Guido Lauwaert

Theater: Groeten uit Polen – deel 7

Guido Lauwaert Opiniemaker

Een festivaldag wordt best op een gepaste (Poolse) wijze afgerond. Met wijn. Veel wijn. En het is zelfs festivalwijn. Na zdrowie!

Poznan, 2 juli. Maltafestival. Om met het slot van het cultuurpart van de dag te beginnen. Om negen uur ’s avonds zat ik in de parochiekerk van Sint-Stanislaus. Een barokke kerk, op het kitscherige af. Stanislas is de favoriete jezuïet van de Polen. In de kerk was er een orgelconcert, het eerste van het zomerseizoen. Op het programma Bach, Piotr Rojek, Marian Sawa en Julius Reuble. Op de radio, tv, cd grijp ik naar de zapper. In de kerk word ik er nat van. Een gevolg van mijn voorliefde voor bombastische – zij het met een hoog artistiek gehalte – spektakels. Het concert staat niet op het programma, waarmee ik alleen maar wil zeggen dat er meer culturele activiteiten zijn dan deze van het festival. Ik kwam door de orgelmuziek weer tot rust en dat was nodig, na een draak van een toneelstuk.

Om te huilen

In het Polski Theatr speelt een stuk dat op 23 april van dit jaar in première ging. Ik moet u de titel in het Nederlands, Frans of Engels schuldig blijven, want niemand van de directie van het festival kon een eenduidige vertaling geven. Hier gaan we: Ich Czworo. Obyczaje Dzikich. Er was geen boventiteling, maar toch meen ik begrepen te hebben waar het over ging. Van dit soort stukken zijn er miljoenen geschreven. Een echtpaar, hij professor en zij showmadam, zijn al jaren getrouwd. Passie nul. Zij heeft een verhouding met een stoere bink, maar de fielt heeft tegelijk een verhouding met de dochter. Het komt tot een spreekwoordelijk vuurgevecht. Aan het eind moet de fielt opkrassen en verzoenen man en vrouw zich, ouders en dochter, en herneemt het leven zijn gewone gangetje.

Om te huilen, de vertolking. Iedereen speelt voor zichzelf. Grootse gebaren, dik aangezette mimiek. Ze willen laten zien dat ze acteurs zijn, terwijl de huidige trend, en zeker in The Flemish Wave, wil dat acteurs niet alleen acteren maar al spelend zelf participerend producent worden. Dat vraagt intense samenwerking en verbeelding. Elke voorstelling krijgt een eigen cachet. De manier van spelen is toonaangevend voor het huidige Pools theater. Wat ik ook meen begrepen te hebben, is dat het een komedie was, want om de 5 à 10 minuten werd er gelachen. Correctie: gegniffeld. Een meesterwerk zal het dus niet zijn.

Joseph Lauwaert

Tijdens de voorstelling voelde ik me net Holly Martins [Joseph Cotten], in de film The Third Man. Martins, een Amerikaanse schrijver van cowboyverhalen, wil meer weten over de geheimzinnige dood van Harry Lime [Orson Wellens] en zoekt zijn liefje op, een actrice in een bonbontheater. Een billenkletser maar hij verveelt zich te pletter.

De donkere doolhof

Vanavond ga ik naar een stuk van Luk Perceval kijken, hierover morgen meer. Ter opwarming ben ik naar een film gaan kijken van Luk. De documentaire dateert van vorig jaar, toen de geboortestad van Hitler Culturele Hoofdstad van Europa was. Perceval was gevraagd een productie in maken. In plaats van een theatervoorstelling werd het een film, De verborgen stad. Blijkt dat Linz een netwerk heeft van 14 kilometer gangen en bunkers, en in verbinding staan met de riolen. De film gidst de kijker door de donkere doolhof. Oude getuigen worden geïnterviewd. Een voormalige bewaakster van de rugzijde. Het complex blijkt gebouwd te zijn door ‘bewoners’ van het nabijgelegen KZ Mauthausen. Wat de getuigen vertellen snoert de keel dicht. En een cliché wordt bevestigd: de SS-officieren waren beesten. Een groot verschil met de politieofficieren, die weliswaar streng waren, maar bij momenten een menselijke kant toonden.

Het onderwerp is typerend voor Perceval. Hij is een schipperskind, is een paar maal haast verdronken, vandaar zijn fascinatie met water en ondergrond. De werkelijke als de geheime ondergrond van de menselijke geest.

Waarom is de film nooit in België vertoond? Canvas is verslaafd aan documentaires rond de Tweede Wereldoorlog. Hij past perfect in het rijtje.

Eerlijk is eerlijk

In de voormiddag was er een persconferentie van de ministers van Cultuur van Polen en Vlaanderen, gevolgt door een ontvangst op het stadhuis. Ik bespaar u de blablabla van de minister, de burgemeester, de culturele attaché van Vlaanderen, de directeur van het festival en de wc-madam. Slechts één citaat uit de toespraak van mevrouw Schauvliege: ‘Ik kan u alvast vertellen dat ik tijdens deze legislatuur alle opportuniteiten om de samenwerking met Polen verder te ontwikkelen, ten volle zal benutten.’ Benieuwd of het zo zal zijn en het niet bij grote woorden blijft. Maar, eerlijk is eerlijk. Mevrouw Schauvliege weet dat ze nauwelijks voeling heeft met de kunst maar ze werkt er hard aan. Sommige artiesten waren blij eens met haar te praten. Onder vier ogen. Dat lukt in België niet zo goed. Politiek Brussel is een burcht. Journalisten raken er makkelijk in, maar artiesten komen op de wachtlijst terecht.

Na het twaalfde applaus verscheen bier en patisserie, beide van Belgische makelij. De Polen stonden op de eerste rij en bleven er staan.

Envoi

Terug naar het eind van de dag. Na het orgelconcert een terrasje gedaan met de festivaldirecteur en enkele stafleden. De ene fles wijn was nog niet leeg of de andere werd al in een koelemmer gestopt. Dat is niet zo belangrijk. Wat wel het vermelden waard is, is dat het festival zijn eigen wijn heeft, witte zowel als rode. De grote baas van de biersponsor heeft een wijngaard in Spanje. Om het werkelijk engagement van de sponsor en hemzelf te benadrukken schenkt hij elk jaar een aantal flessen, mét een etiket van het Maltafestival. Limited edition. Een tip voor een sponsor van het komende Theaterfestival? Na zdrowie!

Guido Lauwaert

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content