‘Pam & Tommy’, de serie die u anders wil doen kijken naar de beroemdste sekstape uit de nineties

Geert Zagers
Geert Zagers Journalist bij Knack Focus

De regisseur van I, Tonya waagt zich in een nieuwe fictiereeks op Disney+ aan het verhaal van Pamela Anderson, Tommy Lee en de gestolen sekstape die de celebritycultuur voorgoed veranderde. Maar Pam & Tommy is niet het wilde ninetiesfestijn dat u zich daar misschien bij voorstelt.

Waarschuwing: dit stuk bevat spoilers voor Pam & Tommy. Onze inschatting is dat die reeks makkelijker te volgen is als u de ware feiten kent.

Zij was het sekssymbool van de jaren negentig, een Playboy-model dat wereldberoemd was geworden in het rode badpak van Baywatch. Hij was de drummer van Mötley Crüe, een van de grootste Amerikaanse hardrockbands van de jaren tachtig, en een posterboy van de rock-‘n-roll. Het type muzikant dat al eens Jack Daniels rechtstreeks in zijn aderen spoot en bij elk optreden moonde richting publiek. In 1995 leerden ze elkaar kennen, toen hij ongevraagd aan haar gezicht likte in een club. Zesennegentig uur later trouwden ze op het strand van Cancún – ze droeg een witte bikini tijdens de ceremonie. Zodra ze terug in Los Angeles waren, lieten ze een seksschommel installeren in hun slaapkamer. Het was maar een van de vele verhalen die er over hen verteld werd. De pin-up en de bad boy: Pamela Anderson en Tommy Lee waren het ninetieskoppel dat het meest tot de verbeelding sprak.

Rand Gauthier camoufleert zich bij de diefstal met de witte pels van een Tibetaanse jak. Knulligheid zal een grote rol spelen in het hele verhaal.

En dan was er hun sekstape. Eind 1995 begonnen er geruchten te circuleren dat er een gestolen videocassette van hen de ronde deed, gefilmd tijdens hun huwelijksnacht. Een jaar later wist de hele wereld ervan. In een tijdperk waarin mainstreamerotiek niet verder reikte dan Snoeckx en Basic Instinct, kreeg de video een bijna mythische status. Het werd de allereerste commerciële celebritysekstape, die meteen ook een nieuw tijdperk inluidde: dat van de internetporno.

Alleen: dat is maar een stukje van het verhaal.

Gezien de obsessie van de huidige popcultuur met vrouwen van de jaren negentig, van Diana Spencer over Monica Lewinsky tot Britney Spears, was het een kwestie van tijd voor er iemand zich zou wagen aan hét sekssymbool van het decennium. Maar Pam & Tommy, een fictiereeks in acht afleveringen, is niet het ninetiesfest van seks, drugs en clichés dat u zich daarbij misschien voorstelt. Regisseur Craig Gillespie, die eerder al een menselijk gelaat gaf aan Tonya Harding en Cruella de Vil in respectievelijk I, Tonya (2017) en Cruella (2021), had een andere versie in gedachten. ‘Mensen denken dat ze het verhaal kennen’, vertelde Gillespie aan Collider. ‘”O ja. Ze hebben de tape verkocht, niet?” Maar weet je wat: mensen kennen het verhaal níét.’

Lily James en Sebastian Stan in Pam & Tommy.
Lily James en Sebastian Stan in Pam & Tommy.

Achter de sekstape schuilt een bizar verhaal over een pissige elektricien, een maffiabaas en een nieuwigheid die ‘het internet’ heette

Voor de duidelijkheid: Pamela Anderson noch Tommy Lee is betrokken bij Pam & Tommy. De reeks is gebaseerd op Pam and Tommy: The Untold Story of the World’s Most Famous Sex Tape, een lang artikel van Rolling Stone uit 2014 waarin het hele verhaal achter de gestolen sekstape uit de doeken wordt gedaan. Want anders dan velen nog altijd denken, is de tape wel degelijk gestolen.

In oktober 1995, enkele dagen voor Halloween, kruipt Rand Gauthier (in de reeks gespeeld door Seth Rogen) over het hek van de villa in Malibu waar Pamela Anderson en Tommy Lee liggen te slapen, sluipt naar de garage en steelt de anderhalve meter hoge Browning-safe van het koppel. Gauthier is een elektricien met een grief: enkele maanden eerder is hij op staande voet ontslagen door de onhandelbare Tommy Lee en met een shotgun weggejaagd toen hij een dag later zijn materiaal wilde komen halen.

Bizar detail: Gauthier sluipt over het domein met de witte pels van een Tibetaanse jak over zich gedrapeerd, een poging tot camouflage: hij hoopt dat de korrelige veiligheidscamera’s hem voor de witte hond van het koppel zullen aanzien. Knulligheid zal een grote rol spelen in het hele verhaal. Knulligheid én slechte beslissingen.

