Lena Waithe, meester in ‘Master of None’: ‘Ik moet nog altijd aan witte mensen vragen: is het oké?’

© Contour by Getty Images

Na vier jaar afwezigheid is Master of None terug, zij het danig dooreengeschud, zowel voor als achter de camera. De comedyreeks draait niet meer om Dev, maar om Denise én om de vrouw die haar gestalte geeft: Lena Waithe, niet alleen een actrice maar ook een scenariste en producer die in Hollywood hoe langer hoe meer een black powerhouse is.

Vijf afleveringen, en niet over het liefdesleven van Dev, het centrale personage van de eerste twee seizoenen van Master of None. De enige ‘sleutelrollen’ die Netflix noemt, zijn die van de lesbische Denise en haar partner Alicia. Dat moet leiden tot wat de streamingdienst ‘een intiem modern liefdesverhaal dat de hoogtes en laagtes in een huwelijk illustreert’ en ‘existentiële vragen over de liefde en het leven opwerpt’.

Dat is niet alleen op het scherm een serieuze shift: Aziz Ansari, de acteur die Dev vertolkt en die u misschien herkent als Tom Haverford uit Parks and Recreation, is samen met Alan Yang ook het brein achter Master of None. (En een van de redenen waarom het nieuwe seizoen zo lang op zich heeft laten wachten: Ansari werd een van de lichtere MeToo-zaken na een anonieme getuigenis van een vrouw die zich tijdens een date onder druk gezet voelde om met hem te vrijen.) Hij regisseert seizoen 3 nog wel, het verhaal schreef hij samen met Lena Waithe, de actrice die het nieuwe centrale personage Denise vertolkt, de lesbische vriendin bij wie Dev in eerdere seizoenen altijd terechtkon voor onomwonden commentaar op zijn hortende liefdesleven.

Lena Waithe komt uit een arm tweeoudergezin: ‘Mijn moeder en de televisie. Als je uit een arm milieu komt, wordt televisie dat waar je over droomt.

Dat kan een tijdelijke zijsprong zijn – de nieuwe afleveringen verschijnen onder de noemer Master of None Presents: Moments in Love – maar sowieso moet nog blijken of de reeks na de lange onderbreking opnieuw zulke hoge toppen zal scheren. In elk geval is de verandering van hoofdpersonage meer dan louter een noodgreep: met Lena Waithe heeft Master of None een sterke persoonlijkheid aan boord die de voorbije vier jaar ontbolsterd is, de macht heeft gegrepen in de Amerikaanse entertainmentwereld en strijdlustig opkomt voor gediscrimineerde minderheden.

***

Voor haar nieuwe centrale plek in Master of None had Waithe met een rist mooie rollen, onder meer in de filosofische sciencefictionserie Westworld en in Steven Spielbergs gameavontuur Ready Player One, al een curriculum opgebouwd dat menige actrice haar benijdt. Terwijl acteren niet eens haar voornaamste bezigheid is. De zich graag masculien kledende Waithe, die deze week haar 37e verjaardag heeft gevierd, is een scenariste met de ambitie, de wilskracht en het zakelijk vernuft om haar verhalen voor film en televisie maximaal zelf uit te werken.

Waithe komt uit een tweeoudergezin (‘mijn moeder en de televisie’) uit Chicago’s South Side, berucht om haar bendegeweld, schrikbarende moordcijfers en politiebrutaliteit, maar daar uiteraard niet mee samenvallend. Net als haar grootmoeder raakt ze verslingerd aan tv-series. Eerst aan oma’s favorieten zoals All in the Family, The Jeffersons en Columbo, daarna aan de Cosby Show-spin-off A Different World, The Fresh Prince of Bel-Air en Family Matters. ‘Als je uit een arm milieu komt, wordt televisie dat waar je over droomt’, vertelde ze The Guardian in 2018. ‘Ik keek niet alleen blindelings, ik zoog echt alles in me op: de personages, de grappen, de lachsalvo’s, de muzikaliteit’, aldus Waithe in het weekblad Time.

