Niet alles wat Jordan Peele aanraakt, verandert in goud. De man die met Get Out en Us de maatschappelijk relevante horrorfilm nieuw leven inblies, krijgt geen beweging in zijn update van de onverslijtbare anthologieserie The Twilight Zone.
‘It is the middle ground between light and shadow, between science and superstition, and it lies between the pit of man’s fears and the summit of his knowledge. This is the dimension of imagination. It is an area which we call the Twilight Zone.’
(intro van The Twilight Zone, 1959-1964)
Het was behoorlijk gewaagd wat Rod Serling eind jaren vijftig deed. Terwijl de Republikeinse senator Joseph McCarthy en zijn House Committee on Un-American Activities hun heksenjacht op acteurs, scenaristen en intellectuelen met vermeend communistisch gedachtegoed opdreven, schreef hij driftig aan een anthologieserie die net die beangstigende tijden uitstekend vatte. The Twilight Zone ging voor de eerste keer op 2 oktober 1959 op antenne, op CBS, de zender waar journalist Edward R. Murrow vijf jaar eerder openlijk kritiek had geuit op McCarthy en zijn tactieken. Om zelf niet als potentiële agitator en landverrader in het vizier te komen had Serling gekozen voor een genre waarin hij zijn commentaar op de Amerikaanse samenleving makkelijk kwijt kon: sciencefiction.
Met korte zwart-witparabels over buitenaardse bezoekers, sinistere dubbelgangers, levende poppen en ukken met bovennatuurlijke krachten sleurde Serling je bij de haren een parallel universum in waar personages en maatschappij symptomen vertoonden van de ziekten van die tijd, zoals waanideeën, zelfzucht en al dan niet latent racisme. Op het einde van elke episode kwam hij zelf in beeld om de moraal van het verhaal voor de slechte verstaanders uit de doeken te doen.
Het bleek het Nieuwe Testament voor de eerste echte kijkbuisgeneratie. Veel kijkers raakten in de ban van Serlings bizarre, angstaanjagende verhalen. Dat had evenveel te maken met de boodschappen die hij overbracht als met de manier waarop hij dat deed: middels een herkenbare structuur, een ongezien gevoel voor timing en plotwendingen die de argeloze kijker ontredderd achterlieten en verplichtten om in eigen boezem te kijken.
***
Vertaald naar vandaag: Serling was de Charlie Brooker van zijn tijd. Het grootste verschil met diens Black Mirror is de manier waarop mensen tv toen beleefden. Waar we vandaag grotendeels zelf beslissen wanneer we wat bekijken, was tv destijds een familiegebeuren met vaste uitzenduren. Gevolg: elke nieuwe aflevering van The Twilight Zone vormde een gespreksonderwerp. In de huiskamer, op kantoor, ja zelfs aan de fabrieksband.
De baanbrekende eerste seizoenen van The Twilight Zone (dat op de Nederlandse tv de titel Tweeduuster meekreeg) gingen de westerse wereld rond. Zelfs toen na het tweede seizoen Serlings inspiratietank leeg begon te raken, andere scenaristen het van hem overnamen en de echt beklijvende episodes minder talrijk werden, bleef het programma ongemeen populair. In 1964, na seizoen vijf, was het voorgoed voorbij: Serling trok de stekker uit de serie, na een ‘creatief meningsverschil’ met de zender. De serie zou nog twee keer terugkomen, in de jaren tachtig en in 2002, maar de deining bleef die keren uit.
Verdwijnen deed The Twilight Zone evenwel nooit, want de originele reeks werd vaak heruitgezonden en bereikte zo steeds nieuwe Serling-adepten. Een van hen was Matt Groening, die heel vaak referenties aan The Twilight Zone in zijn mateloos populaire tekenfilmseries The Simpsons en Futurama binnensmokkelde. Anno 2019 probeert een andere superfan de magie van de originele serie te reproduceren en aan een nieuwe generatie te slijten.
***
Voor Jordan Peele, die de nieuwe tiendelige reeks coproduceert én in de rol van verteller kruipt, zou The Twilight Zone tegelijk een comfort zone moeten zijn. Zoals hij met zijn horrorfilms Get Out (2017) en Us (2019) aantoonde, deelt hij met Rod Serling een voorliefde voor fascinerende huiverallegorieën en maatschappelijk engagement. Als tiener was hij verhangen aan The Twilight Zone, en onlangs gaf hij ruiterlijk toe dat Us voortborduurde op de premisse van Mirror Image, een aflevering uit het eerste seizoen van Serlings originele reeks. Net daarom is het vreemd dat Peele, tenminste in de vier episodes die we te zien kregen, er zelden in slaagt om voor spanning of verrassingen te zorgen. Dat is redelijk problematisch voor de update van een serie die vooral spannend en verrassend was.
Het begint al bij de pilotaflevering, The Comedian, de enige waar Peele zelf aan meeschreef. Daarin speelt Kumail Nanjiani (The Big Sick) een volstrekt ongrappige stand-upcomedian die, aanvankelijk argeloos en daarna bewust, het leven van zijn geliefden en vijanden uitwist en daarvoor betere moppen en de waardering van het publiek terugkrijgt. Op zich een leuk uitgangspunt, maar wie regelmatig een serie bekijkt, heeft al na een kwartier door hoe de aflevering zal eindigen. Blijft over: dertig minuten nodeloos tijdrekken tot die voor de hand liggende finale.