Gauthier had geen idee wat er in de safe zat. Zijn enige ambitie was om wraak te nemen op Tommy Lee. Wanneer hij de safe met een slijpschijf open krijgt, treft hij enkele wapens aan, cashgeld, juwelen, foto’s en de witte bikini waarin Pamela Anderson enkele maanden eerder getrouwd is. Maar er zit ook iets anders in de safe: een kleine Hi8-videocassette, het type dat destijds gebruikt wordt voor camcorders.

Lily James in Pam & Tommy. De reeks maakt nadrukkelijk het punt dat Pamela Anderson een slachtoffer was.
Lily James in Pam & Tommy. De reeks maakt nadrukkelijk het punt dat Pamela Anderson een slachtoffer was.

Gauthier kan zelf geen Hi8 afspelen, dus neemt hij de tape mee naar de bevriende eigenaar van een pornostudio. Er blijken homevideo’s op te staan die Anderson en Lee in het voorbije jaar gedraaid hebben, duidelijk voor persoonlijk gebruik. Anderson die een tattoo laat zetten. Lee die zijn nagels laat doen. Het koppel dat in de tuin met de hond speelt. Er staat ook wazige footage op van hun huwelijk. Maar wanneer ze voortspoelen, ontdekken ze ook iets anders: zes minuten beelden van Pamela Anderson en Tommy Lee die seks hebben – eerst in een auto, later op een boot in de Caraïbische Zee. ‘De dollartekens vlogen voor onze ogen’, vertelt Gauthier later aan Rolling Stone. ‘Maar we hadden meteen ook door dat dit het soort tape was waar mensen voor vermoord worden.’

Samen met de producer probeert Gauthier de tape te gelde te maken, maar geen enkele pornostudio wil met hen in zee gaan. Zonder toestemming van Pamela Anderson en Tommy Lee durft niemand zich aan een release te wagen. Een gelekte sekstape van acteur Rob Lowe heeft enkele jaren eerder voor een hoop rechtszaken en inbeslagnames gezorgd: er valt simpelweg geen geld te verdienen aan een gestolen sekstape, is het gangbare idee.

Gauthier, een man die zichzelf ietwat als een visionair lijkt te beschouwen, ziet evenwel nog een andere mogelijkheid: het prille, nog volkomen ongereguleerde internet. Bij een maffiabaas, dezelfde die twintig jaar eerder Deepthroat gefinancierd heeft, krijgt hij een lening van 50.000 dollar. Hij registreert domeinnamen als pamsex.com en pamsextape.com en begint Pam & Tommy Lee: Stolen Honeymoon, zoals de film zal gaan heten, online te distribueren.

Let wel: dat betekent niet dat de video er te downloaden is. We spreken over het internet van 1995, het tijdperk van de inbelmodems, waarin internetsnelheid nog in kilobytes wordt uitgedrukt. Op de websites staat een adres in Canada vermeld, waar je 60 dollar naar kunt overmaken. Vervolgens krijg je per post een videocassette toegestuurd vanuit Amsterdam. Promo doet Gauthier niet: mensen die ‘Pamela Anderson naakt’ intikken in AltaVista, de zoekmachine in die dagen, komen vanzelf bij hem terecht. En dat blijken er veel te zijn. In geen tijd gaan de cassettes de wereld rond. In december 1995 wordt voor het eerst over het bestaan ervan geschreven door de Britse tabloid Daily Mail.

Online distribueren’ betekent in 1995 niet dat de video te downloaden is. Op de websites staat een adres waar je 60 dollar naar kunt overmaken. Vervolgens krijg je een videocassette per post toegestuurd.

Anderson en Lee zelf hebben op dat moment niet eens door dat hun safe gestolen is. Dat ontdekken ze pas een maand later, tot hun grote afgrijzen. Niet wetende dat de tape al verkocht wordt, proberen ze initieel alles te doen om de video te recupereren. Eerst via de politie, dan met een privédetective en later met een groep Hells Angels die Tommy Lee via Mötley Crüe kent. Ze vinden Gauthier ook, maar ze zijn al te laat. Verschillende kopers van de sekstape hebben de tape ondertussen gekopieerd en zijn op hun beurt een illegaal handeltje begonnen. De kat is niet meer terug in de zak te krijgen.