Lena Waithe, meester in 'Master of None': 'Ik moet nog altijd aan witte mensen vragen: is het oké?'
© COURTESY OF NETFLIX

Na het behalen van een diploma film & televisie aan het Columbia College Chicago trekt ze naar Los Angeles. Ze versiert een baantje als assistente bij de sitcom Girlfriends en werkt zich traag maar zeker op met scenario’s voor reeksen zoals het ook bij ons bekende Bones en de sitcom How to Rock. Voor Showtime, de Amerikaanse betaalzender achter Homeland en Californication, mag ze in 2015 The Chi maken, een reeks die begint met het clichébeeld van Chicago’s South Side, maar uiteindelijk een genuanceerde beeld schetst over vier jonge mannen uit die buurt. ‘Ik wil een verhaal vertellen over waar ik vandaan kom en de mensen die daar wonen, in plaats van gewoon de krantenkoppen daarover.’

***

Maar haar grote doorbraak komt er via de omweg van Aziz Ansari’s Master of None. Om Waithe in zijn reeks te krijgen maakt Ansari van een blank liefje voor Dev een lesbische vertrouwenspersoon. Waithe is er trots op dat ze een van de eerste niet-blanke lgbtq-personages op de Amerikaanse televisie heeft kunnen vertolken en vindt dat er meer verhalen moeten komen over queer vrouwen uit de zwarte gemeenschap. ‘Ik hou van mijn gender, mijn blackness, mijn gayness. ‘

Ansari geeft Waithe trouwens een niet onbelangrijke stevige duw: pas na lang aandringen van Ansari stemt ze toe om het verhaal van haar coming-out te verwerken in het scenario voor een aflevering van Master of None. Tussen de opnames van Spielbergs Ready Player One door stort ze haar hart uit op papier. Voor de regie haalt ze er Melina Matsoukas bij, bekend van straffe clips voor Beyoncé en Rihanna. De aflevering in kwestie, Thanksgiving uit het tweede seizoen, valt op en wordt in 2017 bekroond met de Emmy voor uitmuntend schrijfwerk voor een comedyreeks. Waithe is de eerste zwarte genomineerde en meteen ook eerste winnares in die categorie. ‘Bedankt om een kleine Indiase jongen uit South Carolina en een kleine, zwarte queermeid uit South Side Chicago te omarmen’, zegt ze in haar dankwoord, dat meteen viraal gaat. Waithe is vastbesloten er zo snel mogelijk voor te zorgen dat ze niet de enige zwarte scenariste met een Emmy op de schouw is.

Gesterkt in haar geloof in eigen kunnen besluit Waithe dat het het moment is voor een film. In het door Matsoukas geregisseerde, bloedmooie en zowel romantisch als politiek hitsige Queen & Slim (2019) vertelt ze over een zwart duo dat na een luizige eerste date op een racistische flik botst die hen naar het leven staat maar dat zelf met zijn leven bekoopt. De cop killers beseffen dat hun laatste uur geslagen heeft en slaan op de vlucht. Een deel van Amerika steunt hen, een deel verfoeit hen. De release van de erg knappe film bleek een prelude op de Black Lives Matter-zomer.

Naomi Ackie (l.) en Lena Waithe als Alicia en Denise in Master of None.
Naomi Ackie (l.) en Lena Waithe als Alicia en Denise in Master of None.© COURTESY OF NETFLIX

Dat het met Universal Pictures gelieerde productiebedrijf van Queen & Slim instemde met Waithes ongebruikelijke eis om haar de final cut te laten, zónder aanbevelingen van blanke bonzen, is een teken van haar fel toegenomen macht, macht die ze ook omzet in concrete projecten. De lijst daarvan is lang. Samen met Ansari schreef ze alle afleveringen van het nieuwe seizoen van Master of None. De opnames van het romantische queerdrama Beauty, Waithes verhaal over een jonge zwarte artieste die na een lucratief contract in gewetensnood komt, zijn afgerond. Vorig jaar begon ook haar één-cameracomedyserie Twenties, waarvan ondertussen een tweede seizoen besteld is. Twenties, over een jonge zwarte queervrouw en haar twee beste heterovrienden, heeft andermaal een semiautobiografische insteek. Volgende maandag begint in de VS het vierde seizoen van The Chi, naar eigen zeggen een veel betere reeks nu er geen blanke showrunner meer in de weg loopt en ze haar zin mag doen. Voor Universal werkt ze op Talent Show, een film met Cynthia Erivo als een singer-songwriter die terugkeert naar Chicago om er jonge artiesten te begeleiden. Volgens de roddelpers is de Britse Erivo, die u kent uit het slavernijdrama Harriet (2019) en uit Steve McQueens Widows (2018), de nieuwe vlam van Waithe en de reden waarom haar huwelijk (met filmproducente Alana Mayo) vorig jaar spaak liep.