Waarmee meteen een tweede euvel aan het licht komt: de duur van de afleveringen. Waar Serling in de originele reeks alles compact hield met episodes die het halfuur nooit overschreden, stond CBS op afleveringen van minstens 45 minuten, met alle vulsel van dien. Voorspelbaarheid en langdradigheid zijn ook de manco’s waaraan Nightmare at 30,000 Feet (een moderne benadering van de klassieke Twilight Zone-aflevering met William ‘Captain Kirk’ Shatner) en A Traveler (met een ijzingwekkende Steven Yeun uit The Walking Dead) lijden. Het is allemaal mooi in beeld gebracht, er wordt goed geacteerd door een heel multiculturele cast en af en toe wordt er wel een spanningsboogje gecreëerd, maar achteraf blijft slechts één gevoel over: was dit het maar? Voer voor diepe overpeinzingen, discussie, laat staan introspectie, is er niet.
De enige aflevering die wel eventjes blijft nazinderen, is Replay. Daarin ontdekt een zwarte moeder (Sanaa Lathan) dat ze met de ouderwetse camcorder die ze om de een of andere reden overal mee naartoe sleurt de tijd even kan terugspoelen. Iets wat uiterst goed van pas komt wanneer een iets te ijverige wetsdienaar haar en haar zoon naar het leven staat. Hoewel de boodschap – politieagenten zijn racistische, schietgrage varkens en dat hoeven we niet langer te pikken – veel te breed wordt uitgesmeerd en de Groundhog Day-aanpak allesbehalve revolutionair is, zit het ritme goed en is Glenn Fleshler ( Boardwalk Empire, Hannibal) indrukwekkend als de vadsige flik.
Het is een zeldzaam moment van opwinding, want voor de rest blijft The Twilight Zone hangen in de schemerzone tussen fun en fiasco. Zelfs in een parallel universum waarin de originele reeks en Black Mirror niet zouden bestaan, zou deze overbodige update onder de radar blijven.
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
De serie is momenteel te zien op Play en Play More van Telenet.
Zonevreemd
De originele The Twilight Zone herbergde heel wat pareltjes die tv-kijkend Amerika dagenlang in de ban hielden. Snor zeker deze vijf verontrustende toppers op (via YouTube of een ander videokanaal).
Time Enough at Last (seizoen 1, 1959)
Verhaal Een fervente lezer trekt zich met een boek terug in de kluis van de bank waar hij werkt. Wanneer hij die verlaat, merkt hij tot zijn afgrijzen dat de wereld is vernietigd door een nucleaire explosie. Voordeel: voortaan kan hij ongestoord lezen.
Moraal Kraai nooit te vroeg victorie, zelfs niet als je de laatste mens op aarde bent.
Speciaal U kent hoofdrolspeler Burgess Meredith als de knuffelbare trainer van bokser Rocky Balboa uit de eerste drie Rocky-films.
The Monsters Are Due on Maple Street (seizoen 1, 1960)
Verhaal Wanneer ze vermoeden dat een buitenaardse invasie dreigt, gaan de bewoners van een rustig voorstadje op zoek naar de collaborateur in hun midden. Hun verdenking valt op de enige man wiens auto nog start.
Moraal De mens is zijn eigen grootste vijand.
Speciaal De aliens gaan gekleed in pakken die het jaar daarvoor al gebruikt werden voor de cultklassieker Forbidden Planet.
Eye of the Beholder (seizoen 2, 1960)
Verhaal Een vrouw met omzwachteld hoofd heeft zonet haar elfde operatie ondergaan om eruit te zien als alle andere mensen, een absolute vereiste wil ze niet door de maatschappij verstoten worden.
Moraal Wees jezelf, wat anderen ook zeggen.
Speciaal De bevreemdende soundtrack is van Bernard Herrmann, die onder meer tekende voor de striemende violen in Psycho en de dreigende houtblazers in Citizen Kane.
It’s a Good Life (seizoen 3, 1961)
Verhaal De zesjarige Anthony Fremont is een monsterlijk kind. Hij heeft zijn dorp geïsoleerd van de rest van de wereld, kan gedachten lezen en verbiedt zijn dorpsgenoten om ongelukkig te zijn.
Moraal Een minimum aan opvoeding is belangrijk.
Speciaal Michael Jackson samplede in 2001 Rod Serlings betoog aan het begin van deze aflevering voor Threatened van zijn plaat Invincible.
To Serve Man (seizoen 3, 1962)
Verhaal Wanneer de Kanamits, een vredelievende buitenaardse beschaving, op aarde landt, lijkt dat voor beide partijen een goede zaak. Tot een cryptograaf zich over een van hun manuscripten buigt.
Moraal Lees altijd tussen de regels.
Speciaal Alle buitenaardse wezens worden gespeeld door Richard Kiel. Die zou later in de Bondfilms The Spy Who Loved Me en Moonraker Jaws vertolken, de 2,17 meter lange huurmoordenaar met metalen gebit.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