Wanneer het magazine Penthouse de tape in handen krijgt, proberen Anderson en Lee via gerechtelijke weg te voorkomen dat ze beelden uit de video publiceren, maar die aanpak keert zich al snel tegen hen. De depositions voorafgaand aan de rechtszaak zijn een beproeving voor Anderson, die eindeloos vragen krijgt over haar seksualiteit en haar seksuele verleden – en nauwelijks over de diefstal. Bovendien blijkt de rechtszaak de aanleiding waar de media op zitten te wachten om over de sekstape te schrijven, waardoor hij alleen maar bekender wordt. Wanneer de rechtbank ook nog eens in hun nadeel oordeelt, besluit het koppel een deal te sluiten met Internet Entertainment Group, een pionier van de webcamporno, en geven ze hun rechten op de video op. Hun hoop is dat, doordat de website de rechten in handen krijgt, de tape enkel te zien zal zijn op het obscure internet en niet in de videotheken zal belanden.

Pamela Anderson en Tommy Lee leerden elkaar kennen toen hij ongevraagd aan haar gezicht likte. Vier dagen later trouwden ze.
Pamela Anderson en Tommy Lee leerden elkaar kennen toen hij ongevraagd aan haar gezicht likte. Vier dagen later trouwden ze.

Dat blijkt een verkeerde inschatting. Niet alleen sluit Internet Entertainment Group achter hun rug een deal met een pornostudio om de videocassette commercieel uit te brengen, waarmee hij naar schatting 77 miljoen dollar opbrengt, het internet blijkt ook meer dan een tijdelijke hype. De sekstape van Anderson en Lee groeit uit tot een van de meest gezochte video’s van het snel groeiende world wide web. En erger nog: hij zal er nooit meer van verdwijnen.

Anderson en Lee kunnen zich dat nog niet realiseren, maar achteraf bekeken is het een nieuw tijdperk dat voor de deur staat: dat van het internet. Het internet zal porno, tot dan het domein van de afgebakende hoek in de videotheek, naar de mainstream brengen. Het zal illegale sekstapes een businessmodel verschaffen en de grenzen van de privacy vertroebelen. Het zal een nieuwe, gemenere celebritycultuur voortbrengen, zeker voor jonge bekende vrouwen. En de sekstape van Pam en Tommy is daar een voorafname op.

Ter info: Gauthier zal naar eigen zeggen nauwelijks iets verdienen aan de video: nadat zijn illegale handel in elkaar is gestort, blijft hij achter met schulden bij de maffiawoekeraar. Finaal wordt niemand van de betrokkenen beter van de gestolen sekstape.

Eén ding wordt in dit verhaal altijd vergeten: de impact op Pamela Anderson

Het is opmerkelijk hoe nadrukkelijk de popcultuur sinds MeToo verhalen uit de late jaren negentig en vroege nillies bovenspit. Framing Britney Spears was een opsomming van de wreedheid die de popster jarenlang moest ondergaan in de media. American Crime Story: Impeachment vroeg zich af waarom de publieke opinie destijds kamp koos voor Bill Clinton en niet voor Monica Lewinsky. Surviving R. Kelly liet zien hoe R. Kelly decennialang zijn gang kon gaan zonder dat zijn vrouwelijke slachtoffers geloofd werden.

Het procedé is telkens hetzelfde: de docu’s en reeksen hervertellen de feiten, nu vanuit het perspectief van de betrokken vrouwen, en laten de kijker er opnieuw over nadenken. De conclusie is elke keer identiek: de late jaren negentig en vroege nillies waren een snoeihard tijdperk om een jonge, bekende vrouw te zijn. Allicht daarom dat net de verhalen van toen zo goed werken: ze zijn een pijnlijke confrontatie met ons eigen onbewuste seksisme van toen.

Niet dat Pam & Tommy helemaal in dat rijtje past. Er zit namelijk iets dubbels in de minireeks. Pamela Anderson is niet betrokken bij de serie, wat maakt dat haar sekstape opnieuw opgerakeld wordt zonder dat ze er haar zeg over kan doen. Bovendien is het Rolling Stone-artikel achter Pam & Tommy grotendeels gebaseerd op de getuigenis van Rand Gauthier, de dief en verspreider van de video. Zeker in de eerste afleveringen voelt dat wat raar aan: het is alsof je naar een jongensachtige Seth Rogen-komedie zit te kijken over een klunzige dief die stoemelings op een goudmijn stoot, waarbij de dader ook nog eens op opmerkelijk veel vergeeflijkheid van de makers kan rekenen. (Er zit ook een scène in waarin Tommy Lee een conversatie heeft met zijn erecte penis. Héél raar.)

Pamela Anderson en Tommy Lee proberen alles te doen om de video te recupereren. Eerst via de politie, dan met een privédetective en later met een groep Hells Angels.

