mogelijk nog groter, want hier dwalen de patiënten door prachtige vertrekken met satijnrode tapijten die perfect bij Ratcheds lippen kleuren. Hoeft het gezegd dat die zich in de elegante stijl van de forties veel beter thuisvoelt dan in de grauwe sixties? Tegenover het morsige, mannelijke origineel wordt een sensueel vrouwelijk alternatief geplaatst. Intussen zie je een geweldig entertainende horrorreeks, vol sardonische humor.

Ratched

Vanaf 18/9 in Netflix.

De inhoud op deze pagina wordt momenteel geblokkeerd om jouw cookie-keuzes te respecteren. Klik hier om jouw cookie-voorkeuren aan te passen en de inhoud te bekijken.
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content