Paul Baeten

‘Politieke correctheid is vandaag in eerste instantie een wapen’

Paul Baeten Columnist bij Knack Focus

Paul Baeten, schrijver van onder meer Wanderland, Straus Park, de nieuwe novelle Een smerig dier en de tv-reeks Over water, duikt elke week in de populaire cultuur.

Er zat een meisje bij me op school in het jaar 1998 en volgens haar – ze was erg gevoelig – was het fout om te zeggen ‘R.E.M. is slecht’ en moest dat zijn ‘ ik vind dat R.E.M. slecht is’.

Om misverstanden te vermijden met andere mensen uit de prehistorie: ik vind niet echt dat R.E.M. slecht is, het is maar een voorbeeld. Om misverstanden te vermijden met al de rest: R.E.M. was een popgroep in de jaren 1990. En ook: een popgroep is een ensemble van muzikanten die niet doen alsof enkel de zanger of zangeres een naam heeft, een concept dat populair was in de tweede helft van de twintigste eeuw.

Nu, sindsdien heb ik het moeilijk met politieke correctheid als die zo ver gaat om grammatica of woordenschat te laten primeren op individuele verantwoordelijkheid, karakter en intentie.

Het is namelijk compleet onlogisch om aan te nemen dat iemand die zegt dat R.E.M. slecht is, dat doet als officieel standpunt van de NATO of de G7: het is vanzelfsprekend dat het om een mening gaat. Dat benadrukken is al net zo grappig als al die mensen die erop hameren dat ze ’tweeten uit eigen naam’. Ja, oké. Dat hadden we door, Kenneth. Echt waar. Dat hadden we door.

Politieke correctheid is vandaag in eerste instantie een wapen.

We hoeven ook niet altijd alles in de zachtste zinsbouwkundige vorm te gieten. Medemensen respecteren wil ook zeggen dat we erop vertrouwen dat ze slim en van goede wil genoeg zijn om iets niet opzettelijk fout te begrijpen.

Politieke correctheid heeft intussen ook geen goede naam meer, zelfs niet bij mensen die politiek correct zijn. Dat komt omdat het voor veel mensen meer te maken heeft met verpakking dan inhoud: ‘Dat mogen we niet meer zeggen, zeker?’ Terwijl verandering op een veel dieper niveau zou moeten plaatsvinden.

Eigenlijk zouden we daarom veel beter focussen op: beleefdheid, dankbaarheid, vriendelijkheid, empathie.

Dat zijn namelijk eigenschappen die ons echt kunnen redden van de ondergang. Weten wie we zijn en wie we niet zijn, niet te snel oordelen over mensen die we niet kennen, dankbaar zijn voor wat we hebben. Eigenlijk basiswaarden waarvan elke klotereligie ons probeert te overtuigen dat zij ze zelf hebben uitgevonden omdat ze er ooit eens een boekje over schreven om vervolgens alles wat erin staat niet te doen.

Politieke correctheid daarentegen is vandaag in eerste instantie een wapen. Een wapen dat gebruikt wordt door erg gemene mensen, die het aanwenden als middel om zichzelf of een bepaalde agenda te pushen, karaktermoorden te plegen of te wegen op het maatschappelijke klimaat.

En dat wordt stilaan duidelijk voor iedereen. Zo was er die jonge vrouw die baas was geworden bij Teen Vogue tot een paar tweets van toen ze zeventien was weer opdoemden. Maar! Zelf was ze deels bekend geworden door iemand anders zonder nuance te cancelen. En! De persoon die haar dan weer genekt had met die oude tweets, ging er snel ook aan hangen omdat ze, weet ik veel, in 1999 ooit een dikke moef ‘dikke moef’ had genoemd. Dat het systeem onhoudbaar is, is intussen wel duidelijk. En dat het niks, maar dan ook niks met beleefdheid, dankbaarheid, vriendelijkheid of empathie te maken heeft, nog veel duidelijker.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content