Maar halverwege de reeks, wanneer de focus verschuift van de diefstal naar de impact op de betrokkenen, lijkt het alsof de makers dat zelf ook beseffen. Plots verandert er iets in Pam & Tommy en valt er nog weinig te lachen. Het zit ‘m vooral in de empathische vertolking van Lily James (Downton Abbey), een merkwaardig accurate lookalike van Pamela Anderson: ze speelt haar personage niet als de rondborstige bombshell, zoals de publieke opinie haar destijds inschatte, maar als een jonge vrouw die zich staande probeert te houden in een wereld bepaald door mannen. Van de mannelijke producers die haar in Baywatch liefst zo weinig mogelijk horen zeggen tot haar mannelijke advocaten die niet inzien wat de impact van de tape op haar leven is. Lily James speelt de Pamela Anderson van 1995, maar dan wel met de kennis van 2022.

Tommy Lee en Pamela Anderson op de sofa bij talkshowhost Jay Leno. Destijds was er bij de publieke opinie vooral leedvermaak en nieuwsgierigheid.
Tommy Lee en Pamela Anderson op de sofa bij talkshowhost Jay Leno. Destijds was er bij de publieke opinie vooral leedvermaak en nieuwsgierigheid.

‘Ik vind het geen groot drama. En ik sta ook op die tape, net zoals jij’, zegt Tommy Lee, gespeeld door Sebastian Stan (de Winter Soldier in Captain America), halverwege de reeks. ‘Nee, niet zoals ik’, antwoordt Pamela Anderson. Het is twijfelachtig of die conversatie ooit echt heeft plaatsgevonden, maar de fictieve Anderson heeft een punt. Voor Tommy Lee was de sekstape een zoveelste rock-‘n-rollverhaal in zijn biografie. Het enige wat bleef hangen, was dat hij de eigenaar was van een bovengemiddeld grote penis. Voor Pamela Anderson lag dat iets anders.

Het is een punt dat Pam & Tommy heel nadrukkelijk maakt: Anderson was een slachtoffer. Niet alleen van de tape zelf, waarmee een stuk van haar seksualiteit gestolen en verkocht werd, maar ook van de reactie erop. In de media werd de schuld van de sekstape niet bij de dief gelegd, maar bij Pamela Anderson. De rechtbank oordeelde dat haar video nieuwswaardig was, omdat ze eerder al naakt in Playboy geposeerd had. De publieke opinie verweet haar dat het een publiciteitsstunt was, bedoeld om haar carrière te boosten. Weinigen schoten haar te hulp. Er waren geen sekspositieve feministen die wezen op het belang van toestemming. Er waren geen opiniestukken over victimblaming en slutshaming. Er was alleen leedvermaak en nieuwsgierigheid.

Misschien is dat wel de grootste erfenis van die allereerste sekstape: het zette de toon voor hoe er in de daaropvolgende decennia naar de gelekte video’s van beroemdheden gekeken werd. Want waar in 1995 nog een snijbrander en een videocassette nodig waren, volstond tien jaar later één muisklik. In 2004 zette Rick Salomon de sekstape online die hij met Paris Hilton had gemaakt, buiten haar wil om. (Vreemd genoeg zou Pamela Anderson later niet één, maar twee keer met diezelfde Salomon trouwen.) In 2007 deed Ray J hetzelfde met Kim Kardashian. En telkens keerde de publieke opinie zich tegen de vrouwen en werd hun seksualiteit tegen hen gebruikt. Ze hadden zich niet moeten laten filmen. Ze zullen de video wel zelf gelekt hebben. Ze hebben er veel geld aan verdiend. Ze zijn er bekend door geworden.

Ik vind het geen groot drama. En ik sta ook op die tape, net zoals jij’, zegt Tommy Lee. ‘Nee, niet zoals ik’, antwoordt Pamela Anderson in de reeks. De fictieve Anderson heeft een punt.

Pas in 2014, toen in het lek dat de walgelijke naam ‘The Fappening’ kreeg gestolen iCloud-foto’s van 500 actrices en celebrity’s op het internet gegooid werden, begon er iets te veranderen. Voor het eerst kwam er wetgeving op gang over de verspreiding van pornografisch materiaal die verder keek dan pure copyrightkwesties. Voor het eerst leek de publieke opinie zich het standpunt van het slachtoffer voor te stellen. (Al is er, afgaande op de recente seksvideo’s van bekende Vlamingen, nog genoeg ruimte voor verbetering. Het privéleven van publieke figuren blijft in digitale tijden een spanningsveld.) Het is de tragiek die onder Pam & Tommy sluimert: het zou nog vijfentwintig jaar duren voor de wereld haar fout begon in te zien.

Dus ja, Craig Gillespie heeft een punt.

Het verhaal van de allereerste celebritysekstape is niet wat u dacht dat het was.

Pam & Tommy

Vanaf 2/2 op Disney+.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content