Als executive producer is Waithe ook nog betrokken bij Them, een black-horrorserie die Amazon vorige maand uitbracht. Net als de al even veelzijdige Issa Rae, de drijvende kracht achter HBO-topper Insecure, heeft Waithe ook nog een deal met een muzieklabel, Def Jam, om muzikaal talent te lanceren én een Lab om jong talent op weg te helpen.

Arbeidsethos heeft Waithe duidelijk in overvloed. Over charisma en strijdvaardigheid heeft ze evenmin te klagen. Ook nu ze met de grote spelers aan tafel zit en de aandacht van de media heeft, zegt ze wat ze te zeggen heeft. En dat komt soms radicaal over. In augustus vorig jaar pleitte ze in The Hollywood Reporter voor opgelegde en afgedwongen inclusie van minderheidsgroepen in de film- en televisiewereld. ‘Inclusie moet een gebetonneerde regel zijn, geen standaard die je naar believen hanteert of niet.’ In 2019 pleitte ze in The New York Times al voor een systeem waarbij de zwarte Hollywoodelite in zwarte filmregisseurs en cinema investeert. Op die manier wilde ze komaf maken met ‘de afhankelijkheid van een studiosysteem dat verhalen van zwarte mensen in het verleden gemarginaliseerd heeft’. Nadat ze daarbij ook de namen van Will Smith en Denzel Washington had laten vallen, kreeg Waithe felle tegenwind. Ze verontschuldigde zich (‘ik heb niemand te vertellen wat ze met hun geld moeten doen’) maar blijft ervan overtuigd dat het geld beter ‘binnen de cultuur blijft. Geld is macht.’

In een opiniestuk voor een optimismespecial van Time schreef ze over Hollywoods New Black Renaissance, de plotse weelde aan films en series die voeling met Amerika’s zwarte gemeenschap hebben. ‘Kijkers zijn er dol op. Maar ik hoop dat het niet langer een heropleving, een moment of een beweging hoeft te zijn. Ik zou willen dat het de norm is.’ Het succes van Black Panther, Moonlight, Atlanta en Insecure vindt ze ‘niet genoeg’. ‘Witte mensen hebben alles en wij hebben nog veel in te halen. Het is veel te vroeg om onszelf een schouderklopje te geven en te denken dat het probleem is opgelost. Hoewel ik cool werk maak, moet ik nog altijd witte mensen vragen of ze het oké vinden en of ze het begrijpen. Mensen van kleur zijn momenteel een product. Elke witte executive vraagt zich af waar zijn zwarte tv-serie of blockbuster blijft. Dat is geweldig. Maar we hebben iemand nodig met een duidelijker bedoeling. Iemand die niet zegt: ‘Waar is mijn Insecure?’ of ‘Waar is mijn Black Panther?’ maar iemand die zich afvraagt wie de nieuwe Issa Rae of nieuwe Ryan Coogler is.’

De inhoud op deze pagina wordt momenteel geblokkeerd om jouw cookie-keuzes te respecteren. Klik hier om jouw cookie-voorkeuren aan te passen en de inhoud te bekijken.
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."

Master of None Presents: Moments in Love

Vanaf 23/5 in Netflix.

The Chi

Seizoen 2 loopt momenteel op VTM 4, elke maandag om 23.30 uur.

Lena Waithe

Geboren op 17 mei 1984 in Chicago.

Acteert in Westworld en Ready Player One.

Wint in 2017 als eerste zwarte vrouw de Emmy voor Outstanding Writing for a Comedy Series voor een aflevering van Master of None gebaseerd op haar coming-out.

Schreef de broeierige film Queen & Slim.

Bedenkt en schrijft ook de series The Chi en Twenties.

Speelt in Master of None Denise, het hoofdpersonage in het nieuwe seizoen.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content