Anya Taylor-Joy, de vrouw die schaken eigenhandig weer hip maakte

Het gezicht dat 62 miljoen mensen zo ver kreeg om naar een reeks over schaken te kijken.

Veel actrices vielen dit jaar op in de tv-wereld: Sarah Paulson ( Ratched, Mrs. America), Lily Collins ( Emily in Paris), Michaela Coel (I May Destroy You), Emma Corrin (The Crown), Shira Haas (Unorthodox)… Maar er was één gezicht dat erboven uitstak.

Eigenlijk had het de lente van Anya Taylor-Joy (24) moeten zijn, met een hoofdrol in Emma en een plek tussen The New Mutants. Het werd het najaar. The Queen’s Gambit was dé tv-verrassing van het jaar, en dat is in niet geringe mate aan Taylor-Joy te danken. Ze was ronduit indrukwekkend als Beth Harmon, een aan pillen verslaafd schaakgenie. Misschien nog het meest op de momenten waarop ze niets zei en enkel met een monkellachje of een blik acteerde. ‘Ze heeft de flair van een ster uit de stille film’, zei M. Night Shyamalan ooit, die haar twee keer regisseerde.

Old-school flair dus, maar wel een ster voor nu. Taylor-Joy wisselt arthousecinema af met superhelden en populaire tv. Ze houdt van rollen met een feministische inslag. En haar afkomst is nadrukkelijk werelds: vader een Schots-Argentijnse bootracer, Britse moeder met Spaanse roots die opgroeide in Zambia, zelf geboren in de VS, een jeugd in Buenos Aires en Londen… In tijden van global stars heb je dan een streepje voor.

The Queen’s Gambit zal niet de laatste keer zijn dat u haar ziet. Robert Eggers ( The Lighthouse) castte haar al voor zijn twee volgende films, waaronder een Nosferatu-remake. En straks mag ze de hoofdrol spelen in Furiosa, de prequel van Mad Max: Fury Road.