Hoe Charlie Chaplin de inspiratie was voor de meest controversiële aflevering van The X-Files

In 1996 leidde ‘Home’, de tweede aflevering van het vierde The X Files-seizoen, tot veel controverse wegens een wansmakelijke plot. De mosterd daarvoor werd verrassend genoeg gehaald bij Charlie Chaplin.

In die episode proberen de paranormale detectives Mulder (David Duchovny) & Scully (Gillian Anderson) de mysterieuze dood van een genetisch misvormde baby in een buitenstadje van Pennsylvania op te lossen. Het onderzoek leidt hen naar de familie Peacock, drie door incest mismaakte einzelgängerbroers die een afgelegen boerderij runnen. Uiteindelijk komt het duo tot de gruwelijke vaststelling dat de voor dood gewaande moeder – van wie zowel beide armen als beide benen geamputeerd zijn – ook de moeder is van het dode kind.

Het Amerikaanse televisiestation Fox, dat de paranormale perikelen van Mulder & Scully uitzond, beloofde na veel klachten om de aflevering nooit meer uit te zenden wegens ‘smaakloos’ en ‘grensoverschrijdend’, en zette daarmee een kruis over een verhaal dat vandaag nog steeds bejubeld wordt door de trouwe schare fans van de cultreeks.

via GIPHY

Chaplin als inspiratie

‘Wie verzint dat in godsnaam?!’ Dat is de vraag die bij zulke horrorhersenspinsels altijd wordt gesteld. De schrijvers van de beruchte aflevering, Glen Morgan en James Wong, haalden de mosterd voor de wansmakelijke plot verrassend genoeg bij Charlie Chaplin.

In de autobiografie van Chaplin staat te lezen hoe de jonge acteur met een theatergezelschap door het land trok met een hakkelige productie van Sherlock Holmes om aan de bak te komen en daarbij de meest twijfelachtige slaapplaatsen besloeg. Tijdens één van zijn helse herbergen, in een mijnershuisje in Ebbw Vale, werd hem iets heel ontzettends getoond door de eigenaar: “Een halfjongen – zonder benen, een te groot en plat blond hoofd met een ziekbleek gezicht, een ingezonken neus, een brede mond en sterkgespierde armen – klauterde van onder de kast. “Hey, Gilbert, spring!”, zei de vader en de kerel boog eerst een beetje voorover, en schoot dan op met zijn armen bijna tot boven mijn hoofd. “Hoe denk je dat hij het zou doen in het circus?”, vroeg de vader, “De menselijke kikker!” Ik was zo verafschuwd dat ik amper kon antwoorden.”

De jongen, met enkel een torso en een hoofd, laat niet alleen op Chaplin een diepe indruk na, maar ook op de schrijvers van The X-Files. “We vonden het verhaal gruwelijk, interessant en vreemd en wilden het eigenlijk altijd al in de show verwerken”, vertelt James Wong in een documentaire. Hij is zich bewust van de reactie: “Maar The X-Files was zo’n grote hitreeks dat de aflevering niet zomaar stopgezet kon worden.”

Geen unicum

The X-Files is niet de enige cultshow die een aflevering moest schrappen omdat het een en ander niet door de beugel kon volgens kijkers en/of programmamakers. Ook The Twiligt Zone, Seinfeld, Star Trek: The Next Generation en andere reeksen kregen in de nineties een no-show voor bepaalde afleveringen. En op het einde van het decennium, in 1999, zorgde de tragedie in de nasleep van de schietpartij op Columbine High School ervoor dat ‘Earshot’, een aflevering uit het derde seizoen van Buffy The Vampire Slayer dat een schoolschietincident verhaalde, een paar maanden werd uitgesteld.

Maar het is zeker niet zo dat mensen in de jaren negentig zoveel gevoeliger waren dan nu. Meer recent lag ‘Oeuf’, de vierde aflevering van het eerste Hannibal-seizoen (waarin Gillian Anderson van The X-Files overigens meespeelt), bij veel mensen op de lever. Het was showrunner Bryan Fuller zelf die besloot dat de episode, waarin gebrainwashte kinderen andere kinderen uitmoorden, misschien toch in het verkeerde keelgat zou schieten. “Telkens je een verhaal schrijft en de sensationele aspecten van storytelling bestudeert, denk je aan interessante metaforen die kunnen dienen als sociale kritiek”, legde Fuller uit aan Hollywoodmagazine .

Gezien de destijds actuele gebeurtenissen – de Sandy Hook-schietpartij en de bomaanslag tijdens de Bostonmarathon – besloot Fuller om de gevoelige aflevering enkel te verkopen via iTunes, te streamen in een verkorte vierdelige webserie en te tonen in het buitenland. (AW)